Thập kỷ vừa qua là một thập kỷ của những điều chỉnh cơ cấu và những biến đối chính trị sâu sắc. Vấn đề vai trò của nhà nước và thị trường trong quá trình phát triển đã là một chủ đề trung tâm trong các cuộc thảo luận rộng rãi về phát triển. Trong điều kiện toàn cầu hóa các nhà lãnh đạo và các nhà lý luận đều khẳng định vai trò kết hợp quản lý nhà nước với điều tiết của thị trường. Có thể nói, tình hình đó đã đặt lên vai các nhà nước, dân tộc nhiệm vụ không chỉ là "người lính" bảo vệ trật tự xã hội và an ninh quốc gia, mà còn là người hiểu biết quy luật vận động và phát triển của nền sản xuất xã hội, nắm vững và dự báo được các diễn biến kinh tế trong và ngoài nước, có khả năng sử dụng các đòn bẩy kinh tế, thể chế hoá các chủ trương chính sách kinh tế thành hệ thống các luật, các quy chế đồng bộ để trực tiếp tác động, khống chế, điều tiết các hoạt động kinh tế, định hướng sự phát triển của các ngành, các vùng, các lĩnh vực, các thành phần kinh tế để bảo đảm yêu cầu thăng bằng - cân đối trong sự phát triển do chính các quy luật và tính quy luật khách quan của đời sống kinh tế - xã hội quy định. Có thể khẳng định rằng, yêu cầu của thăng bằng - cân đối trong sự phát triển của nền kinh tế là cơ sở khách quan, sâu xa của vai trò quản lý kinh tế của Nhà nước.

Không một xã hội nào chỉ phó mặc cho nhà nước hoặc cho thị trường. Một xã hội với những tổ chức nhiều tầng và những nhóm lợi ích khác nhau chứa đựng một khía cạnh căn bản là để phát triển, đòi hỏi phải có dân chủ và tôn trọng quyền con người.

Nghiên cứu về vai trò của nhà nước và thị trường trong nền kinh tế của các nước đang phát triển là cả một quá trình liên tục, trong đó giải pháp ở mỗi nước một khác tùy theo những điều kiện cụ thể. Sự can thiệp của nhà nước vào các quá trình kinh tế có cơ sở thực tiễn từ tính hai mặt của cơ chế thị trường.