MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

1. Lí do chọn đề tài. 1

2. Mục đích nghiên cứu đề tài 3

3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3

4. Phương pháp nghiên cứu 3

5. Bố cục 4

CHƯƠNG 1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ ẨM THỰC VIỆT NAM VÀ ẨM THỰC MIỀN BIỂN 5

1.1. Ẩm thực 5

1.1.1 Khỏi niệm 5

1.1.2 Vai trũ của ẩm thực trong đời sống xó hội 8

1.1.2.1 Ẩm thực là cơ sở duy trỡ, đảm bảo sức khoẻ con người 8

1.1.2.2. Ẩm thực - một phần của bản sắc văn hoá dân tộc 10

1.1.2.3. Ẩm thực tạo nờn sức hấp dẫn du lịch 11

1.2. Ẩm thực Việt Nam 12

1.2.1 Cơ cấu bữa ăn người Việt 12

1.2.2.Những đặc trưng của ẩm thực Việt Nam 17

1.3. Ẩm thực miền biển 23

1.4 Tiểu kết 26

CHƯƠNG 2 VĂN HOÁ ẨM THỰC BIỂN HẠ LONG - QUẢNG NINH QUA MỘT SỐ MÓN ĂN 28

2.1 Khỏi quỏt chung về Hạ Long - Quảng Ninh 28

2.1.1 Vị trí địa lí 28

2.1.1.1 Vị trớ 28

2.1.1.2 Địa hỡnh 29

2.1.2 Khớ hậu 29

2.1.3 Thuỷ văn 30

2.2. Cỏc giỏ trị 30

2.2.1. Giỏ trị thẩm mỹ 30

2.2.2. Giá trị địa chất 32

2.2.3. Giỏ trị sinh học 34

2.3 Đặc điểm môi trường xó hội 36

2.4. Đặc trưng văn hoá ẩm thực biển Hạ Long - Một điển hỡnh của ẩm thực biển Việt Nam 38

2.5. Đặc sản biển Hạ Long - Quảng Ninh 40

2.5.1. Những món ăn phổ biến 40

2.5.1.1. Sứa biển 40

2.5.1.2 Sam biển 44

2.5.1.3 Tụm Và cỏc mún từ tụm 46

2.5.1.4 Cỏ biển 49

2.5.1.5 Cua, ghẹ và cự kỳ 55

2.5.1.6. Ốc, Sũ 60

2.5.1.7 Hà 61

2.5.2 Những mún ăn cao cấp 62

2.5.2.1. Ngỏn: 62

2.5.2.2. Tu hài 65

2.5.2.3 Mực: 67

2.5.2.4 Bào ngư 69

2.5.2.5 Hải sõm. 72

2.5.2.6. Sỏ sựng 73

2.5.3. Đồ uống 76

2.5.3.1 Uống mắm 76

2.5.3.2. Rượu tiết ngán 76

2.7 Tiểu kết 78

CHƯƠNG 3 MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ VÀ GIẢI PHÁP KHAI THÁC ẨM THỰC HẠ LONG PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN DU LỊCH 79

3.1 Đánh giá Hiện trạng kinh doanh ẩm thực biển trong hoạt động du lịch tại Hạ Long 79

3.2. Một số đề xuất nhằm khai thác hiệu quả các món ăn miền biển Hạ Long vào phục vụ du lịch 89

3.2.1. Kết hợp các tour du lịch với ẩm thực địa phương 90

3.2.2. Giữ gỡn bản sắc văn hoỏ ẩm thực Hạ Long 91

3.2.3 Nâng cao chất lượng kinh doanh ăn uống trong hoạt động kinh doanh du lịch tại Hạ Long 93

3.2.4.Nõng cao phong cách phục vụ của người làm du lịch 96

3.2.5. Đa dạng hỡnh thức phục vụ ăn uống 97

3.2.6. Quảng bá tiếp thị món ăn tới khỏch du lịch 98

3.2.7. Xõy dựng cỏc bài thuyết minh, giới thiệu 99

3.3 Tiểu kết 99

KẾT LUẬN 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO 103

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài.

Tục ngữ Việt Nam cú cõu rất dí dỏm “không ăn thỡ mẻ cũng chết”. Mẻ là loài động vật thiu, do vi sinh vật tạo ra, lấy độ chua để nấu nướng . Nó hầu như là đồ bỏ, đồ vô giá trị. Vậy mà mẻ cũng cần ăn, chứ chưa nói đến nhưng sinh vật sống. Như vậy, ăn uống đó được con người xem như một nhu cầu thiết yếu. các cụ ta xưa cũn cú cõu “có thực mới vực được đạo” để nhấn mạnh vai trũ của vật chất cụ thể và thiết thực là cái ăn đối với đời sống con người. F.Ănghen từng nói “ con người nghĩ đến chuyện ăn, ở, mặc trước khi làm văn hoá, chính trị, tôn giáo” (trích điếu văn đọc trước mộ Các Mác 17-3-1883). Câu nói nổi tiếng của Ănghen đó khỏi quỏt phộp biện chứng của học thuyết Cỏc Mỏc, khẳng định vật chất quyết định ý thức trong đó có cái ăn - nhu cầu trước hết cho cuộc sống được đưa lên hàng đầu. Song ngày nay, không chỉ dừng lại ở việc thoả món nhu cầu đó mà nó đã trở thành một nét văn hoá -Văn hoá ẩm thực

Việc ăn uống tưởng chừng như quá quen thuộc, nú là một đũi hỏi bắt buộc của nhu cầu sinh lý mỗi người. Không những thế ẩm thực cũn tạo nờn những bản sắc riờng biệt giữa cỏc vựng miền, địa phương, quốc gia, giữa dân tộc này với dân tộc khác, đồng thời cũng là kết tinh của nhiều thế hệ. Văn hoá là động lực của sự phát triển đan xen vào mọi lĩnh vực trong đời sống xó hội trong đó văn hoá ẩm thực là nội dung quan trọng của văn hoá, tạo nên bản lĩnh và bản sắc dân tộc độc đáo.

Đất nước chúng ta với truyền thống văn hoá lâu đời đó tạo dựng cho mỡnh những nột văn hoá đặc sắc, ngoài đặc điểm chung cũn cú nhưng phong cách ẩm thực mang sắc thái đặc trưng của mỗi vùng đất. Đó là khí hậu thổ nhưỡng, sản vật từ các vùng đất, là những thói quen chế biến, cách thưởng thức khác nhau mà chỉ cần nhắc đến tên món ăn người ta biết bạn ở lónh thổ, khu vực nào. Núi như GS.Trần Quốc Vượng “truyền thống ẩm thực là một sự thực văn hoá của các vùng miền Việt Nam” hay như tác giả Đào Ngọc Đệ trên tạp chí văn hoá ẩm thực đó viết “Ẩm thực vừa là văn hoá vật chất vừa là văn hoá tinh thần. Khi ẩm thực đạt tới phạm vi văn hoá, thỡ nú thể hiện thành một nột cốt cỏch, phẩm hạnh một con người, một dân tộc”

Ngày nay, khi cuộc sống con người được nâng cao, ẩm thực đó trở thành vấn đề được toàn xó hội quan tõm. Khi cơ chế thị trường mở cửa thông thoáng đó tạo ra nhiều hướng tiếp cận với văn hoá ăn uống đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh du lịch. Trên mọi miền đất nước, nhất là những thành phố sôi động, những trung tâm du lịch, các nhà kinh doanh đó nắm bắt thị hiếu của của thực khỏch và khỏch du lịch trong và ngoài nước muốn thưởng thức những món ăn mới lạ mà họ mới chỉ được nghe mà chưa lần hoặc ít có cơ hội thưởng thức. Do đó với hàng loạt cỏc nhà hàng đặc sản dân tộc được xây dựng lên và chắc hẳn du khách sẽ thích thú khi có nhiều cơ hội hơn để thưởng thức những món ngon vật lạ, đặc sản địa phương

Đó từ lõu rồi khi nói đến ẩm thực Việt Nam, ít khi ẩm thực biển Hạ Long được nhắc đến. Người ta dường như đã quen ẩm thực Hà Nội với những nét sang trọng, ẩm thực Huế-cầu kì và tinh xảo vv . Là một vùng đất nổi danh với Vịnh Hạ Long- Di sản thiên nhiên thế giới, Hạ Long đã được thiên nhiên ưu đãi nên “ thiên vị” cho núi, vịnh, đảo, rừng cây. Vẻ đẹp của Vịnh Hạ Long là sự hoà quyện rất nên thơ của thiên nhiên đa dạng. Đến với vùng biển đông bắc này, du khách sẽ được đắm mình trong sự huyền ảo lung linh của biển Hạ Long ngỡ ngàng như bước vào chốn “bồng lai tiên cảnh”, trải mình dưới ánh nắng vàng và bờ cát mịn là các nhà hàng, khách sạn tráng lệ luôn nhiệt tình đón tiếp du khách. Dầm mình trong làn nước mằn mặn, ngắm hoàng hôn trên biển mà quên đi việc thưởng thức những món ăn đặc sắc nơi đây là mất đi nửa thú vui trong chuyến du lịch về Hạ Long

Món ăn từ biển Hạ Long không trang trọng như món Hà Nội, cũng không đậm đà với vị cay nồng của ớt như món người vùng biển Trung bộ, càng không cầu kì như món Huế, song không có nghĩa là món ăn Hạ Long không có nét riêng. Mà ngược lại, trong quá trình tiếp biến văn hoá, Hạ Long đã chắt lọc và giữ lại trong mình những hương vị ẩm thực đầy cá tính khó có thể lẫn với các vùng đất khác.

Từ những thực tế trên, là một người con Quảng Ninh- người viết mạnh dạn thu thập, sưu tập tài liệu về các món ăn đặc trưng của biển Hạ Long với hy vọng sẽ đóng góp công sức của mình trong hoạt động du lịch ở Hạ Long phát triển hơn nữa và làm phong phú hơn thực đơn của vùng biển quê hương, em đó lựa chọn đề tài “ Sức hút của ẩm thực biển với việc phát triển du lịch Hạ Long ”

2. Mục đích nghiên cứu đề tài

Mục đích đầu tiên là khoá luận muốn đi sâu tìm hiểu nét ẩm thực độ đáo của Hạ Long được thể hiện qua các món ăn với cách chế biến và không gian thưởng thức của người dân Hạ Long. Thông qua đó quảng bá giới thiệu các giá trị tự nhiên, văn hoá, phong tục tập quán ăn uống của ngư dân vùng biển nơi đây.

Hơn thế khoá luận còn đi sâu vào việc tìm hiểu thực trạng khai thác kinh doanh ẩm thực biển Hạ Long. Trên cơ sở đó, làm rõ tiềm năng phát triển du lịch của Hạ Long về ẩm thực biển và đề xuất các giải hợp lý nhằm khai thác có hiệu quả hơn ẩm thực Hạ Long phục vụ phát triển du lịch.

3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu

Do trình độ và thời gian nghiên cứu còn có hạn, mặc dù Hạ Long còn có rất nhiều món ăn ngon nhưng người viết chỉ có thể khai thác một số món ăn tiêu biểu của biển Hạ Long có khả năng phục vụ du lịch.

4. Phương pháp nghiên cứu

Khoá luận sử dụng phương pháp thu thập và xử lí tài liệu. Đây là phương pháp mà người viết sử dụng trong khoá luận trên cơ sở thu thập tài liệu từ nhiều nguồn, lĩnh vực khác nhau có liên quan tới đề tài nghiên cứu. Người viết xử lí, chọn lọc để có những kết luận cần thiết, có được cái nhìn khái quát về vấn đề.

Để coc cái nhỡn hoàn thiện và sõu sắc về cỏc vấn đề thực tế liên quan đến văn hoá ẩm thực Hạ Long người viết cũn sử dụng phương pháp diền dó thụng qua việc quan sỏt thực tế để tỡm hiểu ở địa bàn nghiên cứu khoá luận.

Ngoài ra khoá luận còn kết hợp với nhiều phương pháp khác như phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp .

5. Bố cục

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, phần tài liệu tham khảo và phần phụ lục khoá luận bao gồm có 3 chương:

Chương 1: khái quát chung về ẩm thực việt Nam Và ẩm thực miền biển

Chương 2: Văn hóa ẩm thực biển Hạ Long qua một số món ăn

Chương 3: Một số đánh giá và giải pháp khai thác ẩm thực Hạ Long phục vụ phát triển du lịc