MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU . 1

1. Lý do chọn đề tài . 1

2. Lịch sử nghiên cứu của vấn đề . 1

3. Mục đích nghiên cứu . 2

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 2

5. Phương pháp nghiên cứu . 2

6. Dự kiến đóng góp của đề tài . 3

7. Bố cục khóa luận . 3

CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN . 4

1.1. Vài nét về tôn giáo . 4

1.1.1. Khái niệm tôn giáo . 4

1.1.2. Khái quát chung về tình hình tôn giáo ở Việt Nam . 6

1.1.3. Các loại hình tôn giáo chủ yếu ở đồng bằng Bắc Bộ . 9

1.2. Góc độ văn hóa của tôn giáo . 10

1.2.1. Phật giáo . 11

1.2.2. Thiên Chúa Giáo . 15

1.3. Giá trị văn hóa tôn giáo đối với việc khai thác và phát triển du lịch . 19

1.4. Văn hóa tâm linh và đặc điểm của loại hình du lịch văn hóa tâm linh . 21

1.5. Tiểu kết chương I . 23

CHƯƠNG II: DU LỊCH VÀ TÔN GIÁO QUA KHẢO SÁT THỰC TẾ

Ở MỘT SỐ TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ . 25

2.1. Nhu cầu tôn giáo ở đồng bằng Bắc Bộ . 25

2.2. Đánh giá chung về tiềm năng du lịch ở các đình, đền, chùa, miếu, nhà

thờ, các lễ hội tôn giáo ở vùng đồng bằng Bắc Bộ . 27

2.2.1. Tiềm năng . 27

2.2.2. Thực trạng . 35

2.2.2.1. Mặt được . 35

2.2.2.2. Những tồn tại . 39

2.2.3. Nguyên nhân . 41

2.2.3.1. Chưa nhìn nhận đúng tiềm năng của du lịch văn hóa tâm linh . 41

2.2.3.2. Chưa đầu tư thích đáng về mọi mặt . 42

2.2.3.3. Khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên một cách bừa bãi . 43

2.2.3.4. Chưa chú trọng công tác quảng bá, xúc tiến . 43

2.2.3.5. Chưa tạo được những sản phẩm du lịch độc đáo . 44

2.3. Tiểu kết chương II . 44

CHƯƠNG III: MỘT SỐ ĐỀ XUẤT NHẰM GẮN VĂN HÓA TÔN

GIÁO VỚI VIỆC PHÁT TRIỂN LOẠI HÌNH DU LỊCH VĂN HÓA

TÂM LINH Ở ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ . 46

3.1. Quán triệt sâu sắc quan điểm đối mới của Đảng đối với vấn đề tôn giáo 46

3.2. Những giải pháp chung . 48

3.2.1. Đưa du lịch đến các di tích, các lễ hội văn hóa tâm linh . 48

3.2.2. Xây dựng dự án Quốc gia về phát triển du lịch văn hóa tâm linh . 51

3.2.3. Tăng cường công tác quản lý Nhà nước về du lịch, quảng bá, xúc tiến

cho loại hình du lịch văn hóa tâm linh . 51

3.2.4. Học tập kinh nghiệm của một số nước . 53

3.3. Những giải pháp cụ thể . 55

3.3.1. Thành lập Ban chuyên trách về du lịch văn hóa tâm linh . 55

3.3.2. Thành lập các Công ty du lịch chuyên về du lịch văn hóa tâm linh với

đội ngũ hướng dẫn viên chuyên nghiệp . 56

3.3.3. Thành lập Ban chuyên trách tiếp khách, hướng dẫn du khách tại các

điểm tham quan . 56

3.3.4. Giải quyết triệt để những vấn nạn tại các điểm du lịch . 57

3.3.5. Một số giải pháp khác . 57

3.4. Tiểu kết chương III . 58

KẾT LUẬN . 59

TÀI LIỆU THAM KHẢO . 61

PHỤ LỤC

Khóa luận tốt nghiệp

LỜI MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội, xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử

xã hội loài người. Trong quá trình tồn tại và phát triển, tôn giáo luôn ảnh hưởng

đến đời sống chính trị, tư tưởng, văn hoá, xã hội và tâm lý, đạo đức, lối sống,

phong tục tập quán của nhiều quốc gia, dân tộc.

Việt Nam là quốc gia đa tôn giáo. Trong đó có 6 tôn giáo lớn là Thiên

Chúa giáo, Phật giáo, Cao Đài, Hoà Hảo, Tin Lành, Hồi giáo với hàng chục triệu

tín đồ. Phật giáo và Thiên Chúa giáo là hai tôn giáo lớn nhất ở nước ta đều du

nhập từ ngoài vào, đã ít nhiều chịu ảnh hưởng phong tục, tập quán và bản sắc

văn hoá Việt Nam. Tín ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận

đời sống nhân dân. Đảng và Nhà nước ta chủ trương thực hiện nhất quán chính

sách tôn trọng tự do, tín ngưỡng tôn giáo và không tín ngưỡng tôn giáo.

Tôn giáo không chỉ là nơi lưu giữ các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể

mà còn làm cho văn hoá các dân tộc được bảo tồn. Thông qua sinh hoạt vật chất

và tinh thần của con người mà tín ngưỡng, tôn giáo đã tô đượm cho văn hoá dân

tộc nhiều sắc màu. Các cơ sở thờ tự của tôn giáo thường là nơi diễn ra nghi lễ,

thờ phụng của tín đồ tôn giáo, đồng thời cũng là nơi lưu giữ những giá trị văn

hoá tâm linh. Hiện cả nước có khoảng 40.000 di sản vật thể và phi vật thể, là

một kho tàng văn hóa tâm linh vô cùng quý giá. Nếu tổ chức khai thác tốt, các

di sản này sẽ thúc đẩy ngành du lịch nước ta phát triển xứng với tiềm năng của

đất nước, đặc biệt là nguồn tài nguyên quý báu để phát triển loại hình du lịch

văn hóa tâm linh. Trong đó, vùng đồng bằng Bắc Bộ được đánh giá là vùng có

tiềm năng dồi dào cho việc phát triển loại hình du lịch còn rất mới mẻ này.

Chính vì những lí do trên, em đã quyết định chọn để tài: Nghiên cứu tôn

giáo ở đồng bằng Bắc Bộ - Những đề xuất nhằm gắn văn hóa tôn giáo với văn

hóa du lịch làm đề tài tốt nghiệp.

2. Lịch sử nghiên cứu của vấn đề

Vấn đề tôn giáo là một vấn đề đã được nghiên cứu ở một số đề tài như luận

văn: “Chính sách tôn giáo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong giai đoạn hiện

nay” của sinh viên Trần Thị Quỳn Nga - Trường Đại học Khoa học Xã hội và

Nhân văn Hà Nội; Niên luận: “Nguồn gốc ra đời của tôn giáo và sự tồn tại của

tôn giáo trong thời đại ngày nay”; luận văn “ Tìm hiểu một số giá trị văn hóa

Phật giáo phục vụ phát triển du lịch” của sinh viên Phạm Thị Duyên - Trường

Đại học Dân Lập Hải Phòng. Vấn đề lễ hội cũng có một số để tài nghiên cứu

như: “Vai trò của lễ hội tôn giáo với văn hoá Việt Nam theo quan điểm về tôn

giáo của e. durkheim” của sinh viên Trần Thị Phương - Trường Đại học Khoa

học Xã hội và Nhân văn Hà Nội. Trên các báo, tạp chí cũng có những bài nghiên

cứu về các vấn đề trên, nhưng cho đến nay chưa có một đề tài nào nghiên cứu

một cách đầy đủ về vấn đề tôn giáo và những giá trị văn hóa của tôn giáo gắn

với việc phát triển loại hình du lịch văn hóa tâm linh. Vì vậy, việc chọn đề tài:

“Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ - Những đề xuất nhằm gắn văn

hóa tôn giáo với văn hóa du lịch” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp đối với em là

một khó khăn về mặt tài liệu tham khảo nhưng cũng là một thuận lợi vì đây là đề

tài mới, không bị trùng lặp với những người đi trước.

Mục đích của khóa luận là nghiên cứu một số vấn đề về tôn giáo ở vùng đồng

bằng Bắc Bộ, từ đó đưa ra những đề xuất nhằm khai thác giá trị của văn hóa tôn

giáo đối với việc phát triển loại hình du lịch văn hóa tâm linh ở khu vực này.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của khóa luận là một số vấn đề về tôn giáo, đặc biệt là

những giá trị của văn hóa tôn giáo đối với việc phát triển loại hình du lịch văn

hóa tâm linh.

Phạm vi nghiên cứu: Vùng đồng bằng Bắc Bộ

5. Phương pháp nghiên cứu

Tác giả vận dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để nêu bật những vấn đề

lí luận, đồng thời sử dụng những kết quả từ việc khảo sát thực tế để chứng minh.

6. Dự kiến đóng góp của đề tài

Đề tài đã bước đầu nghiên cứu một cách tương đối toàn diện về vấn đề tôn

giáo và những giá trị văn hóa của tôn giáo gắn với việc phát triển loại hình du

lịch văn hóa tâm linh. Nếu được áp dụng thành công trong thực tiễn thì nội dung

của khóa luận sẽ đóng góp một phần vào việc phát triển loại hình du lịch văn

hóa tâm linh đang rất dồi dào tiềm năng của vùng đồng bằng Bắc Bộ nói riêng

và trong phạm vi cả nước nói chung. Đồng thời khóa luận có thể làm tài liệu

tham khảo trong nghiên cứu những vấn đề về tôn giáo, về du lịch, đặc biệt là

nghiên cứu về loại hình du lịch văn hóa tâm linh.

7. Bố cục khóa luận

Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận gồm 3 chương chính:

Chương I. Một số vấn đề lí luận.

Chương II. Du lịch và tôn giáo qua khảo sát thực tế ở một số tỉnh đồng

bằng Bắc Bộ.

Chương III. Một số đề xuất nhằm khai thác giá trị của văn hóa tôn giáo

với việc phát triển loại hình du lịch văn hóa tâm linh ở đồng bằng Bắc Bộ