PHẦN INHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG1. Bối cảnh nghiên cứuMột trong những lĩnh vực giải trí sử dụng thành tựu của công nghệ thông tin được giới trẻ trên thế giới ưa chuộng hiện nay là trò chơi trực tuyến (còn gọi là Game online). MU online là sản phẩm đầu tiên thuộc thể loại Game này được giới chơi Game ở Việt Nam biết tới kể từ khi hãng Webzen (Hàn Quốc) phát hành vào năm 2001. Sau khi công ty FPT mua bản quyền game MU online của Webzen với trị giá hợp đồng lên tới 45 tỷ thì nhiều nhà kinh doanh khác cũng nhanh chóng nhảy vào khai thác thị trường Game online mới mẻ và giàu tiềm năng. Hàng loạt hợp đồng mua bán bản quyền đã được thực hiện. Kể từ đó, trên thị trường Việt Nam đã có thêm nhiều sản phẩm Game online hợp pháp như Giành lại miền đất hứa, Võ lâm truyền kỳ, Con đường đế vương hay Cao bồi không gian...

Nhờ sự phổ cập rộng rãi của Internet băng thông rộng, mức sống của người dân ở đô thị ngày càng được nâng cao và việc các nhà sản xuất liên tục cho ra đời những sản phẩm Game mới... là những yếu tố khách quan tạo nên “cơn lốc” say mê Game online trong giới trẻ. Về mặt lý thuyết, Game online là một trò chơi, nên cái lợi của nó là giúp người chơi có thêm cách thức tiêu khiển trong cuộc sống công nghiệp. Bên cạnh đó, thế giới Game online rất cuốn hút vì nó tạo ra một cộng đồng văn hoá không biên giới đầy hấp dẫn. Loại hình giải trí này có thể giúp người chơi giao lưu, kết bạn với những người chơi khác. Khi tham gia vào trò chơi, người chơi có cảm giác mình thực sự vào cuộc, được đóng vai các nhân vật có tính cách đặc biệt, được làm những công việc phi thường. Các nhân vật trong thế giới ảo cũng có thể bày tỏ sự đồng cảm với các sự kiện xảy ra trong thế giới thật của game thủ. Với ý nghĩa đó, game online không dừng lại ở tư cách là một trò chơi giải trí đơn thuần, mà nó còn là một xã hội thu nhỏ, giúp người chơi khẳng định mình, phát triển tính cộng đồng trong những trận đấu đòi hỏi sự tham gia của tập thể.

Xét trên khía cạnh kinh tế, doanh thu từ việc cung cấp các sản phẩm Game online đến với người sử dụng sẽ đem lại lợi nhuận đáng kể cho các doanh nghiệp. Sự phát triển của thị trường Game online chính là động lực để các công ty phần mềm có đơn đặt hàng gia công game cho nước ngoài và từ đó tích luỹ kinh nghiệm để xây dựng, triển khai Game online mang nhãn hiệu Việt Nam. Trong tương lai, sản xuất Game online đã được xác định là một mục tiêu để phát triển ngành công nghiệp phần mềm và dần dần chiếm lĩnh thị trường trong nước, thay thế cho game nhập khẩu.

Bên cạnh những lợi ích kể trên, phải khẳng định Game online là một trò chơi có tính chất “gây nghiện”. Chưa bao giờ, tính hai mặt của một vấn đề lại bộc lộ rõ như ở trò chơi trực tuyến này. Trong khi những nhà sản xuất ngày càng nỗ lực làm tốt hơn công việc của mình thì đồng thời, họ cũng mang đến sức hấp dẫn khó cưỡng nổi cho những người sử dụng chúng. Những phiên bản game online lôi cuốn với hình ảnh đẹp, âm thanh sống động, không gian ba chiều hoành tráng, có nội dung gay cấn, tình tiết hồi hộp và hành động cao siêu đã khiến cho người chơi quên ăn, quên ngủ, bê trễ công việc và bỏ cả học hành. Chỉ đến khi xảy ra trường hợp một thanh niên 25 tuổi ở phía Nam bị rơi vào tình trạng hôn mê sâu, ngất xỉu kéo dài do 3 ngày liền do chơi game liên tục thì mặt trái của Game online mới thực sự khiến dư luận xã hội phải bàng hoàng.

Việt Nam là một đất nước có hơn 80 triệu dân, trong đó thanh thiếu niên là nhóm dân số chiếm tỉ lệ cao nhất (24.5% dân số, theo số liệu Tổng điều tra dân số 1999) [URL="http://www.docs.vn/vi/#_ftn1"]. Vì thanh thiếu niên là lực lượng lao động có tiềm năng to lớn, quyết định sự lớn mạnh và thịnh vượng của đất nước nên việc nắm được những vấn đề có ảnh hưởng tới sự phát triển của họ là rất quan trọng. Sự bùng nổ của Game online thời gian qua đã dẫn đến một số tác động tiêu cực đối với thanh thiếu niên khiến dư luận xã hội rất quan ngại. Bài toán làm sao nghiên cứu những ảnh hưởng của Game online đến tâm lý của thanh thiếu niên từ cái nhìn của chính những “người trong cuộc” đã thúc đẩy chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Tác động của Game online tới thanh thiếu niên”.

2. Đối tượng nghiên cứuGame online và ảnh hưởng của việc chơi Game online đến tâm lý của thanh thiếu niên.

3. Mục đích nghiên cứuChỉ ra những ảnh hưởng của việc chơi Game online đến tâm lý thanh thiếu niên. Qua đó, đề xuất một số giải pháp quản lý để Game online thực sự có ảnh hưởng tích cực cho người sử dụng.

4. Khách thể và phạm vi nghiên cứu

4.1 Khách thể nghiên cứu

- 210 sinh viên thuộc 4 trường Đại học trên địa bàn Hà Nội. Bao gồm: Đại học KHXH&NV, Đại học Thuỷ lợi, Đại học Bách Khoa và Đại học Mở.

Bảng 1: Tỷ lệ khách thể tham gia nghiên cứu

file:///C:/Users/Admin/AppData/Local/Temp/msohtml1/01/clip_image002.gif- 2 chủ cửa hàng kinh doanh Game online tại Thanh Xuân và Bách Khoa

- Tham khảo quan điểm của 30 người tham gia diễn đàn bình luận về lợi ích và tác hại của Game online đối với người chơi trên các báo điện tử.

4.2 Phạm vi nghiên cứu- Chỉ nghiên cứu một số loại hình của Game online đang phổ biến tại Việt Nam được giới trẻ ưa chuộng như Võ Lâm truyền kỳ, Giành lại miền đất hứa, MU online, Con đường đế vương, Cao bồi không gian và Gunbound.

- Chỉ mô tả một số ảnh hưởng của việc chơi Game online đến tâm lý của người chơi ở các khía cạnh nhận thức, xúc cảm và hành vi.

5. Phương pháp nghiên cứu5.1 Phương pháp nghiên cứu tài liệuĐể làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn, trong thời gian thực hiện nghiên cứu, chúng tôi đã tìm hiểu và sử dụng một số tài liệu sau:

1. Các giáo trình, sách nghiên cứu về tâm lý học xã hội viết về ảnh hưởng tâm lý, nhận thức, hành vi, xúc cảm - tình cảm.

2. Các tài liệu liên quan đến Game và Game online, bao gồm các bài báo được đăng tải trên các webside như gamethu.net, volam.com, dantri.com.vn, vnexpress.net, tuoitre.com.vn...và một số báo cáo khoa học nói về Game và người chơi Game.

Phương pháp nghiên cứu tài liệu là một phương pháp quan trọng được sử dụng để tìm hiểu Thực trạng phát triển Game online, Lịch sử nghiên cứu về Game online và những loại hình Game online đang được giới trẻ ưa thích.5.2 Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi (anket)Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi được triển khai trên 200 khách thể nghiên cứu. Chúng tôi sử dụng phương pháp này nhằm thu thập ý kiến, chỉ ra và định lượng những yếu tố ảnh hưởng từ việc chơi Game online đến tâm lý thanh thiếu niên. Cùng với phương pháp phỏng vấn sâu và phương pháp nghiên cứu tài liệu, phương pháp điều tra bằng bảng hỏi là một trong ba phương pháp nghiên cứu quan trọng nhất được sử dụng trong đề tài.

Bảng hỏi bao gồm 23 câu, được xây dựng trên cơ sở mục đích và nội dung nghiên cứu. Kết cấu bảng hỏi gồm cả câu hỏi đóng và câu hỏi mở. Sự kết hợp giữa hai loại câu hỏi như trên có tác dụng bổ sung thông tin và kiểm chứng độ tin cậy trong câu trả lời của khách thể nghiên cứu. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc làm cho kết quả phân tích chính xác và toàn diện hơn.

5.3 Phương pháp phỏng vấn sâu

Phương pháp phỏng vấn sâu được sử dụng nhằm khai thác thông tin, làm sáng tỏ những vấn đề có liên quan đến nhận thức, xúc cảm và hành vi của người chơi Game online mà phương pháp điều tra bằng bảng hỏi không lột tả được. Phỏng vấn sâu được tiến hành trên 12 khách thể (10 SV và 2 chủ cửa hàng kinh doanh game). Sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu giúp chúng tôi có thể chủ động, linh hoạt hơn trong việc đưa ra những câu hỏi phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể của cuộc phỏng vấn.

5.4 Phương pháp quan sát

Phương pháp quan sát được sử dụng trong đề tài là phương pháp quan sát không tham dự.

Địa điểm quan sát: Quan sát một số địa điểm chơi Game gần với Ký túc xá của các trường ĐH - nơi khách thể nghiên cứu có khả năng lui tới.

Tiêu chí quan sát: Quan sát về thời gian chơi, loại hình trò chơi và thái độ của khách thể nghiên cứu khi chơi...

5.5 Phương pháp xử lí số liệuNghiên cứu của chúng tôi trình bày những phát hiện dựa trên cơ sở của thông tin định tính và định lượng.

Số liệu định lượng được xử lý thông qua phần mềm SPPSS 11.5

Số lượng định tính được thu thập bằng cách ghi âm lại những trường hợp mà chúng tôi đã tiến hành. Sau khi giải băng ghi âm, nội dung phỏng vấn được hệ thống hoá và sử dụng theo chủ đề nghiên cứu.

6. Giả thuyết nghiên cứu- Các trò chơi của Game online đều có ảnh hưởng đến nhận thức, xúc cảm và hành vi của người chơi ở cả khía cạnh tích cực và tiêu cực.

- Có những bất đồng sâu sắc trong việc nhìn nhận ảnh hưởng của Game online đến tâm lý và cuộc sống của người chơi Game từ nhận định của chính những game thủ.

[URL="http://www.docs.vn/vi/#_ftnref1"] Bé y tÕ, Tæng côc thèng kª, Quü nhi ®ång Liªn HiÖp Quèc, Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi - §iÒu tra quèc gia vÒ vÞ thµnh niªn vµ thanh niªn ViÖt Nam 2003.