PHẦN 1. MỞ ĐẦU

1.1. Đặt vấn đề

Cùng với xu hướng phát triển của xã hội thì nhu cầu về thực phẩm cũng ngày càng tăng cao về số lượng và chất lượng. Trong khẩu phần ăn hàng ngày cần phải có các loại thực phẩm có thể cung cấp đẩy đủ dinh dưỡng đa lượng và vi lượng cho nhu cầu hoạt động và phát triển của cơ thể. Bên cạnh nguồn dinh dưỡng từ ngũ cốc thì rau và thịt thường không thể thiếu vì chúng cung cấp các loại vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Trong dinh dưỡng hiện đại, thực phẩm chức năng hiện đang trở thành một ngành khoa học và công nghiệp được tất cả các nước quan tâm. Thực phẩm chức năng trước hết là thực phẩm, nhưng có thêm tính chất phòng và chữa bệnh. Nấm ăn là một loại thực phẩm được biết từ lâu đời và ngày nay được xếp vào nguồn cung cấp thực phẩm chức năng của nhiều quốc gia. Trong các loại nấm thì nấm Hương (Lentinula edodes) là một loại thực phẩm vừa là rau vừa là thịt có giá trị dinh dưỡng cao. Hơn nữa nó có khả năng phòng và chữa bệnh. Từ xa xưa, các nước Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc…đã biết trồng và sử dụng nấm Hương để làm thực phẩm cũng như dược phẩm. Tuy nhiên ngày nay các nước khu vực Đông Nam Á nói riêng và toàn thế giới nói chung đang sử dụng nấm Hương làm thực phẩm đồng thời nghiên cứu các công nghệ sản xuất và chế biến các sản phẩm có hoạt tính sinh học cao dùng để phòng và chữa bệnh cho nhân loại.

Vì nấm Hương có giá trị dinh dưỡng và hoạt tính dược lý cao, nên các nhà nghiên cứu không ngừng tìm hiểu và nghiên cứu về nó. Theo nhiều kết quả nghiên cứu thì nấm Hương dùng làm thực phẩm ở dạng quả thể, nhưng hệ sợi cũng chứa đầy đủ về số lượng và chất lượng các hoạt tính sinh học, dinh dưỡng và hương vị tương tự như quả thể . Việc nuôi cấy hệ sợi nấm lớn trên giá thể rắn là kỹ thuật phổ biến trong trồng nấm lấy quả thể. Mặt khác hoàn toàn có thể sử dụng phương pháp nuôi cấy trong môi trường lỏng như đã rất phổ biến đối với các loại nấm mốc và vi khuẩn. Nuôi cấy lấy hệ sợi nấm Hương rút ngắn được thời gian, không đòi hòi khắt khe về điều kiện nhiệt độ như nuôi trồng lấy quả thể, vì nuôi trồng lấy quả thể phụ thuộc vào điều kiện thời tiết. Do yều cầu về nhiệt độ thấp khi hình thành và phát triển quả thể nên là bất lợi lớn nhất trong sản xuất nấm Hương ở nước ta. Trên thực tế chỉ một số tỉnh vùng cao miền núi phía bắc mới có thể trồng được nấm Hương, nhưng khối lượng hàng năm rất thấp. Trong khi nuôi nấm Hương lấy sinh khối sợi thì Việt Nam lại có điều kiện khí hậu phù hợp trên địa bàn khắp cả nước.

Hiện nay trên thế giới việc nghiên cứu sự phát triển của các loại nấm thực phẩm (nấm Bào ngư, nấm Hương…) hay nấm thuốc (nấm Linh Chi) trong môi trường lỏng rất phổ biến phục vụ hai mục đích khác nhau là: 1- Làm giống nấm cho nuôi trồng lấy quả thể qui mô tập trung kiểu công nhiệp; 2- Thu sinh khối sợi nấm hoặc thu hoạt chất nấm trong môi trường. Như vậy, với mục đích sử dụng nào đối với nấm hương thì việc khảo sát sự phát triển trong môi trường lỏng cũng là khâu đầu tiên rất cần thiết và quan trọng để tạo tiền đề cho các nghiên cứu và ứng dụng tiếp theo. Chính vì vậy, trong khuôn khổ khoá luận tốt nghiệp này, chúng tôi đã tiến hành thực hiện đề tài “Nghiên cứu sự phát triển của hệ sợi nấm Hương (Lentinula edodes) trong môi trường nuôi cấy lỏng”.

1.2. Mục đích và Yêu cầu

1.2.1. Mục đích

Thu sinh khối sợi nấm Hương qua quá trình nuôi cấy trên môi trường lỏng

1.2.2. Yêu cầu

- Lựa chọn chủng giống nấm tốt

- Phải nắm bắt được các thao tác thực hiện nuôi cấy chủng nấm Hương trong môi trường rắn và lỏng trên quy mô phòng thí nghiệm (đúng thao tác, khử trùng, tiệt trùng đúng cách).

- Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ sợi nấm Hương trong môi trường nuôi cấy lỏng và xác định được các thông số tối ưu cho sự phát triển của hệ sợi nấm.