MS: LVHH-PPDH010

SỐ TRANG: 149

NGÀNH: HÓA HỌC

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HÓA HỌC

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

NĂM: 2008

GIỚI THIỆU LUẬN VĂN

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Việc đổi mới phương pháp dạy học là một yêu cầu cấp thiết được đặt ra với

nền giáo dục nước ta hiện nay. Một trong những hướng đổi mới phương pháp dạy

học là kết hợp các phương pháp dạy học với các phương tiện kỹ thuật dạy học hiện

đại (phương tiện nghe nhìn, máy vi tính) nhằm nâng cao hiệu quả của quá trình.

Các cơ chế phản ứng trong chương trình Hóa học hữu cơ ở trường Cao đẳng

Sư phạm thường khó tưởng tượng và khó ghi nhớ nên cần có sự cải tiến trong

phương pháp dạy học, có thể sử dụng một số phần mềm tin học để hỗ trợ như:

Microsoft Powerpoint, Macromedia Flash…..Đặc biệt phần mềm tin học

Macromedia Flash, có thể hỗ trợ đắc lực cho việc mô phỏng các cơ chế phản ứng

giúp cho việc học cơ chế phản ứng trở nên trực quan và dễ hiểu hơn.

Với mong muốn nâng cao chất lượng việc dạy và học Hóa hữu cơ ở trường

Cao đẳng Sư phạm chúng tôi đã chọn đề tài: “THIẾT KẾ HỆ THỐNG MÔ PHỎNG

CƠ CHẾ PHẢN ỨNG HÓA HỮU CƠ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM

NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC.”

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

Việc sử dụng phần mềm Macromedia Flash để xây dựng các đoạn phim hoạt

hình đã được thiết kế nhiều. Tuy nhiên việc sử dụng những ứng dụng này vào từng

bài giảng cụ thể đối với giáo viên là một việc rất khó khăn.

Một số khóa luận tốt nghiệp cử nhân hóa học ở trường ĐHSP TP.HCM cũng

đã có nghiên cứu việc mô phỏng một số cơ chế phản ứng hóa hữu cơ nhưng chỉ

dừng ở mức độ đơn giản dùng trong trường phổ thông.

Ví dụ:

“Ứng dụng Macromedia Flash trong phương pháp dạy học phức hợp nhằm

nâng cao chất lượng dạy học một số bài lên lớp chương hidrocacbon thơm”, khóa luận tốt nghiệp của SV Vũ Anh Thơ, năm học 2004, mô phỏng cơ chế phản ứng

thuộc chương Hiđrocacbon thơm lớp 11, gồm các cơ chế của phản ứng halogen hóa,

nitro hóa, sunfo hóa.

“Ứng dụng Macromedia Flash trong phương pháp dạy học phức hợp nhằm

nâng cao chất lượng dạy học một số bài lên lớp chương hiđrocacbon no”, khóa luận

tốt nghiệp của SV Lê Minh Hồng Phương, năm học 2004, mô phỏng cơ chế phản

ứng thuộc các bài ankan lớp 11.

“Ứng dụng Macromedia Flash trong phương pháp dạy học phức hợp nhằm

nâng cao chất lượng dạy học một số bài lên lớp chương anken”, khóa luận tốt

nghiệp của SV Nguyễn Bích Duyên, năm học 2004, mô phỏng cơ chế phản ứng

thuộc chương anken lớp 11.

“ Ứng dụng phần mềm Macromedia Flash trong dạy học hóa học ở trường

THPT”, khóa luận tốt nghiệp của SV Đinh Thị Xuân Thảo, năm học 2005, mô

phỏng cơ chế phản ứng thế clo vào metan và thế clo vào benzen. Hai cơ chế này

thuộc chương trình Hóa THPT lớp 11.

“Ứng dụng phần mềm Macromedia Flash vào việc thiết kế một số thí nghiệm

hóa học trung học phổ thông”, khóa luận tốt nghiệp của SV Trần Thị Kim Trang,

năm học 2008, mô phỏng các cơ chế: phản ứng cộng brôm vào etilen, phản ứng

cộng HBr vào propilen, phản ứng cộng nước vào propilen (xúc tác axit), phản ứng

cộng đihiđroxyl hóa anken (AE), phản ứng cộng 1,2 và cộng 1,4 của đien liên hợp,

phản ứng cộng đóng vòng 1,4 của đien liên hợp. Các cơ chế phản ứng này thuộc

chương trình Hóa THPT lớp 11.

Năm 2005, học viên Phạm Ngọc Sơn đã bảo vệ luận văn tốt nghiệp cao học

tại ĐHSP Hà Nội với đề tài: “Ứng dụng CNTT xây dựng một số đồ họa về cơ chế

phản ứng trong dạy học Hóa hữu cơ”. Đề tài này đã sử dụng phần mềm

Macromedia Flash mô phỏng các cơ chế phản ứng: SN1, SN2, SE1, SE2, SEi, E1, E2,

AE, AN, AR, cộng nucleophin AN(CO), thế nguyên tử O trong CO, thế X trong

RCOX, thế ở nhân thơm SE(Ar), cộng đóng vòng Đinxơ – Anđơ, crackinh xúc tác, sự chuyển hóa giữa các dạng cấu tạo của glucozơ trong dung dịch. Tổng cộng có 17

đồ họa. Nhưng các đồ họa này chỉ mô phỏng cơ chế dưới dạng sơ đồ phản ứng dạng

chữ, không mô phỏng dưới dạng mô hình 3D của phân tử. Mặt khác, các đồ họa này

được thiết kế khá đơn giản, không lôi cuốn cả về màu sắc, bố cục và hiệu ứng hoạt

hình.

3. Mục đích nghiên cứu đề tài

Sử dụng chủ yếu phần mềm tin học Macromedia Flash để minh họa cơ chế

của các phản ứng hóa học trong chương trình Hóa hữu cơ hệ Cao đẳng Sư phạm

nhằm nâng cao hiệu quả dạy học.

4. Nhiệm vụ của đề tài

- Nghiên cứu tổng quan về phần mềm Macromedia Flash.

- Dùng Flash mô phỏng cơ chế các phản ứng Hóa hữu cơ chương trình Cao

đẳng Sư phạm.

- Thiết kế bài giảng điện tử chương Dẫn xuất Halogen.

- Thực nghiệm xác định kết quả chất lượng một số bài lên lớp chương “Dẫn

xuất Halogen” trong giáo trình Hóa học hữu cơ 2 Cao đẳng Sư phạm.

5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

5.1. Khách thể nghiên cứu

Quá trình dạy học ở trường Cao đẳng Sư phạm.

5.2. Đối tượng nghiên cứu

Việc thiết kế hệ thống mô phỏng các cơ chế phản ứng phần Hóa học hữu cơ

hệ Cao đẳng Sư phạm.

6. Phạm vi nghiên cứu

Các cơ chế phản ứng Hóa hữu cơ trong giáo trình Hóa học hữu cơ 1 và 2 hệ

Cao đẳng Sư phạm.

Một số bài lên lớp chương Dẫn xuất halogen giáo trình Hóa học hữu cơ 2 hệ

Cao đẳng Sư phạm. 7. Giả thuyết khoa học

Nếu các mô phỏng cơ chế hóa hữu cơ được thực hiện đảm bảo tính khoa học,

tính sư phạm, tính thẩm mỹ sẽ giúp sinh viên tiếp thu tốt và hiểu rõ cơ chế phản

ứng; qua đó nâng cao được chất lượng dạy học môn Hóa hữu cơ hệ Cao đẳng Sư

phạm.

8. Phương pháp và phương tiện nghiên cứu

- Đọc và nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến đề tài.

- Phân tích, tổng hợp.

- Sử dụng máy tính và các phần mềm tin học để thiết kế các mô phỏng cơ chế

phản ứng hóa hữu cơ.

- Điều tra thực tiễn.

- Thực nghiệm sư phạm.

- Tổng hợp và xử lý kết quả điều tra, kết quả thực nghiệm sư phạm theo

phương pháp thống kê toán học.

9. Đóng góp mới của luận văn

Thiết kế hệ thống các mô phỏng cơ chế phản ứng Hóa hữu cơ dưới dạng mô

hình phân tử 3D (một số cơ chế có kèm theo mô phỏng sơ đồ phản ứng dưới dạng

công thức phân tử) giúp cho việc dạy học cơ chế trở nên sinh động, trực quan và

hấp dẫn. Các cơ chế này được thiết kế kèm theo các nút điều khiển nên việc sử

dụng trong dạy học trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn.