Trong thời đại xã hội phát triển như ngày nay với nền văn minh công nghiệp có rất nhiều trào lưu nghệ thuật mới xuất hiện, sự nhìn nhận về hội họa vẫn luôn phát triển, người ta không thể quên được cái đẹp phóng khoáng và khỏe mạnh, tươi vui, tinh giản mà đậm đà của tranh dân gian Đông Hồ. Tranh dân gian là một trong những nét đặc trưng độc đáo của dân tộc Việt Nam, mang đậm dấu ấn về cuộc sống, về ước mơ bình dị của con người với những chủ đề, tư tưởng riêng biệt và giá trị nghệ thuật thỏa mãn nhu cầu tinh thần và thẩm mỹ trong đời sống của nhân dân.

Ngay từ các em học sinh tiểu học đã được tô vẽ theo tranh dân gian, đó là những bức “Lợn dáy”… và trong chương trình mỹ thuật cấp 2 học sinh bắt đầu học thường thức tranh là tranh dân gian bởi nó có vẻ giản dị nhìn vào rất dễ hiểu và không những học sinh ở lứa tuổi thiếu niên nhi đồng thấy đó như một tiếng nói chung về cội nguồn, một sự gần gũi dễ tiếp cận mà cũng có nhiều họa sĩ đang cùng các nghệ nhân nghiên cứu, chuyên sâu và tạo ra nhiều tác phẩm tranh khắc đẹp để góp phần tạo nên giá trị cho loại hình nghệ thuật dân tộc này. Từ trước đến nay đã có nhiều quan niệm về tranh dân gian Đông Hồ, có quan niệm cho rằng tranh dân gian là một loại tranh vẽ hồn nhiên theo bản năng vì các nghệ nhân không được đào tạo ở một trường lớp nào chính quy nào và những người chuyên nghiệp có xu hướng hiện đại của Tây Âu cho lại rằng đó là phong cách độc đáo của dân tộc…

Dòng tranh dân gian Đông Hồ (Bắc Ninh) đã cùng với tranh dân gian Hàng Trống là hai dòng tranh lớn mang những nét đẹp hài hòa và tạo nên diện mạo lớn của mỹ thuật dân gian Việt Nam, tranh dân gian sẽ là con đường thuận lợi để giáo dục thị hiếu thẩm mỹ nói chung cho học sinh. Bởi giáo dục nghệ thuật đang là vấn đề ngày càng được quan tâm chú ý trong việc phát triển toàn diện nhân cách con người mới. Thông qua việc đi vào nghiên cứu tìm hiểu những vấn đề gần gũi là cái đẹp của tranh dân gian sẽ giúp trẻ nhìn thấy và yêu cái đẹp. Tôn trọng giữ gìn và sáng tạo cái đẹp ấy cho bản thân và xã hội.

Tay cày, tay bút, nếp suy nghĩ, nguyện vọng tâm tư tình cảm của các nghệ nhân và nhân dân lao động đều nhất quán, họ cùng tạo nên hình ảnh thân thuộc gần gũi quanh mình trong cuộc sống cần lao, đó là tranh Đông Hồ, tranh hướng người xem đến với nhận thức và giáo dục họ một cách hóm hỉnh sâu sắc với đề tài, tư tưởng chủ đề rất gần gũi với cuộc sống, tranh “Đánh ghen” với cảnh đánh ghen rất quyết liệt kèm theo đó là lời răn dạy ngay ở góc tranh:

“Thôi thôi bớt giận làm lành

Chi bằng sinh sự nhục mình nhục ta”

Các truyện thơ như Kiều, Thạch Sanh, Phạm Công Cúc Hoa, Lục Vân Tiên … với những tình tiết và những nhân vật trong các chuyện đã được nghệ nhân vẽ lại theo quan điểm tình cảm và sự thích thú của bà con như phảng phất đâu đây bóng dáng và hiện thân của những người nghe kể chuyện trên nét vẽ. Những chuyện anh hùng lịch sử được truyền tụng từ đời nọ qua đời kia như tranh “Bà Trưng” “Bà Triệu”… đã dễ dàng cho trẻ em hiểu về các câu chuyện dân gian và sớm để lại trong lòng và niềm tự hào dân tộc.

Qua thời gian dòng tranh Đông Hồ và những dòng tranh dân gian ở các vùng miền khác cùng tồn tại và phát triển lâu bền, chúng đã ảnh hưởng đến nhau, bổ xung cho nhau tạo nên sự phong phú cho nền mỹ thuật dân gian Việt Nam. Nó đã cùng cách nói đa thanh, đa nghĩa, với những làn điệu dân ca mượt mà, với những điệu múa dân tộc tạo nên một nền văn hóa dân gian Việt Nam phong phú đặc sắc. Phải bảo tồn nét đẹp truyền thống của từng dòng tranh, đồng thời giúp nó không ngừng phát triển, khẳng định sức sống bất diệt của mình cùng lịch sử dân tộc là nhiệm vụ của tất cả mọi đối tượng, mọi thế hệ từ việc giáo dục học sinh yêu thẩm mỹ, yêu tính dân tộc ngay từ lúc bắt đầu cắp sách tới trường.

Và đã có rất nhiều sách nghiên cứu về nguồn gốc, tính chất và ý nghĩa của tranh dân gian nhưng hầu như không thấy đề cập tới vấn đề đưa tranh dân gian vào giáo dục như thế nào?

Kết cấu đề tài:

Chương I: Vài nét khái quát về tranh dân gian Đông Hồ

Chương II: Giáo dục thị hiếu thẩm mỹ cho học sinh qua vẻ đẹp của tranh dân gian Đông Hồ