Nang ống mật chủ (OMC) là một bệnh lý bất thường giải phẫu bẩm sinh của đường mật, trong đó OMC giãn thành hình thoi hoặc hình cầu mà không có tắc ở phần cuối của OMC.

Đây là một bệnh có nhiều tên gọi khác nhau như giãn ống mật chủ tiên phát thành nang, u nang giả hiệu ống mật chủ, u nang tiên thiên đường mật, giãn đường mật thành nang bẩm sinh...

Bệnh được Vater mô tả lần đầu tiên năm 1723 và được Douglas mô tả chi tiết hơn năm 1852 [27].

Bệnh gặp với tỉ lệ 3-4 nữ/ 1 năm. ở Mỹ tỉ lệ mắc bệnh là 1/100.000 trẻ đẻ ra sống và 1/13.000 số bệnh nhân vào viện. ở Nhật bản bệnh phổ biến hơn ( hiếm 2/3 số trường hợp được báo cáo trên thế giới) với tỷ lệ 1/1.000 trẻ đẻ ra sống [59]. ở Việt Nam chưa có con số thống kê cụ thể nhưng số bệnh nhân tăng lên nhanh cùng với sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hiện đại [0]. Bệnh cảnh điển hình của bệnh u nang ống mật chủ là tam chứng cổ điển: đau hạ sườn phải, vàng da và u hạ sườn phải. Trong thực tế nhiều khi bệnh nhân không có đủ tam chứng trên nên chẩn đoán khó khăn dẫn đến chẩn đoán và xử lý muộn.

Các phương tiện chẩn đoán bệnh bằng hình ảnh bao gồm: Chụp mật tụy ngược dòng, chụp mật qua da, chụp mật theo đường tĩnh mạch, phóng xạ đồ, chụp CT, chụp MRI và đặc biệt siêu âm là phương pháp được áp dụng rộng rãi, không sang chấn, góp phần rất lớn trong chẩn đoán sớm và chẩn đoán xác định bệnh.

Các phương pháp điều trị bệnh thay đổi theo thời gian bao gồm:

- Dẫn lưu nang ra ngoài: Ngày nay chỉ dùng khi có biến chứng viêm phúc mạc mật do thủng nang (coi như một thủ thuật tạm thời).

- Dẫn lưu nang vào đường tiêu hóa: Nối nang với tá tràng hay nối nang với hỗng tràng kiểu Roux-en-Y hoặc kiểu Omega...

- Cắt bỏ nang và nối mật- ruột: Có thể nối ống gan chung với tá tràng, hỗng tràng hoặc ống gan chung tá tràng dùng một quai hồng tràng làm cầu nối.

Phẫu thuật nội soi đang dần thay thế cho đường mổ kinh điển là đường trắng giữa trên rốn hoặc đường ngang dưới sườn phải để phẫu thuật điều trị bệnh nang OMC [55,57,63,97,102]. Cùng với những ưu điểm vượt trội như thẩm mỹ, ít gây chấn thương ổ phúc mạc, thời gian phục hồi sau mổ ngắn phẫu thuật nội soi đã được áp dụng trong điều trị bệnh nang omc tại một số trung tâm phẫu thuật lớn trên thế giới [24,55,97,115]. Tại Việt nam, một số trung tâm đã áp dụng phẫu thuật nội soi điều trị bệnh lý này từ năm 2008, nhưng đa số các tác giả chủ trương cắt nang, nối ống gan chung với hỗng tràng theo kiểu Roux-en-Y và mở nhỏ ( 5cm) dưới sườn phải để thực hiện miệng nối mật ruột [0,0], cho kết quả khả quan. Chúng tôi đã tiến hành phẫu thuật nội soi điều trị bệnh lý nang ống mật chủ từ những năm 2006, mới đầu chúng tôi chủ trương cắt nang nối ống gan với hỗng tràng, về sau tiến hành song cả hai phương pháp nối ống gan – hỗng tràng và ống gan- tá tràng với miệng nối mật ruột được thực hiện hoàn toàn bằng nội soi.

Câu hỏi đặt ra là liệu phẫu thuật nội soi có thể thay thế phẫu thuật mổ mở và nên lựa chọn phương pháp nối mật ruột nào sau khi cắt nang OMC, tính cho đến thời điểm hiện tại ở trên thế giới và tại Việt nam vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu về vấn đề này, vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi điều trị nang OMC ở trẻ em với hai mục tiêu:

1.Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của nang OMC ở trẻ em.

2.Đánh giá kết quả sớm và lâu dài của phẫu thuật nội soi điều trị bệnh lý nang OMC.

Kết cấu đề tài:

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU