Quản lý tài chính các trường Đại học công lập ở Việt Nam đến năm 2010

?MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU

Chương I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP VIỆT NAM . . 1

I. Khái quát về các trường đại học công lập Việt Nam . . 1

1. Khái quát về sự phát triển của các trường đại học công lập Việt Nam . 1

2. Khái niệm về đơn vị dự toán . . 4

3. Đặc điểm hoạt động của các trường đại học công lập . . 5

3.1 Các trường đại học công lập là các đơn vị sự nghiệp có thu . . 5

3.2 Hoạt động của các trường đại học nhằm đào tạo con người . 6

3.3 Giáo dục - đào tạo theo nguyên tắc lý luận gắn liền với thực tiễn . 7

4. Cơ chế hoạt động . . 6

II. Tài chính và quản lý tài chính tại các trường đại học công lập Việt Nam . 8

1. Khái niệm về tài chính các trường đại học công lập Việt Nam . 8

2. Khái niệm quản lý tài chính các trường đại học công lập Việt Nam 10

3. Nội dung quản lý tài chính các trường đại học công lập Việt Nam . 10

3.1 Quản lý các nguồn lực tài chính . . 10

3.2 Quản lý sử dụng các nguồn lực tài chính . . 10

III. Đặc điểm quản lý tài chính các trường đại học công lập Việt Nam . . 15

1. Quản lý tài chính hướng tới phục vụ lợi ích cộng đồng . 15

2. Quản lý tài chính căn cứ vào đặc điểm hoạt động của đơn vị sự nghiệp có

thu . . 16

3. Sự phân cấp trong quản lý tài chính của các trường đại học công lập . . 17

IV. Kinh nghiệm quản lý tài chính tại các trường đại học của một số nước trên thế

giới . 17

1. Nguồn tài chính cho giáo dục đại học . 17

2. Cơ chế quán lý tài chính các trường đại học . . 18

3. Các bài học kinh nghiệm . . 18

Chương II: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI

HỌC CÔNG LẬP VIỆT NAM THỜI GIAN QUA . . 20

I. Sơ lược về bộ máy tổ chức của các trường đại học công lập Việt Nam thời

gian qua . . 20

1. Mô hình tổ chức gồm 3 cấp hành chính . 20

2. Bộ máy tổ chức của các trường đại học . 23

- 2 -

II. Cơ sở pháp lý quản lý tài chính tại các trường đại học công lập Việt Nam 24

III. Thực trạng quản lý tài chính các trường đại học công lập Việt Nam . 26

1. Dự toán thu -chi . 26

1.1 Dự toán kinh phí từ nguồn ngân sách nhà nước 27

1.2 Dự toán kinh phí từ hoạt động sự nghiệp . 27

2. Thực trạng quản lý các nguồn lực tài chính . 29

2.1 Nguồn thu từ kinh phí nhà nước cấp 30

2.2 Nguồn thu từ học phí, lệ phí . 31

2.3 Nguồn thu từ hoạt động nghiên cứu khoa học và dịch vụ 32

2.4 Nguồn thu từ viện trợ, vay nợ, khác . 33

3. Thực trạng quản lý sử dụng các nguồn lực tài chính . 33

3.1 Chi thường xuyên sự nghiệp . 34

3.2 Chi nghiên cứu khoa học 34

3.3 Chi đầu tư phát triển . 35

IV. Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại các trường đại học công lập Việt

Nam 36

1. Ưu điểm . 36

2. Tồn tại 37

3. Nguyên nhân tồn tại . 37

3.1 Bất cập, thiếu đồng bộ trong chính sách giáo dục của Nhà nước 37

3.2 Nhận thức của các nhà quản lý tài chính các trường đại học . 38

3.3 Khả năng của đội ngũ cán bộ làm công tác kế hoạch - tài chính 39

3.4 Thiếu công cụ hỗ trợ . 39

3.5 Công tác thanh tra, kiểm tra còn yếu kém . 39

Chương III: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP VIỆT NAM ĐẾN NĂM 2010 41

I. Định hướng phát triển giáo dục đại học Việt Nam đến năm 2010 . 41

1. Quan điểm chỉ đạo sự phát triển gíao dục . 41

1.1 Giáo dục, tring đó giáo dục đại học là quốc sách hàng đầu 41

1.2 Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục đại học và tạo điều kiện

phát triển tài năng . . 42

1.3 Phát triển gáio dục đại học gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã

hội, tiến bộ khoa học công nghệ và sự nghiệp củng cố quốc phòng,

an ninh . . 42

1.4 Phát triển giáo dục đại học là sự nghiệp chung của Đảng, Nhà nước

và nhân dân . 43

- 3 -

1.5 Tăng cường hội nhập quốc tế và khu vực trên cơ sở kế thừa và giữ

vững những tinh hoa văn hóa dân tộc . 43

2. Xây dựng kế hoạch chiến lược cụ thể . 44

2.1 Đối với chiến lược phát triển đào tạo . . 44

2.2 Đối với chiến lược phát triển nghiên cứu khoa học . . 45

2.3 Đối với chiến lược phát triển đội ngũ . . 46

2.4 Đối với chiến lược phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật . 46

II. Các định hướng quản lý tài chính của các trường đại học công lập Việt Nam

đến năm 2010 . 47

1. Cơ hội và thách thức trong công tác quản lý tài chính . 47

1.1 Cơ hội . 47

1.2 Thách thức . 48

2. Định hướng cơ bản về qủan lý tài chính đến năm 2010 . 50

3. Dự báo nguồn tài chính cho giáo dục và đào tạo đến năm 2010 . 51

III. Các giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công lập

Việt Nam đến năm 2010 . 53

1. Môi trường pháp lý . 53

2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý nhuồn lực tài chính 56

3. Các giải pháp hoàn thiện quản lý sử dụng nguồn lực tài chính . 59

4. Công tác kiểm tra, thanh tra, đánh giá quản lý tài chính . 61

IV. Các giải pháp hỗ trợ . 61

1. Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhận lực quản lý tài chính . 61

2. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục . 62

KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

- 4 -

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong nhiều thập kỷ qua, lĩnh vực giáo dục - đào tạo luôn đóng vai trò đặc

biệt quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế quốc dân. Sau gần 20 năm đổi

mới, giáo dục Việt Nam, trong đó giáo dục đại học - một bộ phận cấu thành

quan trọng đã đạt được những thành tích đầy ấn tượng. Giáo dục đại học cùng

với hệ thống giáo dục cả nước góp phần vào việc nâng cao trình độ học vấn,

trình độ chuyên môn kỹ thuật của dân cư; thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch

cơ cấu kinh tế, cơ cấu phân công lao động; nâng cao chất lượng con người. Giáo

dục đại học còn là một chiến lược cụ thể để nâng cao tính cạnh tranh chất lượng

lao động có trình độ của Việt Nam trong khu vực và thế giới

Việt Nam với mục tiêu đến năm 2020 cơ bản sẽ trở thành một nước công

nghiệp, động lực chính sẽ là nguồn nhân lực có chất lượng cao, là đội ngũ trí

thức cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Thực hiện chủ trương, chính

sách đổi mới nền giáo dục của Đảng và Nhà nước, coi giáo dục - đào tạo là

quốc sách hàng đầu, các trường công lập giữ vững vai trò nòng cốt trong hệ

thống giáo dục quốc dân. Với xu thế phát triển mạnh nền kinh tế tri thức trên thế

giới, trước sự cạnh tranh của các cơ sở giáo dục đào tạo đại học khác trong,

ngoài nước và việc thí điểm thực hiện cơ chế tự chủ tài chính buộc các trường

đại học công lập Việt Nam phải nghiên cứu xây dựng, điều chỉnh hoạt động giáo

dục đào tạo một cách hiệu quả để thực hiện sứ mạng được giao.

Xuất phát từ thực tế như vậy, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Quản lý tài

chính tại các trường đại học công lập ở Việt Nam đến năm 2010” với mong

muốn đóng góp một phần vào sự nghiệp giáo dục đào tạo của nước nhà.

2. Mục đích của luận văn:

- Hệ thống quá trình phát triển, đặc điểm hoạt động và đặc điểm quản lý tài

chính tại các trường đại học công lập Việt Nam, kinh nghiệm quản lý tài

chính của các trường đại học ở các nước trên thế giới.

- Phân tích đánh giá thực trạng hoạt động quản lý tài chính tại các trường đại

học công lập Việt Nam, từ đó tìm ra nguyên nhân đưa đến những tồn tại, hạn

chế.

- Đề xuất những giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính nhằm thực hiện một số

định hướng chiến lược được đề ra.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- 5 -

Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu những vấn đề có liên quan đến hoạt động

giáo dục đào tạo, công tác quản lý tài chính và cơ chế, chính sách tài chính tác

động đến hoạt động của các trường đại học công lập ở Việt Nam.

4. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu được sử dụng là phương pháp duy vật biện chứng,

duy vật lịch sử, phương pháp mô tả, phân tích thống kê, tổng hợp, so sánh, dự

báo kết hợp sử dụng kiến thức tổng hợp các môn học thuộc chuyên ngành

kinh tế.

- Luận văn sử dụng các tài liệu là các sách giáo khoa về quản lý tài chính, các

qui định pháp luật về chế độ tài chính trong các cơ sở giáo dục - đào tạo, các

số liệu thống kê của Bộ Giáo dục - Đào tạo, Vụ Kế hoạch - Tài chính, Viện

nghiên cứu phát triển giáo dục, các trang web, các báo và tạp chí liên quan .

5. Kết cấu luận văn:

Kết cấu chính của luận văn gồm 3 chương:

Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý tài chính tại các trường

đại học công lập Việt Nam.

Chương 2: Thực trạng quản lý tài chính tại các trường đại học công lập Việt

Nam thời gian qua.

Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công

lập Việt Nam đến năm 2010