Hoạt động tư pháp (HĐTP) là hoạt động thực hiện quyền tư pháp của quyền lực nhà nước. Đây là lĩnh vực hoạt động nhằm đảm bảo nền an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của con người. Cho nên, HĐTP và đảm bảo quyền con người (QCN) trong HĐTP là những vấn đề quan trọng được các quốc gia, cộng đồng quốc tế đặc biệt quan tâm, nhất là trong việc củng cố và xây dựng nhà nước pháp quyền.

ở Việt Nam, việc đảm bảo QCN trong HĐTP đã được Đảng và Nhà nước ta đặt ra từ những ngày đầu giành được nền độc lập dân tộc và luôn được xác định như một yêu cầu có tính nguyên tắc của nền tư pháp kiểu mới - nền tư pháp của dân, do dân và vì dân. Cùng với các giai đoạn cách cách mạng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vấn đề đảm bảo QCN nói chung và đảm bảo QCN trong HĐTP ở nước ta đã và đang từng bước được củng cố về mặt lý luận và tôn trọng trong hoạt động thực tiễn, nên đã trở thành một trong những tiêu chí quan trọng trong việc đánh giá về sự công bằng, dân chủ và bình đẳng trong xã hội.

Tuy vậy, trong công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay, vấn đề đảm bảo QCN trong HĐTP vẫn còn bộc lộ những bất cập cả về lý luận cũng như hoạt động thực tiễn. Những bất cập này đã ít nhiều gây thiệt hại đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; vi phạm đến các vấn đề về dân chủ, công bằng, bình đẳng trong xã hội; làm ảnh hưởng đến bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa; làm xói mòn niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước xã hội chủ nghĩa... Đó là nguyên cớ để các thế lực thù địch tìm cách chống phá lại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.

Thực trạng trên đang là sự bức xúc lớn, mà Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đặc biệt quan tâm. Vì thế, đã có nhiều chủ trương, chính sách lớn được Đảng và Nhà nước đề ra, nhằm từng bước làm rõ nguyên nhân, tìm ra giải pháp khắc phục. Một trong những chủ trương, chính sách lớn vừa mang tính cấp bách và lâu dài là tiếp tục cải cách bộ máy nhà nước, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong đó, cải cách hệ thống tư pháp là một nội dung đặc biệt quan trọng để đảm bảo QCN nói chung và QCN trong HĐTP nói riêng. Để thực hiện thắng lợi chiến lược cải cách hệ thống tư pháp về con người, ngày 02/01/2002 Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 08-NQ/TW về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới. Đó chính là tư tưởng chỉ đạo cho toàn bộ tiến trình tổ chức và hoạt động của HĐTP ở nước ta hiện nay.

Kết cấu của đề tài là:

Chương 1:Cơ sở lý luận đảm bảo quyền con người

Chương 2:Thực trạng đảm bảo quyền con người

Chương 3:Quan điểm và giải pháp đảm bảo quyền con người