MỤC LỤC

Nội dung trang

MỤC LỤC 01

LỜI MỞ ĐẦU 03

Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHIA TÀI SẢN

CHUNG TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN

1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ, ÝNGHĨA 05

1.1.1. Các khái niệm cơ bản 05

1.1.2. Đặc điểm của việc chia tài sản chung trong thời kì 06

hôn nhân

1.1.3. Vai trò, ý nghĩa của việc chia tài sản chung trong 07

thời kì hôn nhân

1.2. KHÁI QUÁT VỀ CHIA TÀI SẢN CHUNG TRONG THỜI KÌ 08

HÔN NHÂN THEO QUI ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM

QUA CÁC THỜI KÌ

1.2.1. Chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân trong 08

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 1986

1.2.2. Chia tài sản chung trong Luật Hôn nhân và Gia đình 10

năm 2000

1.3. MỘT SỐ CHẾ ĐỊNH TƯƠNG TỰ TRONG PHÁP LUẬT 10

MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI

1.3.1. Chế định chia tài sản vợ chồng trong thời kì hôn nhân 11

Theo Bộ luật dân sự và thương mại Thái Lan

1.3.2. Một loại hậu hôn ước (postnuptial agreement) ở Hoa Kì 12

1.3.3. Qui ước về tài sản trong Luật Hôn nhân của Cộng hòa 13

nhân dân Trung Hoa năm 2001

Chương 2 QUI ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH VỀ CHIA TÀI SẢN

CHUNG TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN

2.1. TÀI SẢN CHIA 15

2.1.1. Tài sản chung theo qui định của pháp luật 15

2.1.2. Nguyên tắc của việc qui định tài sản chung 22

2.2. NGƯỜI YÊU CẦU CHIA 24

2.3. ĐIỀU KIỆN CHIA 25

2.3.1. Đầu tư kinh doanh riêng 25

2.3.2. Thực hiện nghĩa vụ dân sự riêng 26

2.3.3 Lí do chính đáng khác 27

2.4. CÁCH THỨC CHIA 27

2.5. HÌNH THỨC CHIA VÀ HIỆU LỰC 28

2.5.1. Thỏa thuận bằng văn bản của vợ chồng 28

2.5.2. Quyết định của tòa án 29

2.6. HẬU QUẢ PHÁP LÍ VỀ TÀI SẢN CỦA VIỆC CHIA 29

2.7. VIỆC KHÔI PHỤC CHẾ ĐỘ TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG 31

Chương 3 VẤN ĐỀ THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG

TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM

3.1. THỎA THUẬN NHẬP TÀI SẢN RIÊNG CỦA MỘT BÊN 32

VỢ HOẶC CHỒNG VÀO TÀI SẢN CHUNG

3.2. THỎA THUẬN CHIA TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG 33

TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN

3.2.1. Những ý kiến về sự hợp lí và hợp pháp của các 33

qui định về chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân

3.2.2. Hạn chế về mặt xã hội của việc chia tài sản chung 37

3.3. THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG TRONG 38

THỜI KÌ HÔN NHÂN

3.3.1. Nội dung và hình thức 38

3.3.2. Tính hợp pháp 40

3.3.3. Tính hợp lí 42

3.3.4. Kiến nghị của người viết 44

LỜI KẾT 45

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 47

Phụ lục 50

LỜI MỞ ĐẦU

Hai người nam nữ khi chưa bước vào hôn nhân, họ là những người có tài

sản riêng, hoàn toàn tự do trong việc định đoạt tài sản của mình. Khi bước vào

hôn nhân, điều đó đã khác.

Trong thời kì hôn nhân, hai người phải ràng buộc với nhau bởi rất nhiều

bổn phận, nghĩa vụ và quyền lợi. Lợi ích của họ vì thế đã hòa làm một để trở

thành một thứ có tên là lợi ích gia đình. Thời trước, khi xác lập, thay đổi,

chấm dứt một giao dịch, họ chỉ nhân danh lợi ích gia đình. Tài sản chung là

thứ cần có để tạo điều kiện cho việc nhân danh lợi ích gia đình khi tham gia

các giao dịch. Suy cho cùng, tài sản chung hay là tài sản riêng của vợ, chồng

cũng phải được khai thác để nhằm bảo đảm cho sự tồn tại, duy trì và phát

triển của gia đình. Ngày nay, trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội

chủ nghĩa, diện mạo của gia đình đã thay đổi đáng kể, chức năng kinh tế của

gia đình đã chuyển từ sản xuất sang tiêu dùng. Cùng với điều đó việc mỗi

người có đủ tài sản riêng để đặt cơ sở vật chất cho các hoạt động nghề nghiệp

và các giao dịch do mình thực hiện không phụ thuộc nhiều vào người còn lại

là rất cần thiết. Qui định về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kì hôn

nhân là một giải pháp cho vấn đề đó trong bối cảnh chế độ tài sản của vợ

chồng trong Luật Hôn nhân và Gia đình hiện nay là chế độ cộng đồng tạo sản.

Theo thời gian gần đây, số lượng án phải giải quyết về chia tài sản chung

của vợ chồng trong thời kì hôn nhân trong cả nước đang có chiều hướng gia

tăng: năm 2004 là 159 vụ, năm 2005 là 398 vụ, năm 2006 là 404 vụ, năm

2007 là 452 vụ*. Qui định về chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân tại

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 đã cụ thể hơn so với Luật Hôn nhân và

Gia đình năm 1986 song vẫn tồn tại nhiều vấn đề cần có quan điểm thống

nhất về lí luận cũng như thực tiễn xét xử. Hơn nữa còn có một vấn đề là việc

chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân thường được coi là đi kèm với

những mâu thuẫn về tình cảm của vợ chồng, vì thế mọi người nghĩ chia tài

sản chung trong thời kì hôn nhân là một việc không tốt. Điều đó cho thấy cần

thiết phải có sự nghiên cứu sâu về vấn đề chia tài sản chung trong thời kì hôn

nhân của vợ chồng cũng như có giải pháp cho việc chia tài sản chung mà vẫn

có thể giữ được hạnh phúc gia đình. Chính vì lí do đó mà người viết chọn đề

tài “Từ chia tài sản chung đến thỏa thuận về tài sản của vợ chồng trong

thời kì hôn nhân” để nghiên cứu.

Thông qua việc nghiên cứu đề tài, người viết muốn đề cập, phân tích

toàn bộ các qui định về chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân và chứng

minh được tính hợp pháp cũng như sự hợp lí của việc tồn tại một thỏa thuận

về tài sản của vợ chồng trong thời kì hôn nhân với nội dung, hình thức và

phạm vi phù hợp, kiến nghị về việc cụ thể hóa thỏa thuận này để tạo điều kiện

thuận lợi cho việc áp dụng nó.

Hiện tại, việc chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân được nhiều tác

giả đề cập đến trong nhiều công trình, bài viết, tuy nhiên chỉ là đề cập tới nó

như một phần của một vấn đề khác hoặc là chỉ đề cập tới một phần của nó.

Việc thỏa thuận về tài sản của vợ chồng cũng được nhiều tác giả đề cập tới

nhưng là đề cập dưới góc độ gắn nó với chế độ tài sản ước định và cho rằng

nó không phù hợp với qui định pháp luật hiện hành. Việc phân tích toàn bộ

các qui định pháp luật về chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân, tóm tắt về

một số chế định tương tự trong pháp luật của các nước và chứng minh tính

hợp pháp của một loại thỏa thuận về tài sản của vợ chồng trong thời kì hôn

nhân sẽ là điểm mới của đề tài.

Nội dung chính của đề tài được kết cấu thành 3 chương với 13 mục lớn.

Cụ thể:

- Chương 1: Một số vấn đề cơ bản về chia tài sản chung trong thời kì

hôn nhân;

- Chương 2: Qui định của pháp luật hiện hành về chia tài sản chung

trong thời kì hôn nhân;

- Chương 3: Vấn đề thỏa thuận về tài sản của vợ chồng trong pháp luật

Việt Nam