MỤC LỤC

CHưƠNG TRANG

Lời cảm ơn . iii

Tóm tắt iv

Summary v

Mục lục vi

Danh sách các chữ viết tắt x

Danh sách các hình và biểu đồ xi

Danh sách các bảng xiii

Chương 1. MỞ ĐẦU 1

1.1. Đặt vấn đề .1

1.2. Mục tiêu, nội dung và yêu cầu của đề tài 2

1.2.1. Mục tiêu .2

1.2.2. Nội dung .2

1.2.3. Yêu cầu .2

Chương 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

2.1. Giới thiệu chung về cây dứa .3

2.1.1. Phân loại và nguồn gốc 3

2.1.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ dứa .3

2.1.2.1. Việt Nam 3

2.1.2.2. Thế giới .4

2.1.3. Các nhóm dứa chính .5

2.1.3.1. Nhóm Queen .5

2.1.3.2. Nhóm Tây Ban Nha 6

2.1.3.3. Nhóm Cayenne 7

2.2. Các kỹ thuật đánh giá tính đa dạng di truyền và phát hiện chỉ thị 7

2.2.1. Giới thiệu chung về tính đa dạng di truyền và chỉ thị 7

2.2.2. Chỉ thị hình thái .8

2.2.3. Chỉ thị isozyme 8

2.2.4. Chỉ thị phân tử – chỉ thị DNA 9

2.2.5. Kỹ thuật RAPD (Random Amplified Polymorphic DNA) 10

2.3. Các phương pháp chủ yếu tạo cây phát sinh loài .11

2.4. Một số nghiên cứu ứng dụng marker phân tử trong phân tích đa dạng di

truyền dứa trên Thế Giới và Việt Nam .12

2.4.1. Nghiên cứu trên Thế Giới 12

2.4.2. Nghiên cứu ở Việt Nam .13

2.5. Bệnh héo do virus 14

2.5.1. Lịch sử phát hiện virus PMWaV 14

2.5.2. Tác nhân lây truyền bệnh .16

2.5.3. Triệu chứng 18

2.5.4. Cách phòng trị 19

2.6. Marker liên kết tính kháng bệnh trên thực vật. .20

2.6.1. Tính kháng bệnh trên thực vật .20

2.6.1.1. Kháng bệnh đơn gene (monogenic resistance) .21

2.6.1.2. Kháng bệnh đa gene (polygenic resistance) hay QTL kháng .21

2.6.2. Xác định marker phân tử liên kết gen kháng bệnh ở thực vật 21

2.6.3. Một số nghiên cứu phát hiện marker phân tử cho tính kháng bệnh

trên thực vật bằng kỹ thuật RAPD 22

Chương 3. VẬT LIỆU VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .23

3.1. Đánh giá đa dạng di truyền của các giống dứa Cayenne tại

Tp. Hồ Chí Minh 23

3.1.1. Thời gian và địa điểm .23

3.1.2. Đối tượng .23

3.1.3. Dụng cụ và thiết bị 23

3.1.4. Hóa chất .24

3.1.5. Phương pháp tiến hành .24

3.1.5.1. Ly trích DNA tổng số từ lá dứa 24

3.1.5.2. Tối ưu hoá phản ứng RAPD 26

3.1.5.3. Thực hiện phản ứng RAPD 28

3.1.5.4. Phân tích đa dạng di truyền bằng phần mềm NTSYS và Winboot 28

3.2. Gây nhiễm bệnh héo đỏ đầu lá cho dứa Cayenne .30

3.2.1. Thời gian và địa điểm .30

3.2.2. Đối tượng .30

3.2.3. Dụng cụ .30

3.2.4. Phương pháp tiến hành .31

3.2.4.1. Nuôi rệp .31

3.2.4.2. Chuyển rệp từ bí sang dứa bệnh 31

3.2.4.3. Chuyển rệp từ dứa bệnh sang dứa sạch bệnh 32

3.3. Xác định marker RAPD liên kết kiểu hình không biểu hiện bệnh héo đỏ

đầu lá trên dứa Cayenne .33

3.3.1. Thời gian và địa điểm .33

3.3.2. Đối tượng .33

3.3.3. Dụng cụ và thiết bị .33

3.3.4. Hóa chất .33

3.3.5. Phương pháp 33

Chương 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .35

4.1. Đánh giá đa dạng di truyền của cây dứa Cayenne bằng kỹ thuật RAPD 35

4.1.1. Kết quả ly trích DNA tổng số từ lá dứa .35

4.1.2. Tối ưu hoá phản ứng RAPD .35

4.1.3. Thực hiện phản ứng RAPD 36

4.1.4. Phân tích đa dạng di truyền bằng phần mềm NTSYS và Winboot 40

4.2. Gây nhiễm bệnh héo đỏ đầu lá cho dứa Cayenne .43

4.2.1. Nuôi rệp 43

4.2.2. Chuyển rệp từ bí sang dứa bệnh .45

4.2.3. Chuyển rệp từ dứa bệnh sang dứa sạch bệnh .46

4.3. Xác định marker RAPD liên kết kiểu hình không biểu hiện bệnh héo

đỏ đầu lá trên dứa Cayenne 48

Chương 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 52

5.1. Kết luận .52

5.2. Đề nghị 53

TÀI LIỆU THAM KHẢO 54

PHỤ LỤC

DANH SÁCH CÁC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ

Hình 2.1 Sự bắt cặp và khuếch đại trong phản ứng RAPD 10

Hình 2.2 Rệp sáp hồng (Dysmicoccus brevipes) và rệp sáp xám

(D. neobrepes) . 16

Hình 2.3 Cây dứa bệnh và không bệnh héo đỏ đầu lá 18

Hình 2.4 Quả của cây dứa bị héo đỏ đầu lá 19

Hình 2.5 Bọ rùa Cryptolaemus montrouzieri 20

Hình 2.6 Ong bắp cày Anagyrus ananatis 20

Hình 3.1 Thả rệp lên bí .31

Hình 3.2 Dứa bệnh làm nguồn lây PMWaV .32

Hình 3.3 Vị trí thả rệp lên dứa sạch bệnh 33

Hình 4.1 Kết quả ly trích DNA dứa 35

Hình 4.2 Kết quả khảo sát nồng độ Taq polymerase 36

Hình 4.3 Kết quả khảo sát nồng độ primer .36

Hình 4.4 Sản phẩm khuếch đại RAPD với primer OPAC10 38

Hình 4.5 Sản phẩm khuếch đại RAPD với primer OPAH13 38

Hình 4.6 Sản phẩm khuếch đại RAPD với primer OPB01 .39

Hình 4.7 Sản phẩm khuếch đại RAPD với primer OPB08 .39

Hình 4.8 Sản phẩm khuếch đại RAPD với primer S1384 .40

Hình 4.9 Sản phẩm khuếch đại RAPD với primer V20 40

Hình 4.10 Cây phân nhóm di truyền dựa vào kết quả RAPD .41

Hình 4.11 Độ tin cậy của các phân nhóm 42

Hình 4.12 Các kiểu phân nhóm khác 43

Hình 4.13 Rệp phát triển trên bí sau 1 tháng 44

Hình 4.14 Chuyển Rệp bằng đèn 45

Hình 4.15 Rệp phát triển trên dứa bệnh 1 tuần sau khi chủng 46

Hình 4.16 Rệp bám vào mặt sau lá dứa bệnh 46

Hình 4.17 Rệp phát triển trên dứa sau khi chủng .47

Hình 4.18 Dứa biểu hiện bệnh héo đỏ đầu lá 48

Hình 4.19 Kết quả phân tích RAPD các cây dứa biểu hiện và không biểu

hiện bệnh héo đỏ đầu lá với primer OPAC10 .49

Hình 4.20 Kết quả phân tích RAPD các cây dứa biểu hiện và không biểu

hiện bệnh héo đỏ đầu lá với primer OPB08 49

Biểu Đồ 4.1 Sự phát triển của rệp ở 25-26 C và 33-34 C (nhiệt độ phòng) .4