TÓM TẮT

Cây hồ tiêu (Piper nigrum L.) là một mặt hàng xuất khẩu nổi tiếng của Việt

Nam. Hiện trạng trồng tiêu của Việt Nam đang gặp phải một số hạn chế cần được

khắc phục. Trong số đó, quan trọng nhất là khâu giống, vì giống trồng đã lâu đời, chưa

được phục tráng tuyển chọn. Vì vậy trước hết chúng ta cần phải tiến hành khảo sát tính

đa dạng di truyền các giống tiêu, trên cơ sở đó thực hiện có hiệu quả việc nhân và tạo

giống mới cho năng suất cao và chất lượng tiêu tốt, đồng thời xây dựng các định

hướng về kiểm tra, quản lý và bảo vệ nguồn gen các giống cây trồng sẵn có trong nước

cũng như du nhập từ nước ngoài.

Những kết quả đạt được:

- Về kiểu hình: Các giống tiêu tại thị xã Bà Rịa có sự khác biệt về hình thái lá, các

yếu tố cấu thành năng suất và năng suất.Tuy nhiên, giữa giống Vĩnh Linh và Ấn Độ

đọt tím, giống Phú Quốc và sẻ lá nhỏ có hình thái rất giống nhau.

- Về quy trình ly trích DNA: Kết quả cho thấy quy trình 1 cho kết quả tốt khi ly

trích DNA tổng số từ lá tiêu.

- Về phản ứng RAPD: Qua thử nghiệm trên 19 primer thì có 4 primer cho sản

phẩm trên hầu hết 11 giống tiêu. Kết quả bước đầu cho thấy trên các primer OPA 10,

AL 08, OPD 05 có các băng đa hình có thể là chỉ thị giúp nhận diện các giống tiêu sẻ,

Ấn Độ đọt trắng, Paniyur – 1 và Karimunda.

- Về phân nhóm di truyền: Các giống tiêu khảo sát có sự đa dạng cao về mặt di

truyền mức tương đồng gen biến thiên từ 0,34 đến 0,97. Trong đó, mức tương đồng

gen cao nhất giữa hai giống Ấn Độ đọt tím và Ấn Độ lá dài (0,97) và thấp nhất giữa

hai giống Kamunda và Ấn Độ lá dài (0,34).

- Qua kết quả trên, bước đầu có thể khẳng định hiệu quả của kỹ thuật RAPD trong

nghiên cứu sinh học phân tử. Đặc biệt trong công tác đánh giá độ đa dạng di truyền

của quần thể cây trồng, loại trừ những nhận định chỉ dựa trên cảm tính, nhất là đối với

các tính trạng hình thái.

MỤC LỤC

Trang tựa .i

Lời cảm ơn iii

Tóm tắt iv

Mục lục .vi

Danh sách các bảng ix

Danh sách các hình và biểu đồ .x

Danh sách các chữ viết tắt .

PHẦN 1. MỞ ĐẦU . 1

1.1. Đặt vần đề 1

1.2. Mục tiêu và yêu cầu . 2

1.2.1. Mục tiêu 2

1.2.2. Yêu cầu . 2

PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU . 3

2.1. Một số khái niệm về đa dạng sinh học 3

2.1.1. Đa dạng sinh học 3

2.1.2. Đa dạng di truyền . 3

2.2.3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu và bảo vệ sự đa dạng di truyền 4

2.2. Giới thiệu chung về cây tiêu 4

2.2.1 Nguồn gốc cây tiêu 4

2.2.2. Công dụng của cây tiêu 4

2.2.3. Đặc điểm hình thái của cây tiêu . 5

2.2.4. Yêu cầu sinh thái 7

2.2.5. Giống tiêu ở Việt Nam . 8

2.2.6. Tình hình sản xuất và tiêu thụ tiêu trên thế giới và trong nước . 10

2.2.6.1. Thế giới 10

2.2.6.2 Trong nước . 11

2.3. Một số phương pháp nghiên cứu đa dạng di truyền 11

2.3.1. Phương pháp sử dụng các chỉ thị hình thái 11

2.3.2. Phương pháp sử dụng các chỉ thị isozyme . 12

2.3.3. Phương pháp dùng chỉ thị phân tử 12

2.4 Các kỹ thuật cần thiết trong tách chiết DNA thực vật . 13

2.4.1. Phương pháp tách chiết DNA . 13

2.4.2. Phương pháp định tính và định lượng DNA . 14

2.5. Phản ứng PCR (Polymerase chain reaction) . 15

2.5.1. Nguyên tắc 15

2.5.2. Thành phần cơ bản của phản ứng PCR . 16

2.6. Một số chỉ thị phân tử thường dùng trong nghiên cứu đa dạng sinh học . 17

2.6.1. Chỉ thị RFLP (Restriction Fragment Length Polymorphism) 17

2.6.2. Chỉ thị AFLP (Amplified Fragment Length Polymorphism) . 18

2.6.3. Chỉ thị RAPD (Random Amplified Polymorphic DNA) . 19

2.6.4. Chỉ thị SSR (Simple Sequence Repeat) 21

2.7. Cây phát sinh loài 21

2.7.1. Một số thuật ngữ . 22

2.7.2. Những cách vẽ cây phát sinh loài . 22

2.7.3. Các phương pháp chủ yếu tạo cây phát sinh loài . 22

2.8. Một số nghiên cứu về cây tiêu trên thế giới và Việt Nam . 23

2.8.1. Thế giới . 23

2.8.2. Việt Nam . 23

PHẦN 3. NỘI DUNG VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .25

3.1. Nội dung 25

3.2. Thời gian và đại điểm thực hiện đề tài 25

3.3. Vật liệu . 25

3.3.1. Giống tiêu . 25

3.3.2. Hóa chất cần thiết . 26

3.4. Phương pháp 28

3.4.1. Nội dung 1: Điều tra về các giống tiêu hiện được trồng tại thị xã Bà Rịa . 28

3.4.2. Nội dung 2: Thực hiện phản ứng RAPD để đánh giá độ đa dạng

di truyền của quần thể tiêu tại thị xã Bà Rịa 29

PHẦN 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 37

4.1. Kết quả điều tra về giống tiêu ở thị xã Bà Rịa. . 37

4.1.1. Các giống tiêu và mức độ phổ biến của chúng ở thị xã Bà Rịa . 37

4.1.2. Đặc điểm của các giống tiêu ở thị xã Bà Rịa . 38

4.2. Kết quả phản ứng RAPD 43

4.2.1. Kết quả khảo sát 3 quy trình tách chiết DNA .43

4.2.2. Kết quả tối ưu hóa thành phần RAPD 46

4.2.3. Đánh giá độ đa dạng di truyền các giống tiêu ở thị xã Bà Rịa .48

PHẦN 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 55

5.1.Kết luận . 55

5.2.Đề nghị . 55

TÀI LIỆU THAM KHẢO 56

PHỤ LỤ