Việt Nam đang tiềm ẩn nhiều dấu hiệu tương tự Thái Lan trước khủng hoảng kinh tế - tiền tệ. Đó là một nhận định có tính cảnh báo của các chuyên gia kinh tế - tài chính ĐH Harvard về thực trạng nền kinh tế Việt Nam. Nếu như không có những điều chỉnh kịp thời, những yếu tố này có thể phát triển trở thành ngòi nổ kích hoạt khủng hoảng trong cả hệ thống kinh tế tài chính.

Tuy nhiên, trong buổi nói chuyện sáng 22/1/2008 với sinh viên Học viện Quan hệ Quốc tế, các chuyên gia kinh tế của ĐH Harvard cũng chỉ ra các yếu tố đảm bảo phát triển bền vững.

Công nghệ là yếu tố sống còn

Các chuyên gia kinh tế - tài chính gồm Giáo sư Thomas Vallely, Ben Wilkinson của Đại học Harvard, chuyên gia kinh tế cao cấp Jonathan Pincus (UNDP) và các giảng viên của chương trình Fulbright - Việt Nam đã đề xuất những bài học kinh nghiệm đối với nền kinh tế Việt Nam từ việc so sánh mô hình phát triển của các nền kinh tế Đông á và Đông Nam á trong giai đoạn 1960 – 2004

Mặc dù cả Đông á và Đông Nam á đều không tránh được cuộc khủng hoàng kinh tế - tiền tệ năm 1997, nhưng phản ứng và chiến lược phát triển của mỗi nền kinh tế khác nhau đã mang lại những kết quả khác nhau. Trong khi các nền kinh tế Đông á (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc) đã hồi phục và phát triển một cách thành công, thì các nền kinh tế Đông Nam á (ở đây nói đến Indonesia, Philippines, Malaysia, Thái Lan) dường như đánh mất đà tăng trưởng từng được gọi là thần kỳ của mình.

Hầu hết các nền kinh tế Đông Nam á đều ít nhiều còn những bất ổn định cả về kinh tế, xã hội và chính trị.

Tính từ sau cuộc khủng hoảng 1997, thập kỷ vừa qua có thể coi như một thập kỷ mất mát về mặt kinh tế đối với các nền kinh tế Đông Nam á. Điều đó chứng tỏ yếu tố quyết định thành công hay thất bại của một nền kinh tế không phải là khó khăn hoàn cảnh mà quan trọng là phản ứng của mỗi nền kinh tế, quyết sách, cách xử lý của chính phủ trước những khó khăn đó.

Có thể thấy nhiều điểm khác biệt trong quan điểm phát triển của các nền kinh tế Đông á và các nền kinh tế Đông Nam á. Nếu Đông á cũng áp dụng những biện pháp bảo hộ thương mại, nhưng có định hướng, chỉ áp dụng cho những doanh nghiệp chứng tỏ được khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế của mình, thì ở các nước Đông Nam á, các doanh nghiệp có sức cạnh tranh kém lại được sự bảo hộ nhiều hơn.

Vấn đề thứ 2, là tính cách mạng trong cải cách cơ cấu kinh tế. Trong khi các nước Đông Nam á chỉ có sự chuyển dịch cơ cấu từ từ, từ nông nghiệp sang các ngành công nghiệp chế biến có hàm lượng công nghệ thấp, thì các nước Đông á đã làm một cuộc cách mạng nhảy vọt, vươn lên bắt lấy những công nghệ hàng đầu thế giới, tạo sức ép để thay đổi chính các doanh nghiệp của mình. Các nước này hiểu rằng công nghệ là yếu tố sống còn để nâng cao năng suất lao động, từ đó mới có sự tăng trưởng kinh tế vượt bậc và bền vững.