ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TIÊM BOTULINUM TOXIN A ĐIỀU TRỊ SONG THỊ DO LIỆT THẦN KINH VI CẤP TÍNH

TÓM TẮT

Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả của Botulinum Toxin A đđiều trị song thị liệtthần kinh VI cấp tính và xác định các biến chứng gặp phải.

Phương pháp: Nghiên cứu thực nghiệm không có nhóm chứng trên hàng loạt ca, gồm 39 mắt của 36 bệnh nhân liệt thần kinh VI cấp tính, tuổi từ 12 tuổi trở lên, tiêm botulinum toxin A vào vị trí cơ trực trong theo phương pháp tiêm dưới kết mạc không có hướng dẫn của điện cơ, sau đó theo dõi kết quả sau 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng và 6 tháng. Xác định tỉ lệ thành công, ghi nhận tỉ lệ biến chứng.

Kết quả: Tỉ lệ song thị giảm sau 1 tuần (khỏi song thị khi nhìn thẳng) 58,3% ca (56,4% mắt), sau 1 tháng 80,3% ca (76,9% mắt). Thời gian BTA bắt đầu có hiệu quả giảm song thị trung bình 2 tuần, trung vị 1 tuần. Tỉ lệ khỏi song thị sau6 tháng 86,1% ca (82,1% mắt). Thời gian gian BTA có hiệu quả cao nhất điều trị khỏi song thị trung bình là 3,5 tháng, trung vị 3 tháng. Tỉ lệ biến chứng: xuất huyết dưới kết mạc 12,8%, sụp mí 15,4%, lé đứng 10,25%, lé ngoài 2,6%.

Kết luận: Tiêm BTA điều trị song thị tạm thời cho bệnh nhân bị liệt thần kinh VI cấp tính rất có hiệu quả, nhất là những trường hợp liệt có thời gian khởi phát đến khi tiêm từ 4 tuần trở lại.

ABSTRACT

AVALUATION THE EFFICACY OF BOTULINUM TOXIN A IN TREATMENT OF DIPLOPIA FROM ACUTE SIXTH NERVE PALSY

Huynh Thi Ngoc Linh, Le Minh Thong

* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 – Supplement of No 1 - 2009: 58 – 64

Objective: To evaluate the efficacy of botulinum toxin A injection for diplopia due to acute sixth nerve palsy and determine complications of the procedure.

Method: This prospective interventional study without control group included

39 eyes of 36 acute sixth nerve palsy patients with over 12 years old.Subconjunctival injection of botulinum toxin at position of medial retus muscle without guiding of electromyography. Follow up data regarding diplopia, abduction deficit, angle of deviation were collected at interval 1 week,

1month, 3 months, 6 months after injection of botulinum toxin. Determine the successful rate and complication rate of the procedure.

Result: Prevalences of no diplopia in primary position recorded at one week, one month after injection of botulinum toxin are 58.3% cases (56.4% eyes) and

80.3% cases (76.9% eyes). The mean time patients have no diplopia in primary position because of botulinum toxin effectiveness is 2 weeks (median 1 week). The rate of recovering diplopia at 6 months after injection of botulinum toxin is

86.1% cases (82.1% eyes). The mean time botulinum toxin effects in recovering diplopia is 3.5 months (median 3 months). The rate of the complication of the procedure: subconcjunctival hemorrhage is 12.8%, ptosis is

15.4%, vertical strabismus is 10.25%, extropia is 2.6%.

Conclusion: Injection of botulinum toxin A in acute sixth nerve palsy is very beneficical and plays a useful role in the early management of diplopia in primary position.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Liệt thần kinh VI cấp tính có đặc điểm là 71-80% hồi phục ngẫu nhiên trong vòng 6 tháng(Error! Reference source not found.,Error! Reference source not found.). Trong khi chờ đợi thần kinh VI tự hồi phục. Bệnh nhân chịu đựng hai phiền phức là lé trong và song thị ngang. Scott và Kraft(Error! Reference source not found.) cho rằng tiêm botulinum toxin A vào cơ trực trong cùng bên làm giảm co thắt cơ trực trong, và cho phép cơ trực ngoài phục hồi tốt hơn, đồng thời giải quyết được song thị tạm thời cho bệnh nhân. Trên thực tế những năm gần đây số lượng người liệt thần kinh VI ngày càng tăng do các nguyên nhân chấn thương, bệnh tiểu đường, cao huyết áp ngày càng tăng. Chúng tôi thấy cần có công trình nghiên cứu đầy đủ và hệ thống hơn về hiệu quả của botulinum toxin A trong điều trị liệt thần kinh VI cấp tính.

PHƯƠNG PHÁP VÀ ĐỐI TƯỢNG

Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm không có nhóm chứng trên hàng loạt ca.

Đối tượng

Bệnh nhân có chẩn đoán liệt dây thần kinh VI cấp tính đến khám và điều trị tại khoa Thẩm mỹ và thần kinh nhãn khoa - Bệnh viện Mắt TPHCM. Bệnh nhân đồng ý tiêm botulinum toxin A và theo dõi tại khoa.

- Bệnh nhân liệt dây thần kinh sọ VI cấp tính khởi phát trong vòng 3 tháng.

- Tuổi => 12 tuổi (FDA).

- Thị lực có chỉnh kính >1/10.

- Có song thị.

- Có lé trong đơn thuần > 10PD lăng kính.

- Bệnh nhân đồng ý tiêm botulinum toxin A và theo dõi tại khoa.

Tiêu chuẩn loại trừ:

- Liệt thần kinh sọ VI do nguyên nhân mạn tính gây ra chưa được giải quyết:như u não, ung thư vòm hầu, phình mạch, dò động mạch cảnh xoang hang.

- Bệnh nhân có song thị nguyên nhân do do bệnh lý cơ hốc mắt tại chỗ bị hạnchế gây ra.

- Bệnh nhân bị nhược cơ.

Qui trình nghiên cứu:

Qui trình nghiên cứu gồm các bước: khám chọn bệnh đủ tiêu chí đưa vào nghiên cứu, tiêm Botulinum Toxin A (BTA) dưới kết mạc, khám sau khi tiêm để đánh giá sự cải thiện của song thị, độ lé và hạn chế vận nhãn ở các thời điểm

1 tuần, 1 tháng, 3 tháng và 6 tháng và mức độ hài lòng của bệnh nhân.