LỜI NÓI ĐẦU

Nguyễn Tuân (1910-1987) là một tác gia lớn trong dòng văn học hiện đại Việt Nam. Đây là một cây bút có sức hút kì lạ, có cách viết lôi cuốn người đọc vào trong các tác phẩm của mình. Đọc Nguyễn Tuân người đọc cảm nhận được những cái đăc biệt, những cái mới mẻ, không bị hoà lẫn vào những cái nhờ nhờ, không màu sắc.

Các tác phẩm của Nguyễn Tuân đặc biệt thành công trên mảng đề tài văn học giai đoạn trước cách mạng tháng Tám. Ông là đại diện cho trào lưu văn học lãng mạn có tên tuổi trên mảnh đất tuỳ bút. Tuy nhiên giai đoạn Nguyễn Tuân tham gia sáng tác văn học lại là giai đoạn những yếu tố tích cực, tiến bộ trong văn học lãng mạn ngày càng mờ nhạt dần. Cái tôi lãng mạn không còn lối thoát và đã thực sự rơi vào bế tắc, dẫn đến cái tôi mà Nguyễn Tuân thể hiện cũng có sự khác biệt rõ nét. Cái tôi của Nguyễn Tuân là một cái tôi gắn liền với phong cách “ngông”. Nó biến ngòi bút của ông trở thành một ngòi bút có cá tính độc đáo, có cái mà người ta gọi là “khác người”.

Nguyễn Tuân được sinh ra và lớn lên trong giai đoạn xã hội giao thời, chất chứa nhiều mâu thuẫn, nhiều xung đột. Bản thân Nguyễn Tuân đã mang một cá tính phóng túng. Ông chán ghét không muốn nói là căm thù cuộc sống ngột ngạt bế tắc của người dân ở một nước thuộc địa. Ông sáng tác nhằm mục đích phóng to cái tôi của mình lên, biến nó thành một phương tiện để chống trả cuộc đời ô trọc “ối a ba phèng”. Thế giới quan trong Nguyễn Tuân là một thế giới quan phức tạp, cái tôi cá nhân của ông là một cái tôi cá nhân chủ nghĩa cực đoan.

Về sự nghiệp văn chương Nguyễn Tuân có một số điểm đáng lưu ý như sau: Có thể nói Nguyễn Tuân thành công cả ở hai giai đoạn trước và sau cách mạng.

Trước cách mạng là một Nguyễn Tuân say mê đi tìm hạnh phúc trong cái tuyệt của chủ nghĩa xê dịch, của quá khứ Nho giáo đẹp đẽ, đôi khi lại là tìm quên trong truỵ lạc. Một chuyến đi, Vang bóng một thời, Thiếu quê hương, Ngọn đèn dầu lạc, Tàn đèn dầu lạc, chiếc lư đồng mắt cua …. là những đại diện tiêu biểu cho sáng tác của nhà văn trước dấu mốc lịch sử vang dội của dân tộc.

Sau cách mạng nhà văn lại hăm hở hoà mình vào cuộc sống muôn màu muôn sắc của nhân dân. Tuỳ bút Sông Đà là minh chứng cho sáng tác của ông trong giai đoạn này. Nói chung ở đề tài nào Nguyễn Tuân cũng đạt được những thành công lớn, nó cũng phần nào thể hiện sự phong phú, đa dạng trong hoạt động nghệ thuật của nhà văn.

II. Những đóng góp của Nguyễn Tuân thông qua ba mảng đề tài chủ nghĩa xê dịch, quá khứ và truỵ lạc

Có thể khẳng định rằng chủ nghĩa xê dịch, đề tài quá khứ, truỵ lạc là ba mảng đề tài trung tâm trong sự nghiệp văn chương Nguyễn Tuân trước cách mạng tháng Tám 1945. Bộ ba đề tài này trở thành sợi chỉ xuyên suốt liên kết các sáng tác của ông. Nó như ba nhánh của một dòng sông cùng quy tụ lại một điểm để tạo nên một Nguyễn Tuân vô cùng mới mẻ, một Nguyễn Tuân độc đáo. Bên cạnh đó nhà văn còn thông qua ba mảng đề tài này đem lại sức sống mới cho dòng văn học lãng mạn 1930-1945 đang có nguy cơ đi vào ngõ cụt.