Chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh (CLĐĐKHCM) được hình thành, phát triển trên cơ sở hệ thống luận điểm cách mạng giải phóng dân tộc của Hồ Chí Minh, là một nội dung quan trọng trong đường lối chiến lược của Đảng Cộng sản Việt Nam (Đảng CSVN).

Việc thực hiện CLĐĐKHCM trong các giai đoạn cách mạng đã được Đảng CSVN tổng kết là một bài học kinh nghiệm, một nguồn gốc thắng lợi của cách mạng Việt Nam từ khi có Đảng lãnh đạo đến nay. Hiện nay, CLĐĐKHCM đang được kế thừa và phát huy hơn nữa nhằm đáp ứng yêu cầu của thời kỳ Đảng lãnh đạo nhân dân thực hiện đổi mới đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nội dung của CLĐĐKHCM đã có thêm những nhân tố mới, phản ánh đầy đủ, cụ thể, tập trung nhất trong Văn kiện Đại hội đại biểu lần thứ VIII của Đảng CSVN:

Trong thời kỳ mới của công cuộc xây dựng đất nước, nhân dân ta càng có điều kiện mở rộng khối đại đoàn kết dân tộc, lấy liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức làm nền tảng. Đoàn kết các giai cấp, các tầng lớp, các dân tộc, các tôn giáo, mọi giới, mọi lứa tuổi, mọi người trong đại gia đình dân tộc Việt Nam dù sống trong nước hay đang định cư ở nước ngoài. Phát huy sức mạnh của cả cộng đồng dân tộc, truyền thống yêu nước và lòng tự hào dân tộc vì mục tiêu giữ vững độc lập, thống nhất, tiến lên "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh". Lấy mục tiêu đó làm điểm tương đồng, đồng thời chấp nhận những điểm khác nhau không trái với lợi ích chung của dân tộc, cùng nhau xóa bỏ định kiến, mặc cảm hướng tới tương lai, xây dựng tinh thần đại đoàn kết, cởi mở tin cậy lẫn nhau [36, tr. 122].

Vì vậy nghiên cứu CLĐĐKHCM là một đề tài cấp thiết, hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, phạm vi và nội dung của CLĐĐKHCM rất phong phú, rộng lớn cả về nhiều mặt ở những giai đoạn khác nhau. Trong giới hạn một luận án tiến sĩ lịch sử, chuyên ngành lịch sử Đảng, chúng tôi chọn đề tài: Quá trình thực hiện chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954), với hy vọng góp phần nhỏ vào nhiệm vụ nghiên cứu hơn nữa tư tưởng Hồ Chí Minh, CLĐĐKHCM trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ngày nay.

Kết cấu đề tài:

Chương 1: Sự hình thành và vai trò của chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh đối với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945

Chương 2: Chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh trong Bước khởi đầu và phát triển của cuộc kháng chiến (1945 -1951)

Chương 3: Bước phát triển mới của chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh (1951-1954)