M$C L$C

Trang

Trang ph bìa . i

Mc lc . ii

Li cm t iv

Tóm lc v

Danh sách hình vi

Danh sách bng viii

MS DÂU . 1

I. LI NÓI D ÂU 1

II. M$C DÍCH 1

III. DÔI TVNG VÀ PH M VI NGHIÊN C U . 1

1. Dôi tPXng nghiên cZu . 1

2. PhOm vi nghiên cZu 1

IV. LVC KH/O TÀI LIEU 1

1. Sơ lPXc vê benh cháy lá lúa 1

1.1. Nguôn gôc 1

1.2. Tác nhân . 1

1.3. Dac diem hình thái . 1

1.4. S, phát sinh và phát tán c.a benh . 2

1.5. S, xâm nhiem 3

1.6. Trieu ch4ng 3

1.7. S, thiet hi do benh . 4

2. Mot sô cơ chê kháng benh trên cây trông 4

2.1. Kháng benh th dong . 5

2.2. Kháng benh ch. dong 5

2.2.1. Cây to ra câu trúc dac biet ngan cn s, tân công c.a mâm benh . 5

2.2.2. Cây tong hp và tiêt ra các chât t, ve de chông li vCi mâm benh 5

2.2.3. Phn 4ng siêu nhy cm (phn 4ng t, chêt c.a cây) 6

3. Sd kích thích tính kháng benh c:a cây trông . 6

3.1. Khái niem 6

3.2. Cơ chê kích kháng 7

3.3. Tác nhân gây kích kháng 7

3.3.1. Tác nhân sinh hKc . 7

3.3.2. Tác nhân hóa chât . 7

3.4. Các loi kích kháng 7

3.4.1. Kích kháng ti cho (local induced resistance) 7

3.4.2. Kích kháng lu dan (systemic acquired resistance: SAR) . 7

3.5. NhSng cơ chê c.a hien tng kích kháng lu dan 8

3.5.1. Cơ chê truyên tín hieu . 8

3.5.2. S, lignin hóa . 8

3.5.3. Các protein có liên quan dên s, phát sinh benh

(pathogensis-related-protein: PRs) . 8

3.5.4. Diêu kien da dên kích kháng lu dan . 9

4. Các hình thZc kích thích tính kháng benh trên cây trông 9

4.1. SX dng vi sinh vat . 9

4.1.1. SX dng nâm làm nguôn kích kháng 9

4.1.2. Kích thích kháng benh bang vi khuan 10

4.1.3. SX dng hoá chât tong hp hoac có nguôn gôc t, nhiên . 11

4

5. Dac tính clorua dông và tác dong c:a nó dôi vki cây trông . 13

6. Dac tính c:a oxalic acid và tác dong c:a nó dôi vki cây trông . 14

V. PHƠNG TIEN VÀ PHƠNG PHÁP NGHIÊN C U 15

1. PhPơng tien nghiên cZu . 15

2. PhPơng pháp thí nghiem . 15

2.1. Bô trí thí nghiem 15

2.2. Bien pháp canh tác . 16

3. Các cho tiêu theo dõi . 16

3.1. Ch^ tiêu vê benh trên lá . 16

3.2. Ch^ tiêu vê benh trên bông 17

3.3. Ch^ tiêu vê benh trên bông 18

3.4. Phân tích thông kê 18

KÊT QU/ VÀ TH/O LUAN . 21

CHƠNG 1: TONG QUAN VÊ KÊT QU/ CuA THÍ NGHIEM . 22

I. GHI NHAN TONG QUÁT KÊT QU/ CuA THÍ NGHIEM 22

II. KH/O SÁT KÊT QU/ TRUNG BÌNH CuA TOÀN THÍ NGHIEM . 22

1. /nh hPwng c:a cácbien pháp áp dxng các chât kích kháng

lên benh trên lá . 22

2. /nh hPwng c:a các bien pháp áp dxng các chât kích kháng

lên benh TCB 32

3. /nh hPwng c:a các bien pháp áp dxng các chât kích kháng

lên nang suât lúa 32

CHƠNG 2: HIEU QU/ KÍCH KHÁNG CuA CÁC

BIEN PHÁP KÍCH KHÁNG 33

I. KH/O SÁT HIEU QU/ CuA CÁC LÂN PHUN THUÔC NGzA BENH 33

1. Hieu qu| c:a các lân phun thuôc lên benh trên lá 33

2. Hieu qu| c:a các lân phun thuôc lên benh trên bông . 33

3. Hieu qu| c:a các lân phun thuôc lên nang suât 34

II. HIEU QU/ KÍCH KHÁNG CuA CLORUA DÔNG VÀ OA LÊN BENH

VÀ LÊN NANG SUÂT H T LÚA . 37

1. Hieu qu| c:a các lân kích kháng 37

1.1. Hieu qu c.a lân xX lý ht vCi chât kích kháng . 37

1.1.1. Hieu qu c.a lân xX lý ht vCi clorua dông 37

1.1.2. Hieu qu c.a lân xX lý ht vCi oxalic acid (OA) 41

1.2. Hieu qu c.a bien pháp kích kháng hai lân vba xX lý ht

vba phun lên lá vào 25 NSKS 45

1.2.1. VCi clorua dông 45

1.2.2. VCi OA . 48

2. /nh hPwng c:a hai chât kích kháng lên thât thu nang suât . 53

2.1. dnh heng c.a giai don benh trên lá và giai don benh trên bông

lên thât thu nang suât . 53

2.2. Hieu qu c.a các chât kích kháng lên thât thu vê nang suât . 53

KÊT LUAN VÀ DÊ NGH€ . 57

TÀI LIEU THAM KH/O

5

LI C/M T

Trong suôt thi gian thc hien dê tài tôi dã gap nhiêu khó khan, vưng mac nhưng

dư"c s dong viên, giúp d& c'a các thây cô, b,n bè và dông nghiep dã t,o cho tôi

lòng tin, kiên th3c de v5ng bưc vư"t qua khó khan. Dên hôm nay, tôi dã hoàn thành

dê tài. Tôi xin trân tr;ng bày t< lòng biêt ơn chân thành dên:

ã Thây PGs TS. Ph,m Van Kim; Thây TS. Ph,m Van Dư; Cô TS. Trân ThG Thu

Th'y, dã nhiet tình giIng d,y và hưng dan tôi trong suôt quá trình thc hien

dê tài.

ã Thây Ths. Trân Vu Phên, các anh Ngô Thành Trí, Huynh Minh Châu, hai em

Nguyen Chí Cương và Ph,m Minh Man trong nhà lưi c'a Bo môn BIo Ve

Thc Vat, Khoa Nông nghiep Trưng D,i h;c Cân Thơ dã nhiet tình giIng

d,y và hưng dan, giúp d& tôi.

ã Trưng D,i h;c An Giang dã câp kinh phí cho tôi thc hien công trình nghiên

c3u này.

ã Ban ch' nhiem Khoa Nông nghiep-TNTN Trưng D,i h;c An Giang và các

b,n dông nghiep dã hêt lòng ho tr", dong viên và t,o m;i diêu kien thuan l"i

cho tôi trong suôt thi gian qua.

ã ChG Hoa phó phòng ky thuat c'a Chi c[c bIo ve thc vat An Giang; ChG Th'y,

anh BIo c'a tr,m BIo ve thc vat huyen Tho,i Sơn An Giang; anh Linh ky

thuat viên xã DGnh Thành, huyen Tho,i Sơn, Chú nam Hoàng và Chú ba Kình

ch' ruong thí nghiem dã t,o diêu kien giúp d& tôi thc hien dê tài trong thi

gian qua.

ã Các em sinh viên hai lp DH2PN1 và DH2PN2 c'a Trưng D,i H;c An

Giang dã hêt lòng tham gia, dong viên, góp s3c cùng tôi thc hien tôt dê tài.

Long xuyên, ngày 25 tháng 03 nam 2005

Nguyen Phú Dung

6

TÓM LVC

Thí nghiem sX dng chât kích thích tính kháng benh lu dan dc th,c hien trên ruong

lúa c.a nông dân ti huyen Thoi Sơn, t^nh An Giang, v dông xuân 2003 – 2004. Thí nghiem

dc bô trí theo khôi hoàn toàn ngau nhiên vCi ba lân lap li và 10 nghiem th4c. Trong thí

nghiem, hai chât kích kháng là clorua dông 0,05 mM và OA 0,5 mM, dã dc áp dng theo

hai cách, xX lý ht giông trCc khi s và vba xX lý ht giông trCc khi s vba phun lên lá vào

25 NSKS, trên nên có và không có dùng thuôc dac trl benh cháy lá de bo ve bông lúa vào 55

và 65 NSKS. Có 4 nghiem th4c dôi ch4ng: (i) không kích kháng và không phun thuôc hoàn

toàn, (ii) không kích kháng và phun thuôc ngba benh hoàn toàn vào 25, 40, 55 và 65 NSKS,

(iii) không kích kháng và ch^ phun thuôc ngba benh hai lân e giai don benh trên lá vào 25 và

40 NSKS, (iv) không kích kháng và ch^ phun thuôc ngba benh thôi co bông (TCB) hai lân vào

55 và 65 NSKS.

Kêt qu thí nghiem cho thây clorua dông và OA có hieu qu chông benh do ôn trên lá

và có hieu qu nhm dên benh TCB. Clorua dông dc xX lý bang cách ngâm ht cho hieu qu

gim benh trên lá 54%, 53% và 55% tơng 4ng vCi các giai don 40, 50 và 60 NSKS. Khi

dc xX lý kích kháng bang cách vba ngâm ht vba phun lên lá e 25 NSKS, kêt qu dã cho

thây hieu qu gim benh trên lá 79%, 61% và 67%, và hieu qu gim benh TCB là 26% so vCi

dôi ch4ng không kích kháng và không phun thuôc hoàn toàn. Nang suât ht dc tang lên

22,6% (5,5 tân/ha). OA dc xX lý bang cách ngâm ht cho hieu qu gim benh trên lá tơng

t, nh clorua dông là 54%, 53% và 55%. Hieu qu gim benh trên lá tang lên tơng 4ng là

79%, 63% và 64%, khi xX lý kích kháng bang cách vba ngâm ht vba phun lên lá e 25 NSKS.

Hieu qu gim benh TCB là 38% và nang suât ht dc tang lên 18,6% (5,4 tân/ha) so vCi dôi

ch4ng không kích kháng và không phun thuôc hoàn toàn. Kêt qu cung cho thây rang phun

chât kích kháng vào 25 NSKS là cân thiêt de tang thêm hieu qu kích kháng chông benh cháy

lá bang cách ngâm ht. Áp dng chât kích kháng bang cách vba ngâm ht trCc khi s vba

phun lên lá e 25 NSKS cho kêt qu tơng t, nh phun thuôc ngba benh cháy lá hai lân vào 25

và 40 NSKS