MỤC LỤC

Trang

A. PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .01

II. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .02

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .02

IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 02

B. PHẦN THỨ HAI: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN CHƯƠNG TRÌNH THAY SÁCH GIÁO KHOA MỚI .03

II ĐẶC ĐIỂM CỦA CHƯƠNG TRÌNH SINH HỌC LỚP 6 MỚI .09

III. KẾT QUẢ KHẢO SÁT TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH AN GIANG 10

IV. ĐÁNH GIÁ CHUNG QUA CÁC TRƯỜNG ĐÃ KHẢO SÁT 22

BÀI SOẠN THEO PHƯƠNG PHÁP TÍCH CỰC 24

C. PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .29

3

NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI

1. GV: giáo viên

2. HS: học sinh

3. THCS: trung học cơ sở

4. PP: phương pháp

5. TN: thí nghiệm

6. KTNN: kỹ thuật nông nghiệp

7. TS: tổng số

8. ĐH: đại học

9. SGK: sách giáo khoa

10. SV: sinh viên

11. SH: sinh học

12. GPSL: giải phẫu sinh lý

13. DH: dạy học

14. NQTW: nghị quyết trung ương.

4

A. PHẦN THỨ NHẤT

ĐẶT VẤN ĐỀ

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Chúng ta đang bước vào những năm đầu của thế kỷ XXI. Thế kỷ của sự phát triển như vũ bão của khoa học và công nghệ. Mỗi nước đều đổi mới mọi lĩnh vực để tiến những bước vững chắc trong đó “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí; đào tạo nhân lực bồi dưỡng nhân tài” Để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, đẩy mạnh sự phát triển của giáo dục đào tạo trong giai đoạn hiện nay, việc nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu. Mặt khác trong thời đại bùng nổ về thông tin, lượng thông tin khoa học kỹ thuật và công nghệ đưa vào giảng dạy ngày càng nhiều. Muốn hoàn thành nhiệm vụ trên đòi hỏi chúng ta phải có những cố gắng liên tục để đổi mới mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá. Đây là một trong những vấn đề trung tâm mà dự án phát triển giáo dục trung học cơ sở. Bộ giáo dục và đào tạo đã triển khai chương trình đổi mới sách giáo khoa ở cấp trung học cơ sở từ năm 2002. Hơn nữa đây là cấp học đang phấn đấu để phổ cập vào năm 2010 như NQTW II khóa VII đề ra. Việc học tập ở nước ta đang có những chuyển động mạnh mẽ, vừa phản ảnh sự phù hợp với triết lý giáo dục ở thế kỷ XXI vừa phù hợp với mục tiêu phát triển của đất nước mà một trong những yếu tố được đặt ra tại Đại hội IX của Đảng (4-2001)và chiến lược phát triển 2001-2010 là phải thực hiện: “Mọi người đi học, học thường xuyên, suốt đời, cả nước trở thành một xã hội học tập”. Vì thế năng lực học tập của con người phải được nâng lên mạnh mẽ nhờ vào “Học cách học” và biết “Dạy cách học”. Ý nghĩa của việc đổi mới phương pháp dạy học ở nước ta rất to lớn đối với nhà trường. Đó là lý do mà chương trình đổi mới thay sách giáo khoa các môn học nói chung và môn sinh học nói riêng của dự án đào tạo giáo viên THCS. Bộ giáo dục đã dươc dạy đại trà trong toàn quốc, trong đó có tỉnh An Giang là một tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, đặc thù có nhiều xã vùng sâu nằm trong vùng lũ lụt hàng năm. Đồng bào trong tỉnh phải chung sống với lũ lụt gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống cũng như trong giáo dục. Là một tỉnh có vùng biên giới với Campuchia, nhiều con em dân tộc sinh sống, với nhiều trường học ở vùng sâu, vùng xa nghèo khó nên chất lượng giáo dục chưa đồng đều với vùng đồng bằng, thành thị.

Sách giáo khoa sinh học 6 mới đã được dạy đại trà năm học 2002 – 2003 ở trên toàn quốc. Một vấn đề đạt ra là GV Trường THCS và sinh viên của khoa sư phạm Trường ĐH An Giang sẽ phải tiếp cận với nội dung sách giáo khoa sinh học 6 mới, với phương pháp dạy học mới. Vậy phải bồi dưỡng GV trung học cơ sở, dạy cho sinh viên như thế nào để khi giảng dạy sách giáo khoa sinh học 6 mới không bị lúng túng. Một vấn đề 5

nữa đặt ra ở một số vùng sâu vùng xa do thiếu GV nên các GV môn khác dạy môn sinh. Vì vậy, phải làm thế nào để các GV này cập nhật nội dung sách giáo khoa với phương pháp mới một cách kịp thời. Chính vì vậy chúng tôi thấy rằng mình phải tìm hiểu thực trạng giảng dạy và học tập của GV và HS ở trường THCS. Có lý luận phân tích phương pháp dạy học tích cực từ đó có giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập của GV và HS ở trường THCS trong tỉnh. Chính vì những lý do trên chúng tôi chọn đề tài: “Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập môn sinh học lớp 6 sách giáo khoa mới ở trường THCS Tỉnh An Giang”

II. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

- Nghiên cứu cơ sở lý luận của phương pháp dạy học tích cực của giáo viên – học sinh từ đó làm cơ sở đánh giá tình hình giảng dạy và học tập.

- Khảo sát thực tế tại một số trường đặc thù cho thành thị, đồng bằng, vùng sâu.

- Thiết kế một số bài theo hướng phát huy tính tích cực học tập của HS lớp 6.

- Đề xuất một số biện pháp bồi dưỡng giáo viên sinh học tại một số vùng chưa đáp ứng với chương trình thay sách giáo khoa mới.

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

- Phương pháp phân tích tài liệu sách giáo khoa các lý luận giảng dạy có liên quan.

- Phương pháp đọc sách, tài liệu.

- Phương pháp quan sát thông qua dự giờ giáo viên, thái độ học tập của học sinh

- Phương pháp điều tra, thu thập và xử lý số liệu qua phiếu điều tra cán bộ lãnh đạo trường học, GV, HS.

- Phương pháp trò chuyện, phỏng vấn thông qua cán bộ lãnh đạo trường học, GV, HS.

IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

- Cán bộ quản lý giáo dục, GV trường THCS nơi khảo sát.

- Học sinh lớp 6 của các trường THCS nơi khảo sát.

- Sách giáo khoa sinh học 6 mới