CHƯƠNG 1. MỤC TIÊU LUẬN VĂN

Theo thống kê, bệnh điếc – suy giảm thính lực chiếm khoảng 10% - 15% dân số

. Đặc biệt tỉ lệ mắc bệnh điếc ở trẻ sơ sinh là 2/1000, trẻ không những bị khuyết đi thế

giới âm thanh mà còn khuyết luôn cả chức năng ngôn ngữ [2,3], vì câm là hệ quả của điếc.

Việc chẩn đoán sớm để phục hồi thính giác và phát triển khả năng ngôn ngữ cho các em là

vấn đề hết sức cần thiết và có ý nghĩa xã hội lớn. Tuy nhiên, các phương pháp chẩn đoán

trước đây cần có sự cộng tác của bệnh nhân nên gây nhiều khó khăn khi áp dụng đo trên

trẻ nhỏ.

Hiện nay, trên thế giới đã ứng dụng rộng rãi phương pháp đo điện thế gợi thính

(Auditory Evoked Potentials – AEPs) trong việc chẩn đoán, riêng tại Việt Nam những

nghiên cứu về vấn đề này chưa phổ biến và những ứng dụng của nó còn rất hạn chế .

Cho đến nay, chỉ mới có một báo cáo về kết quả khảo sát “Các chỉ số của điện thế gợi

thính giác thân não (BAEPs – Brainstem Auditory Evoked Potentials) trên người Việt Nam

bình thường” của bệnh viện Điều dưỡng – Phục hồi chức năng Bưu Điện II do bác sĩ

Nguyễn Hữu Công và bác sĩ Nguyễn Thị Thu Thảo thực hiện. Phương pháp này giúp chúng

ta khảo sát tính toàn vẹn của hệ thống dẫn truyền thính giác từ tai trong qua dây thần kinh

thính giác (dây thần kinh số VIII) vào trong cầu não lên trung não qua dải dọc bên (lateral

lemniscus) cùng bên tới củ não sinh tư dưới (inferior colliculus) bên đối diện và kết thúc ở

vỏ não thính giác.

Để tiến hành phương pháp phải cần có các thiết bị chuyên dụng bao gồm: nguồn

kích thích âm, thiết bị thu nhận tín hiệu và phần mềm xử lý vì điện thế này rất nhỏ khoảng

vài microvolt nằm lẫn trong nền nhiễu có điện thế khoảng milivolt. Các bác sĩ ở bệnh viện

ĐD – PHCN BĐ II đã sử dụng máy Neuropack của hãng Nihon Kohden để đo đạc. Hiện

tại, phòng thí nghiệm của bộ môn Vật lý y sinh có thiết bị MP30 của hãng Biopac có khả

năng thu nhận tín hiệu điện sinh học và kết hợp xử lý với phần mềm đi kèm. Dựa vào thiết

bị này, chúng ta có thể thực hiện các thí nghiệm về đo điện tim (ECG), điện cơ (EMG),

điện thế gợi thính (AEPs) . nhằm giúp sinh viên hiểu rõ hơn lý thuyết đã học. Tuy nhiên,

các thí nghiệm trên cần phải có nguồn kích thích phù hợp để tạo ra đáp ứng sinh học.

Đề tài thiết kế nguồn kích thích âm với dải tần số rộng và âm lượng thay đổi đã

được chọn nhằm phục vụ cho mục tiêu tìm hiểu và nghiên cứu điện thế gợi thính (Auditory

Evoked Potentials - AEPs). Kết hợp việc sử dụng MP30 làm bộ thu tín hiệu, chúng ta có

thể thực hiện các thí nghiệm về đo điện thế gợi thính ở các tần số khác nhau.

Các kết quả thí nghiệm có so sánh đối chiếu với kết quả chuẩn cho thấy, nguồn kích

chế tạo hoàn toàn có thể phục vụ cho việc đo điện thế gợi thính tại phòng thí nghiệm của

bộ môn Vật lý kỹ thuật y sinh. Điều này góp phần vào việc xây dựng thêm các bài thí

nghiệm cho sinh viên, đồng thời cũng tạo điều kiện cho các nghiên cứu theo hướng chẩn

đoán các vấn đề về tai sau này.

CHƯƠNG 2. TỔNG QUAN

2.1 Cấu tạo của tai

Chức năng của bộ tiền đình-ốc tai (vestibulocochlear) liên quan đến việc giữ thăng

bằng và thính giác. Cơ quan này được cấu tạo bởi 3 phần: tai ngoài tiếp nhận sóng âm; tai

giữa, dẫn truyền sóng âm từ không khí đến xương và từ xương đến tai trong; và tai trong,

nơi các rung động được chuyển đổi thành các xung thần kinh đặc hiệu theo dây thần kinh

thính giác về hệ thần kinh trung ương, ngoài ra còn có cơ quan tiền đình tai có vai trò giữ

thăng bằng.

2.1.1 Tai ngoài

Tai ngoài (auricle, or pinna) cấu tạo bởi mô sụn chun có hình dạng tấm không đồng

đều với da phủ ngoài ở các mặt.

Ống tai ngoài (external auditory meatus) có dạng hình ống dẹp, hình thành từ bề

mặt của xương thái dương. Đầu trong của ống tai ngoài có màng nhĩ. Biểu mô ống tai ngoài

là biểu mô lát tầng có sừng, liên tục với biểu bì bên ngoài. Ở tầng dưới niêm của ống tai

ngoài có nang lông, tuyến bã và các tuyến ráy tai (ceruminous gland) (một biến thể của

tuyến mồ hôi). Các tuyến ráy tai là tuyến ống xoắn chế tiết ra chất ráy tai (cerumen,

earwax) màu vàng nâu, hơi cứng, là hỗn hợp của mỡ và sáp. Lông và ráy tai có vai trò bảo

vệ ống tai ngoài. Đoạn 1/3 ngoài của thành ống tai ngoài được nâng đỡ bởi mô sụn chun,

còn đoạn trong được nâng đỡ bởi xương thái dương.

Đầu cuối ống tai ngoài có một màng hình bầu dục, gọi là màng nhĩ (tympanic

membrane, eardrum). Mặt ngoài màng nhĩ có biểu bì mỏng, mặt trong màng nhĩ có phủ lớp

biểu mô vuông đơn tiếp liền với biểu mô của hòm tai. Xen giữa 2 lớp biểu mô này là một

lớp mô liên kết chắc được cấu tạo bởi các sợi collagen và sợi keo cùng các nguyên bào sợi.

Màng nhĩ là cấu trúc truyền sóng âm đến các xương con ở trong tai giữa.

Chức năng của tai ngoài là bắt âm thanh và hướng nó vào màng nhĩ. Cũng giống

như ăngten parabol bắt sóng điện từ, tai ngoài hoạt động như một bộ bắt sóng âm thanh rất

hiệu quả và tập trung âm thanh vào ống tai ngoài. Không phải ở tất cả mọi hướng tai ngoài

đều thu nhận tốt âm thanh. Tai ngoài chỉ thu tốt âm thanh có các tần số khác nhau khi

nguồn âm thanh nằm ở những vị trí đặc biệt so với đầu. Khả năng định vị nguồn phát âm

thanh trong môi trường xung quanh, đặc biệt dọc theo trục đứng phụ thuộc rất lớn vào đặc

tính hợp âm của tai ngoài.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

James J.Stockard, Janet E.Pope – Stockard & Frank W.Sharbrough (1992): Brainstem

Auditory Evoked Potentials in Neurology: Methodology, Interpretation and clinical

application. In: Electrodiagnosis in clinical neurology, 3rd edition, edited by Michael

J.Aminoff. Churchill Livingstone.

Phạm Kim (1981): Vấn đề phục hồi chức năng cho người điếc. NXB. Y học, Hà Nội.

Warren E.Finn, Peter G.Lopresti(2003): Handbook of neuroprosthetic methods. Florida,

CRC Press LLC.

GS. Võ Tấn (1991): Tai mũi họng thực hành, tập 2. NXB. Y học.

Brad A.Stach (1998): Clinical Audiology: An Introduction. Singular Publishing Group,

Inc. San Diego, London.

James Moore (2003): Biomedical Technology and Devices Handbook. CRC Press.

Tống Văn On (2000): Vi mạch & mạch tạo sóng. NXB. Giáo Dục.

Lê Tiến Thường (2004): Mạch điện tử 2. NXB. Đại học Quốc Gia Tp. Hồ Chí Minh.



CÁC WEBSITE CHÍNH



© David R. Stapells, 2004, 2005: WHAT ARE AUDITORY EVOKED POTENTIALS?

http://www.audiospeech.ubc.ca/haplab/aep.htm

EMedicine from WebMD: Auditory Brainstem Response Audiometry.

http://www.emedicine.com/ent/topic473.htm

BIOPAC Systems, Inc.: BSL PRO Lesson H09: Auditory Evoked Potentials from a

human subject.

http://www.biopac.com/bslprolessons/h09/h09.htm

© 2006 AARONCAKE.NET: Dual Polarity Power Supply.

http://www.aaroncake.net/circuits/supply3.htm

Elvir Causevic: Fast wavelet estimation of weak biosignals. Department of Applied

Mathematics Yale University.

http://www.ipam.ucla.edu/publications/es2005/es2005_5404.ppt

Gary Novak biologist: New Audio Amplifiers – CMOS Switching

http://nov55.com/amr/amf3.htm#Cms

Sony Styles USA: Headphones

http://www.sonystyle.com/is-bin/INTERSHOP.enfinity/eCS/Store/en/-

/USD/SY_BrowseCatalog-Start?CategoryName=acc_Headphones_w%2eear&Dept=audio

BIOPAC Systems, Inc.: The Next Laboratory for Classroom Life Science Instruction

http://www.biopac.com/bsl_sys_intro.htm

BIOPAC Systems, Inc.: MP35/30 Acquisition unit

http://www.biopac.com/manuals/mp3x_specs.pdf

BIOPAC Systems, Inc.: EL503

http://biopac.com/product.cgi?type=view&item=EL503

QuadTech, Incorporated: Overview of IEC60601-1 Medical Electrical Equipment

http://www.quadtech.com/newsletter/035099.pdf

ADInstruments: Safety Standards and Quality Control

http://www.adinstruments.com/intended-use/corporate