1. Tính cấp thiết của đề tài

Xây dựng môi trường văn hoá quân sự (MTVHQS) đang là yêu cầu

khách quan đặt ra trong tổng thể quá trình xây dựng quân đội “cách

mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, trước hết là xây dựng

về chính trị, tạo cơ sở nền tảng giữ vững sự ổn định trận địa chính trị tư

tưởng trong quân đội. Đối với các trường sĩ quan, nơi trực tiếp đào tạo

đội ngũ cán bộ - những người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ

quốc trong tương lai, yêu cầu đó lại có tầm quan trọng đặc biệt, nhất là

trong bối cảnh toàn cầu hoá; sự ảnh hưởng của các kênh tác động từ

phía môi trường xã hội đang chứa đựng những khía cạnh phức tạp. Bởi

vậy, một trong những vấn đề đặt ra hiện nay đối với quá trình phát triển

MTVHQS nói chung, MTVHQS ở các trường sĩ quan nói riêng là phải

đồng thời vừa khẳng định được những chân giá trị truyền thống của dân

tộc, văn hoá quân sự Việt Nam, vừa tiếp thu những tinh hoa văn hoá

nhân loại. Vấn đề đó chỉ được giải quyết khi các chủ thể MTVHQS

nhận thức và vận dụng sáng tạo các quy luật và những vấn đề có tính

qui luật phát triển văn hoá phù hợp với môi trường hoạt động quân sự.

Trong đó, việc nhận thức và giải quyết đúng quan hệ thống nhất - đa

dạng trong phát triển MTVHQS có tầm quan trọng đặc biệt.

Một trong những đặc trưng cơ bản của văn hoá là tính phổ quát và

tính bản sắc, vừa chứa đựng những giá trị chân, thiện, mỹ chung của

nhân loại, vừa chứa đựng những đặc điểm, sắc thái riêng của mỗi dân

tộc, khẳng định bản sắc, truyền thống của mỗi cộng đồng, dân tộc, mặt

khác, trong quá trình phát triển, tính phổ quát và tính bản sắc của văn

hoá còn được thể hiện ở tính kế thừa và phát triển, qua đó làm giàu

thêm, phong phú thêm văn hoá của mỗi dân tộc. Nếu không chú ý giải

quyết hài hoà quan hệ ấy thì có thể dẫn đến kìm hãm sự phát triển của

mỗi cộng đồng văn hoá, cũng như của từng môi trường văn hoá

(MTVH) nhất định. Đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay. Vì

2

vậy, việc giải quyết đúng đắn quan hệ thống nhất - đa dạng trong phát

triển MTVHQS không những cho phép gìn giữ bản sắc văn hoá dân tộc

trong quá trình hiện đại hoá MTVHQS, mà còn làm cho MTVHQS ở

các trường sĩ quan thực sự trở thành pháo đài vững chắc về chính trị tư

tưởng, đồng thời là nơi tiếp nhận những chuẩn mực giá trị mới hoà

nhập với mặt bằng chung của giáo dục trong nước và quốc tế, đáp ứng

yêu cầu nhiệm vụ đào tạo đội ngũ cán bộ vừa “hồng” vừa “chuyên” cho

quân đội và Tổ quốc.

Thực hiện “Cuộc vận động xây dựng MTVH trong các đơn vị

quân đội” do Tổng cục Chính trị phát động và thực hiện Nghị quyết

86/NQ-ĐUQSTW “Về công tác giáo dục - đào tạo trong tình hình

mới”, trong những năm qua, MTVHQS trong các trường sĩ quan đã

được xác lập, từng bước củng cố về nhiều mặt và đã phát huy vai trò

quan trọng trong giáo dục - đào tạo, định hướng phát triển nhân

cách đội ngũ học viên sĩ quan. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm,

những cách làm hay, sáng tạo, vẫn còn bộc lộ những biểu hiện lệch

lạc, phiến diện, chưa bắt kịp xu thế phát triển của thời đại và yêu

cầu giáo dục - đào tạo, do đó không chỉ làm hạn chế chất lượng đời

sống văn hoá bộ đội, mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng

giáo dục - đào tạo của các nhà trường. Nguyên nhân cơ bản của tình

trạng đó là do chưa nhận thức, vận dụng đúng qui luật và những vấn

đề có tính qui luật phát triển văn hoá, đặc biệt là chưa nhận thức và

giải quyết đúng quan hệ thống nhất - đa dạng trong phát triển

MTVHQS ở các trường sĩ quan, dẫn đến có những bộ phận, những

thời điểm hoặc quá nhấn mạnh đến phát triển thống nhất của

MTVHQS, hoặc buông lỏng, thả nổi . Tình trạng trên nếu chậm

được khắc phục sẽ trực tiếp làm giảm sút chất lượng giáo dục - đào

tạo đội ngũ sĩ quan trong tình hình mới