1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Nghị quyết Hội Nghị Ban Chấp Hành Trung ương Đảng lần thứ tư (Khoá VII) ngày 14/1/1993

khẳng định công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình là một bộ phận quan trọng trong chiến lược

phát triển đất nước, là một trong những vấn đề kinh tế – xã hội hàng đầu của nước ta, là một yếu

tố cơ bản nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và của toàn xã hội.

Qui mô, cơ cấu, tỷ lệ gia tăng dân số có tác động lớn đến sự phát triển của một nền kinh tế.

Để quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, cần có một sự hiểu biết về qui mô, thành phần dân số,

về sự phát triển và sự biến động dân số. Để lập kế hoạch dài hạn phát triển kinh tế-xã hội, yêu

cầu biết tổng quát số lượng dân số – lao động trong từng giai đoạn thời gian sắp tới. Hơn nữa, nhu

cầu số liệu dân số cho các công trình kế hoạch hóa, các chương trình phát triển kinh tế – xã hội

không chỉ đặt ra với cả nhà nước mà còn cho các cấp địa phương trong đó đặc biệt chú ý là cấp

vùng, tỉnh, thành phố. Những nhu cầu đó chỉ có thể đáp ứng nhờ công tác dự báo dân số.

Do đó, việc đánh giá hiện trạng dân số, dự báo dân số, phân tích và sử dụng kết quả dự báo

vào một số lĩnh vực của cuộc sống xã hội thành phố Hồ Chí Minh là rất cần thiết và đề tài “Phân

tích thực trạng và dự báo dân số thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2019” đã được hình thành từ

những suy nghĩ trên.

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Nghiên cứu, đề xuất những phương pháp dự báo dân số là vấn đề rất khó, hơn nữa việc vận

dụng những phương pháp đã có trong thực tế ngày lại càng khó hơn do những thay đổi bất thường

xảy ra trong dân cư. Luận án đã dựa vào số liệu các cuộc tổng điều tra dân số, các cuộc điều tra

mẫu và các số liệu thống kê khác đã được công bố để tính toán, dự báo, kiểm định để chọn lựa

phương pháp thích hợp, phân tích, nhằm xây dựng nên một bức tranh tương đối tổng hợp về dân số

thành phố Hồ Chí Minh trong tương lai, nhằm cung cấp những thông tin có ích, góp phần giải

quyết những vấn đề kinh tế – xã hội đã được nêu ra ở trên.

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu trong đề tài là dân số trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Sau một năm

là thành viên WTO, bức tranh toàn cảnh kinh tế của thành phố năm 2007 có nhiều điểm sáng nổi

bậc hơn năm 2006. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) của thành phố tăng 12,6%; giá trị xuất khẩu

hàng hóa tăng 17,2%; tổng thu ngân sách nhà nước tăng 18,1%; tỉ lệ thất nghiệp khu vực thành thị

giảm còn 5,50%. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng đặt ra là phải định hướng đúng đắn để đạt được sự

phát triển toàn diện, bền vững với số dân, cơ cấu dân số hợp lý, và trên kết quả dự báo dân số,

chúng ta có thể tiến hành dự báo chi tiết hơn cho một số lĩnh vực mà các nhà lập kế hoạch quan

tâm.

4. PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU

Về cơ sở lý luận, đề tài dựa vào dân số học, kinh tế học, xã hội học, còn về phương pháp

nghiên cứu toàn bộ đề tài dựa trên chủ nghĩa duy vật biện chứng, các phương pháp và mô hình

toán học, các phương pháp thống kê và phương pháp dân số học. Ngoài ra để tính toán và minh

hoạ đề tài cũng sử dụng các phần mềm tin học như Excel để xử lý số liệu.

5. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ MỘT SỐ ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN

1/ Vận dụng các phương pháp dự báo dân số để dự báo dân số thành phố Hồ Chí Minh một

cách cụ thể, từ đó cho thấy tính khả thi của việc sử dụng kết quả dự báo vào một số lĩnh vực trong

đời sống kinh tế – xã hội của thành phố.

2/ Số liệu được sử dụng trong luận án đã được phân tích tỉ mỉ, kiểm tra tính chính xác của dữ

liệu bằng phương pháp Myer, trên cơ sở kết hợp giữa số liệu của thống kê dân số thường xuyên và

số liệu của Tổng điều tra dân số để số liệu mang tính hiện thực, sinh động hơn.

-2-

3/ Phần lý luận trong luận án đã được sắp xếp, trình bày và phân tích một cách có hệ thống, rõ

ràng. Các phương pháp dự báo được sử dụng trong luận án đã được phân tích, đánh giá ưu điểm,

nhược điểm của từng phương pháp dự báo.

4/ Điểm mới trong luận án là kết hợp giữa dự báo dân số theo các phương pháp toán học với cơ

cấu dân số thành phố (đã qua phân tích nhiều năm) để dự báo thành phần tuổi của dân số, và các

phương pháp toán học này được cũng được kiểm định bằng phương pháp toán thống kê để chọn

phương pháp thích hợp nhất.

5/ Cuối cùng, trong luận án cũng đã phân tích và sử dụng kết quả dự báo vào một số lĩnh vực

của cuộc sống kinh tế – xã hội nhằm cung cấp những thông tin cần thiết cho những nhà hoạch định

chính sách của thành phố