1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ

1.1.1. Khái niệm

Thực tế hiện nay không có một khái niệm chung cho tất cả các quốc gia trên thế giới thế nào là một doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nhưng không thể phủ nhận vai trò đóng góp to lớn của các doanh nghiệp này vào sự phát triển chung của nền kinh tế. Bởi thế, dựa vào đặc điểm, điều kiện kinh tế, môi trường kinh doanh mà mỗi nước đều xây dựng riêng cho mình một số những tiêu chí nhất định để đưa ra khái niệm cụ thể về loại hình DNV&N.

Nhìn chung, DNV&N được phân loại dựa trên 2 nhóm tiêu thức phổ biến:

Tiêu chí định tính: tiêu chí này dựa trên những đặc trưng cơ bản như trình độ chuyên môn hóa thấp, trình độ quản lý chưa chuyên nghiệp… Các tiêu chí này có thể phản ánh đúng bản chất của vấn đề nhưng khó có thể xác định được chính xác trong thực tế nên thường được ít quốc gia lựa chọn. Nó chỉ được dùng làm cơ sở tham khảo, kiểm chứng.

Tiêu chí định lượng: dựa trên các chỉ tiêu như số lao động, vốn đầu tư, doanh thu, lợi nhuận, giá trị gia tăng….Các chỉ tiêu này có thể dùng độc lập hay kết hợp, trong đó số lao động hay vốn sản xuất là các chỉ tiêu phản ánh quy mô sử dụng các yếu tố đầu vào; còn doanh thu, lợi nhuận và giá trị gia tăng phản ánh kết quả đầu ra.

Hầu hết các quốc gia trên thế giới phân loại DNV&N chủ yếu dựa trên tiêu chí định lượng:

Nước Tiêu chí

Canada Số lao động, doanh thu

Hồng Kông Số lao động

Indonesia Số lao động, tổng giá trị tài sản, doanh thu

Nhật Bản Số lao động, vốn đầu tư

Malaixia Doanh thu, tỉ lệ góp vốn

Đài Loan Số lao động, tổng giá trị tài sản, doanh thu

Thái Lan Số lao động, Vốn đầu tư

Việc đưa ra tiêu chí phân loại DNV&N nhằm hình thành khái niệm chung về DNV&N cũng là một cách mỗi quốc gia xác định đúng một trong số những đối tượng cần được ưu tiên và tập trung hỗ trợ trong chiến lược phát triển của mình ở từng giai đoạn. Đặc biệt đối với Việt Nam hiện nay khi DNV&N đang không ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng.

Theo Nghị định số 90/2001/NĐ-CP về trợ giúp phát triển DNV&N ban hành ngày 23/11/2001 thì: “DNV&N là cơ sở sản xuất kinh doanh độc lập, đã đăng ký kinh doanh theo pháp luật hiện hành, có vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng, hoặc số lao động trung bình hằng năm không quá 300 người. Căn cứ vào tình hình của từng ngành, từng địa phương trong quá trình thực hiện các biện pháp, chương trình trợ giúp có thể linh hoạt áp dụng đồng thời cả hai chỉ tiêu vốn và lao động hoặc một trong hai chỉ tiêu nói trên.”

Quy định này được xây dựng xuất phát từ giới hạn chung, tiêu chuẩn chung trên thế giới đồng thời cũng phù hợp với những đặc điểm riêng biệt, điều kiện kinh tế cũng như đường lối chính sách và quan điểm phát triển nền kinh tế nhiều thành phần của nước ta.