PHẦN MỞ ĐẦU

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Thế kỷ XX đã trôi qua, và những cuốn sách sẽ còn lại mãi. Tiểu thuyết vĩ đại chất của thế kỷ chúng ta, thế kỷ đang dần khuất chính là tiểu thuyết sông Đông êm đềm của nhà văn Nga vĩ đại Mikhain Sôlôkhôp.

Tổng thống Nga đương nhiệm Vladimir Putin khẳng định sông Đông êm đềm là "tương lai, danh dự, lương tâm của nước Nga".

Từ khi thiên sử khi nhân dân mãnh liệt sông Đông êm đềm ra đời, trên thế giới chưa có tác phẩm nào có thể sánh được với nó cả về tầm cao vĩ đại lẫn sức cuốn hút mạnh mẽ. Tác phẩm có một thế giới nhân vật cực kỳ phong phú, đa dạng, đặc sắc. Mỗi nhân vật, kể cả những nhân vật chỉ thoáng hiện một lần trên trang sách đều để lại dấu ấn của mình trên tấm vải dệt tài hoa của người nghệ sĩ. Có thể nói, sông Đông êm đềm là tác phẩm không cùng về tư tưởng cũng như nghệ thuật xây dựng nhân vật.

Câu chuyện về mối tình đầy khát vọng tự nhiên, đầy bi kịch của Grigôri Mêlêkhôp và Acxinhia Axtakhôp cùng những diễn biến tâm lý vô cùng phức tạp, những phút giây cuồng dại, bồng bột với sự ràng buộc ngăn cản, giằng xé của danh dự, nghĩa vụ tập tục... được trình bày trên tấm phông đầy sự kiện chính trị của thời đại rung chuyển không chỉ nước Nga mà cả thế giới. Cho đến tận bây giờ người ta vẫn không sao hiểu hết được đầy đủ, tận cùng tính cáh và bản năng sục sôi, số phận bi thảm cũng như nội lực yêu đương rực cháy của hai nhân vật trung tâm này. Đó luôn luôn là những bí mật nghệ thuật đầy sức cuốn hút khám phá.

Axinhia là một trong những hình tượng phụ nữ ưu tú nhất của văn học thế giới, cùng với những Lênêlôp trang sử thi của Home, Dextêmona, Juliet của Sêhpia; Tachiana của Puskin; Natasa, Annakarênina của L.Tônxtôi, Lâm Đại Ngọc của Tào Tuyết Cần, Thuý Kiều của Nguyễn Du... đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bao nhiêu thế hệ độc giả.

Một vẻ đẹp rực lửa, hết sức gợi cảm; một tâm hồn phong phú dồi dào cảm xúc; một tính cách nổi loạn mạnh mẽ; một số phận đau đớn thảm thương... và nhất là một khả năng vô tận làm cháy rực lên ngọn lửa của tình yêu và sự hy sinh. Tội lỗi và thánh thiện; trần trụi và lý tưởng; sa ngã và thủy chung; đáng trách và đáng thương, tàn nhẫn và nhân hậu dịu dàng... hiện thân của cái đẹp bị chà đạp.

Đó là gương mặt kỳ lạ của Acxinhia, người phụ nữ nông dân vùng sông Đông, người phụ nữ Nga truyền thống và mới mẻ mà ngòi bút hiện thực nghiêm ngặt, tài hoa của nghệ sĩ trẻ Sôlôkhôp đã làm cho bất tử. Dù cho "gió vẫn thổi, trời giông bão vẫn làm núi ầm ầm tiếng sấm và sông Đông in hình bầu trời thu xanh, trong suốt vẫn thờ ơ trôi a biểu..." dù cho cuộc sống có thay đổi thế nào đi nữa thì trong nó vẫn có một cái gì bền vững, vĩnh hằng, "êm đềm" và dữ dội như dòng sông Đông.

Đó là ý nghĩa và vẻ đẹp thẩm mỹ của hình tượng Acxinhia.

Đối với công chúng Việt Nam, Sôlôkhôp là người đến sớm. Xuất hiện từ những năm 1930, đến 1954 hầu hết tác phẩm của ông đều được dịch ra tiếng Việt, đến khoảng những năm 1980 được đưa vào giảng dạy ở các bậc đại học và trung học phổ thông. Điều đó chứng tỏ Sôlôkhôp và dặc biệt là sông Đông êm đềm rất gần gũi với tâm hồn người Việt. Độc giả Việt Nam tìm thấy ở Acxinhia vẻ đẹp của một Thuý Kiều "đã mang lấy một chữ tình..." hay một chị Dậu mạnh mẽ, lực điền... Vì vậy tìm hiểu, khám phá giá trị nghệ thuật của tác phẩm Sôlôkhốp là nhu cầu tự nhiên và luôn mang tính thời sự đối với bạn độc, nhất là các bạn đọc "trẻ tuổi, trẻ lòng".

Chọn đề tài "Nghệ thuật xây dựng nhân vật Acxinhia trong tiểu thuyết sông Đông êm đềm của Mikhain Sôlôkhốp " chúng tôi không có tham vọng giải quyết thấu triệt mọi vấn đề liên quan đến Acxinhia mà chỉ mong muốn đưa ra một cách nhìn tương đối hệ thống, toàn diện dưới góc độ tiếp cận thi pháp học để thưởng thức một giá trị thẩm mỹ độc đáo trong thế giới nghệ thuật giàu có của "nhà văn vĩ đại nhất thời đại chúng ta".