MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề.

Trong bối cảnh cạnh tranh khu vực và cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt,

có thể khẳng định rằng chất lượng đang đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong

việc hình thành ưu thế cạnh tranh của các nhà sản xuất kinh doanh.

Sự hội nhập kinh tế của Việt Nam vào khu vực và thế giới đang đặt ra những

thách thức to lớn cho chúng ta khi hàng rào thuế quan dần dần được bãi bỏ và thay

vào đó là hàng rào phi thuế quan ngày càng khắt khe hơn. Các doanh nghiệp Việt

Nam không thể tiếp tục trông chờ vào sự bảo hộ của Nhà nước mà phải chủ động tạo

thế cạnh tranh cho doanh nghiệp mình. Nếu không đặt vấn đề chất lượng một cách

nghiêm túc ngay từ bây giờ thì các doanh nghiệp Việt Nam sẽ khó có thể cạnh tranh

và tồn tại chứ chưa nói đến sự phát triển bền vững.

Tình hình mới đã và đang đặt ra nhiều khó khăn, thử thách cho hầu hết các

ngành sản xuất kinh doanh trong nước, trong đó có ngành thép Việt Nam nói chung

và ngành thép khu vực miền Nam nói riêng – một trong những ngành công nghiệp

đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.

Cùng với ngành thép, các doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép trên địa bàn

thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian qua đã có nhiều nỗ lực và đóng góp nhất định

cho sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước. Tuy nhiên, năng lực cạnh tranh hiện

tại của các doanh nghiệp này nói riêng và của ngành thép nói chung vẫn còn rất thấp.

Một trong những điểm yếu cơ bản làm hạn chế năng lực cạnh tranh của các doanh

nghiệp này là chất lượng sản phẩm thấp, không ổn định, giá thành cao. Vậy thì, liệu

có giải pháp nào để quản lý chất lượng tốt hơn sao cho đảm bảo liên tục cải tiến,

nâng cao chất lượng sản phẩm với hiệu quả kinh tế cao, tạo điều kiện cho các doanh

nghiệp nhà nước sản xuất thép tại thành phố Hồ Chí Minh có đủ sức cạnh tranh để

tồn tại và phát triển bền vững.

Xuất phát từ thực tiễn đó, tác giả chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm hoàn

thiện hoạt động quản lý chất lượng tại các doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép

trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” làm luận án tiến sĩ kinh tế, chuyên ngành

kinh tế quản lý với mong muốn đi tìm câu trả lời cho vấn đề này.

2. Mục đích nghiên cứu.

Mục đích nghiên cứu của luận án là tìm ra một số giải pháp hợp lý để hoàn

thiện hoạt động quản lý chất lượng tại các doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép trên

địa bàn thành phố Hồ Chí Minh theo một mô hình quản lý mới, năng động hơn, hiệu

quả hơn. Đó là mô hình quản lý chất lượng hướng vào khách hàng và các bên quan

tâm với sự huy động hiệu quả các nguồn lực của doanh nghiệp tập trung vào việc liên

tục cải tiến chất lượng.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.

Đối tượng nghiên cứu của luận án là các hoạt động quản lý chất lượng của các

doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

Nội dung luận án tập trung hệ thống hóa về mặt lý luận, làm sáng tỏ và cụ thể

một số luận cứ khoa học về quản lý chất lượng. Trên cơ sở quan điểm của quản lý

chất lượng hiện đại, luận án tiến hành phân tích thực trạng hoạt động quản lý chất

lượng trong các doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép tại thành phố Hồ Chí Minh. Từ

đó, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý chất lượng, tạo điều

kiện tăng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp này trong thời gian tới.

Những giải pháp đề xuất trong luận án nằm trong giới hạn giải quyết vấn đề ở

góc độ ứng dụng phương pháp quản lý chất lượïng hiện đại, có giá trị trong giai đoạn

từ nay đến năm 2010. Những giải pháp xuất phát từ những cách nhìn ở góc độ khác

và có giá trị dài hạn hơn không thuộc phạm vi nghiên cứu của luận án.

4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn thông tin, số liệu sử dụng trong luận

án.

Đề tài luận án thuộc loại nghiên cứu ứng dụng, được thực hiện bằng cách vận

dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phương pháp khảo sát thực

địa, phương pháp thu thập và xử lý thông tin, phương pháp chuyên gia, phương pháp

mô tả, phân tích và tổng hợp

Cụ thể là, các phương pháp diễn giải, hệ thống hóa

được sử dụng để tập hợp và hệ thống những vấn đề cơ bản về quản lý chất lượng

trong chương 1.

Các phương pháp khảo sát thực địa, mô tả, điều tra, phân tích số liệu

thống kê được dùng để mô tả và phân tích thực trạng quản lý chất lượng tại các

doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh trong

chương 2.

Các phương pháp dự báo, phương pháp chuyên gia và suy luận logic được

sử dụng để xác định mục tiêu phát triển và đề xuất các giải pháp trong chương 3.

Thông tin và số liệu được sử dụng trong luận án bao gồm:

− Thông tin, số liệu thứ cấp được thu thập từ nhiều nguồn như: sách, báo,

mạng Internet, các hội thảo chuyên đề về quản lý chất lượng, các báo cáo

liên quan đến ngành thép được công bố chính thức.

− Thông tin, số liệu sơ cấp được thu thập bằng cách tự điều tra và phỏng vấn

trực tiếp các nhà quản lý có nhiều kinh nghiệm trong ngành thép.

Các số liệu phân tích được sử dụng trong luận án được thu thập chủ yếu trong

giai đoạn 1995 – 2003.

5. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp mới của luận án.

Luận án đã khảo sát và phân tích thực trạng hoạt động quản lý chất lượng tại

các doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh qua

các thời kỳ trước năm 1998 và từ năm 1998 đến năm 2003. Từ đó, đề xuất bốn nhóm

giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý chất lượng tại các doanh nghiệp này là:

- Giải pháp huy động nguồn nhân lực vào hoạt động quản lý chất lượng.

- Giải pháp về phương pháp quản lý.

- Giải pháp đảm bảo chất lượng nguyên vật liệu.

- Giải pháp đổi mới và cải tiến công nghệ, thiết bị.

Ngoài ra, luận án cũng đề đạt một số kiến nghị đối với các cấp quản lý có liên

quan nhằm tăng tính khả thi cho các giải pháp đã đề xuất.

Qua quá trình nghiên cứu, luận án có một số đóng góp mới như:

1. Tổng quan những vấn đề cơ bản về quản lý chất lượng, đặt trong bối cảnh

khu vực hóa và toàn cầu hóa nền kinh tế và có chú ý đến xu hướngï phát triển của

nền kinh tế tri thức.

2. Phân tích thực trạng quản lý chất lượng tại các doanh nghiệp nhà nước sản

xuất thép trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh (DNNNTHCM) nhằm xác định trình

độ quản lý chất lượng của các DNNNTHCM, nhận diện những mặt yếu kém về quản

lý chất lượng cũng như những nguyên nhân chủ yếu, làm nền tảng cho việc đề xuất

các giải pháp và kiến nghị.

3. Nghiên cứu, tổng hợp kinh nghiệm quản lý chất lượng của một số nước trên

thế giới và liên hệ với hoàn cảnh thực tiễn của Việt Nam, rút ra một số bài học kinh

nghiệm làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp thích hợp nhằm hoàn thiện hoạt

động quản lý chất lượng vừa sát với tình hình thực tế của các DNNNTHCM vừa phù

hợp với xu hướng của thời đại.

4. Đề xuất một số quan điểm chung trong việc hoàn thiện hoạt động quản lý

chất lượng tại các DNNNTHCM.

5. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý

chất lượng tại các DNNNTHCM theo mô hình quản lý năng động, hiệu quả và gắn

với thị trường hơn