ĐẶC ĐIỂM GIAO TIẾP VỚI CHA MẸ CỦA HỌC SINH

LỚP 9 TRƯỜNG THỰC HÀNH SƯ PHẠM

(Thiêu tiêu đề tiếng Anh)

SVTH: LÊ DUY HÙNG-NGUYỄN THỊ BÉ-ĐẶNG THỊ DUNG

PHẠM THỊ THẢO-PHẠM THỊ NGỌC TRANG

Lớp 05CTL, Trường Đại học Sư phạm

GVHD: TS. LÊ QUANG SƠN-Th.S PHẠM THỊ MƠ

Khoa Tâm lý – Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm

TÓM TẮT

Giao tiếp của học sinh trung học cơ sở với cha mẹ là một vấn đề rất phức tạp thường xảy ra

những mâu thuẫn. Việc tìm hiểu đặc điểm của những mâu thuẫn này và nguyên nhân dẫn đến

mâu thuẫn trong mối quan hệ giao tiếp này để đưa ra cách ứng xử hợp lí cho các bậc cha mẹ

đối với các em nhằm tạo ra sự phát triển về mặt nhân cách của trẻ là vấn đề cấp thiết. Đề tài

này nghiên cứu đặc điểm quan hệ giao tiếp với cha mẹ của học sinh lớp 9 và đề xuất những

khuyến nghị phù hợp với vấn đề đó.

SUMMARY

Communicating between hightschool pupils and their parents is a complex problem which

often appears conflicts. Studying the features and cause of these conflicts in this relationship to

lead to parents reasonable dealings to their children to create a good development of chilrent’s

personality is a urgent problem. This research studies the features of communication

relationship between the 9th

grade pupils with their parents and propose reasonable advice for

this problem.

I. MỞ ĐẦU

Trẻ em là tương lai của mỗi quốc gia và toàn thế giới. Đất nước sẽ phát triển như thế nào

là phụ thuộc vào sự nuôi dưỡng và giáo dục lớp trẻ ngay từ bây giờ. Tuy nhiên trong sự hoàn

thiện nhân cách của mỗi con người không chỉ là sự đầy đủ về mặt vật chất, mà còn có một yếu

tố không kém phần quan trọng, đó là giao tiếp. Giao tiếp đóng vai trò to lớn đối với sự phát

triển nhân cách của HSTHCS. Khi bước vào lứa tuổi THCS thì giao tiếp giữa trẻ và cha mẹ đã

thay đổi. Trẻ không hoàn toàn nghe và làm theo yêu cầu của cha mẹ Đồng thời, trong giao

tiếp với con cái, cha mẹ cũng gặp rất nhiều khó khăn. Những khó khăn này xuất phát từ cách

nhìn nhận của người lớn đối với trẻ, chưa thấy được sự trưởng thành ở một số mặt nào đó của

các em. Chính cách cư xử của người lớn đã ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển

nhân cách của trẻ. Những khó khăn trong giao tiếp giữa các em và cha mẹ nếu được giải quyết

tốt sẽ là tiền đề quan trọng để các em phát triển ở giai đoạn tiếp theo. Nếu không sẽ để lại hậu

quả xấu trong nhân cách của các em.

Vì những lí do trên, chúng tôi chọn đề tài “Đặc điểm quan hệ giao tiếp với cha mẹ của

học sinh lớp 9”.

II. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

1. Cơ sở lí luận

1.1. Một số khái niệm cơ bản

- Học sinh THCS hay gọi là tuổi thiếu nhi là lứa tuổi bao gồm những em có độ tuổi từ

11,12 đến 14,15 tuổi đang theo học từ lớp 6 đến lớp 9 ở các trường THCS. Đây là lứ tuổi có vị

trí đặc biệt trong suốt quá trình phát triển của các em.

- Giao tiếp là một hệ thống những quá trình có mục đích và động cơ bảo đảm sự tương

tác giữa người này với người khác trong hoạt động tập thể, thực hiện các quan hệ xã hội, các

quan hệ tâm lý và sử dụng các phương tiện đặc thù mà trước hết là ngôn ngữ (A.A.Lêônchiev).

- Quan hệ của học sinh lớp 9 và cha mẹ là quan hệ giao tiếp giữa cá nhân với cá nhân, là

quan hệ giao tiếp chính thức. Mối quan hệ này được thực hiện trên cơ sở tình yêu thương ruột

thịt. Xuất phát từ tình cảm bản năng, cha mẹ yêu thương và có trách nhiệm to lớn đối với con

cái.

Mối quan hệ này muốn tốt đẹp, bản thân cha mẹ phải ý thức được vị trí, thực hiệntốt

những nguyên tắc trong quá trình giao tiếp.

1.2. Các lý thuyết nghiên cứu

- Trước hết là quan điểm của thuyết phân tâm của Freud: Ông tin rằng cuộc sống của trẻ

lứa tuổi THCS đầy những căng thẳng và xung đột, lúc thì yêu thương lúc thì căm ghét bố mẹ,

lúc thì phụ thuộc vào bố mẹ.

- Theo Holmbeck cho rằng, ở lứa tuổi THCS, mặc dù xung đột với cha mẹ tăng cao trong

thời gian đầu vị thành niên, nhưng cũng không đến mức xáo động.

- Theo Iacôpxơn, ông cho rằng, sự thay đổi về mặt tâm sinh lý của cơ thể mà thiếu niên

thường mơ ước được người khác tin cậy, cho phép làm việc gì đó. Tuy nhiên, cũng như trước

đây, người lớn vẫn cấm đoán các em nhiều điều, can thiệp vào chế độ sinh hoạt của các em.

Còn thiếu niên lại không muốn có sự kiểm tra như vậy. Do đó thiếu niên có thể có những ác

cảm như không bằng long, bực tức, giận dỗi đối với người lớn.

- Theo Vưrgotxky: Ông cho rằng, vị trí xã hội của thiếu niên trong thế giới người lớn

quyết định và lí giải sự khủng hoảng tuổi thiếu niên.

- Theo Vũ Thị Nho: Do sự thay đổi cơ bản về mặt tâm sinh lý, nhất là khi bước vào tuổi

dậy thì, trẻ đã có nhiều thay đổi cơ bản về cơ thể và nhận thức, điều này làm cho trẻ ấn tượng

rằng “mình không còn là trẻ con nữa”. Nó cảm thấy mình “người lớn một cách có căn cứ”.

Tuy nhiên nhìn chung người lớn vẫn coi thiếu niên là những đứa trẻ. Từ đó nảy sinh mâu

thuẫn khá phổ biến giữa thiếu niên và cha mẹ trong gia đình, trong giao tiếp, trong ứng xử.

2. Cơ sở thực tiễn

2.1. Đặc điểm mối quan hệ giao tiếp với cha mẹ của học sinh lớp 9 Trường thực

hành Sư phạm Đà Nẵng

Các kết quả điều tra được thể hiện cụ thể trong các phụ lục (từ bảng số 1 đến bảng số 3)

ở trong công trình này. Ở đây, chúng tôi chỉ phân tích những vấn đề cơ bản.

2.1.1. Sự đánh giá của học sinh về mối quan hệ giao tiếp của các em với cha mẹ.

Từ số liệu bảng 1, chúng tôi rút ra một số kết luận như sau: Nhìn chung hầu hết các em

nhận thấy rõ được sự quan tâm lo lắng và chia sẽ những vấn đề trong cuộc sống của các em:

Ví dụ, trong câu 5 “Bạn có cho rằng cha mẹ là người bảo thủ?”, thì có tới 70% lượt lựa chọn

phương án b “không”. Hay ở câu 13 “Hằng ngày cha mẹ luôn quan tâm chỉ bảo, bạn cảm

thấy”, thì có tới 58% lựa chọn phương án a “quan tâm”. Có được những thuận lợi này là do

cha mẹ hiểu được đặc điểm, tâm tư nguyện vọng của các em.

Tuy nhiên bên cạnh đó, nhiều em chưa thực sự tin tưởng ở cha mẹ, có những hành động

trái ngược với yêu cầu của cha mẹ, điều này thể hiện: Trong câu 1 “Bạn có nói ra suy nghĩ

thực của mình với cha mẹ?”, thì có tới 64% lựa chọn phương án b “thỉnh thoảng”, 34% lựa

chọn phương án c “không bao giờ”. Điều này có nghĩa là các em chưa thực sự bày tỏ hết suy

nghĩ của mình với cha mẹ. Hay ở câu 2 “Bạn có cố tình làm trái yêu cầu của cha mẹ?”, có tới

64% lựa chọn phương án “thỉnh thoảng”. Trong câu 7 “Bạn có né tránh sự tranh luận đúng lí

với cha mẹ”, có tới 58% lựa chọn phương án “không bao giờ”. Một điều đáng chú ý là ở câu

12 “Bạn có nói dối cha mẹ không?”, có tới 80% lựa chọn phương án “thỉnh thoảng”.

Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến việc tồn tại những khó khăn trong giao tiếp giữa con cái

và cha mẹ? Điều này được thể hiện ở câu 10 “Bạn không dám nói chuyện với cha mẹ vì”, có

tới 44% lựa chọn phương án “sợ cha mẹ không hiểu mình”. Điều này cho thấy quan hệ giao tiếp giữa các em và cha mẹ ngoài những thuận lợi, thì vẫn còn tồn tại những khó khăn mâu

thuẫn, điều này xuất phát từ cách ứng xử của cha mẹ đối với các em, do cha mẹ chưa hiểu

được đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi THCS