QUI HOẠCH TỔNG THỂ PHÁT TRIỂN MỘT SỐ KCHTTM

VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG THỜI KỲ

2006 - 2020

1. QUAN ĐIỂM VÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KCHTTM VÙNG

KTTĐMT THỜI KỲ 2006 - 2020

1.1. Quan điểm phát triển KCHTTM vùng KTTĐMT

1.1.1. Quan điểm phát triển các loại hình KCHTTM vùng KTTĐMT trong

thời kỳ 2006 - 2020

Thông thường, trong điều kiện của nền kinh tế kém phát triển, tình

trạng thiếu hụt của cung so với cầu (cả về lượng và cơ cấu mặt hàng) sẽ cổ

vũ cho tư tưởng tăng cung trong nền kinh tế và thiếu sự quan tâm đầy đủ,

kịp thời đến phát triển hoạt động thương mại, tiêu thụ sản phẩm. Đối với nền

kinh tế nước ta nói chung và vùng KTTĐMT nói riêng, tình trạng này được

thể hiện khá rõ nét trong thời kỳ kinh tế kế hoạch hoá tập trung, bao cấp và

vẫn khá phổ biến trong thời kỳ đổi mới từ năm 1986 đến cuối những năm

1990. Do đó, sức ép về phát triển thị trường tiêu thụ, phát triển thương mại

trong nền kinh tế đã ngày càng tăng. Trong giai đoạn 2001 - 2005, mặc dù

sự gia tăng các cơ sở thương mại trong nước (chợ, siêu thị, TTMM, cửa

hàng, .) đã góp phần gia tăng các hoạt động thương mại trong nền kinh tế.

Tuy nhiên, các cơ sở thương mại chủ yếu do các hộ kinh doanh, doanh

nghiệp nhỏ và vừa đầu tư (mở cửa hàng, thuê diện tích kinh doanh, ). Do

đó, các hoạt động thương mại vẫn chủ yếu ở qui mô nhỏ, phạm vi hẹp,

không ổn định và khó kiểm soát, nhất là các vấn đề về vệ sinh an toàn thực

phẩm, gian lận thương mại, niêm yết giá cả, Tình trạng này có thể sẽ vẫn

tồn tại trong những năm tới và thậm chí còn nặng nề hơn dưới sức phát triển

nhanh của thị trường hàng hoá trong nước nói chung và trong vùng

KTTĐMT nói riêng nếu không có quan điểm đúng mức hơn về phát triển

hoạt động thương mại và phát triển các KCHTTM - nền tảng vật chất, kỹ

thuật để thực hiện các hoạt động thương mại.

Đối với vùng KTTĐMT, trên cơ sở thực trạng phát triển KCHTTM và

triển vọng phát triển kinh tế - xã hội chung của vùng, việc qui hoạch phát

triển các loại hình KCHTTM có thể dựa trên những quan điểm có tính

nguyên tắc sau:

Quan điểm 1, tập trung phát triển các loại hình KCHTTM tại Vùng

KTTĐMT chủ yếu với qui mô vừa và được phân bố trải rộng theo các địa

phương trong vùng . Đối với loại hình KCHTTM có qui mô lớn có thể xem

xét phát triển ở một số địa phương trong vùng để tạo “điểm nhấn”và tạo

điều kiện thúc đẩy liên kết vùng và ngoại vùng, nhưng cần được thẩm định,

đánh giá kỹ lưỡng.

Quan điểm này được đề xuất dựa trên các yếu tố cơ bản sau:

(1) Triển vọng phát triển kinh tế - xã hội của vùng KTTĐMT trong

thời kỳ đến năm 2020, nhất là trong giai đoạn trước mặt 2006 - 2010, một

mặt, mức GDP bình quân đầu người trong vùng mới vượt qua ngưỡng kém

phát triển. Mặt khác, các địa phương trong vùng sẽ vẫn thiên về xu hướng

phát triển theo chiều rộng (sự hình thành các khu công nghiệp, các đô thị

mới, sự mở rộng sang các ngành công nghiệp chế biến, nhất là chế biến

lương thực, thực phẩm ). Do đó, quá trình tích tụ, tập trung hoá và gia tăng

qui mô cũng mới ở giai đoạn đầu;

(2) Qui mô các đô thị trong vùng KTTĐMT, kể cả thành phố Đà Nẵng

thuộc loại qui mô nhỏ và vừa. Thêm vào đó, mức thu nhập bình quân đầu

người thấp, mật độ dân số đô thị thấp.

(3) Đặc điểm phân bố các địa phương trong vùng KTTĐMT là theo

chiều dọc và các đô thị trong vùng được qui hoạch phát triển thành “chuỗi

đô thị ven biển” trong tương lai. Nghĩa là, các phương hội tụ, thu hút các

hoạt động kinh tế và qua đó tạo điều kiện cho quá trình phát triển các loại

hình KCHTTM theo qui mô bị hạn chế.

(4) Các doanh nghiệp trong vùng KTTĐMT phổ biến ở qui mô vừa và

nhỏ. Hơn nữa, trong điều kiện của nền sản xuất nhỏ cộng với môi trường

thúc đẩy sự liên kết đầu tư vào sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp

trong nước chưa hoàn toàn thuận lợi thì yêu cầu phát triển ở qui mô lớn sẽ

hết sức khó khăn, thậm chí dẫn đến thất bại.

Quan điểm 2, phát triển các loại hình KCHTTM phải tính đến sự phù

hợp của từng loại hình với quá trình gia tăng nhu cầu sử dụng loại hình đó

trong từng giai đoạn phát triển trình độ kinh tế - xã hội vùng KTTĐMT

trong thời kỳ 2006 - 2020.

Quan điểm này được đề xuất dựa trên mối quan hệ trình độ phát cơ sở

vật chất - kỹ thuật phục vụ cho quá trình thương mại phải phù hợp với trình

độ phát triển các hoạt động thương mại và sâu xa hơn là trình độ phát triển

hoạt động thương mại phải phù hợp với trình độ phát triển kinh tế. Đối với

vùng KTTĐMT, trình độ phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ 2006 -

2020 mới ở giai đoạn đầu của thời kỳ “đang phát triển”. Do đó, các loại hình

KCHTTM sẽ có sự phát triển đan xen giữa cái truyền thống và cái hiện đại,

giữa cái lạc hậu và cái tiên tiến. Trong đó, những loại hình KCHTTM hiện

đại, tiên tiến thường thu hút được sự quan tâm nhiều hơn. Tuy nhiên, những

cái cũ vẫn có cơ sở tồn tại và phát huy vai trò đối với đời sống xã hội, trong

khi đó những cái mới vẫn còn thiếu sự hội tụ của nhiều điều kiện kinh tế - xã

hội để phát triển dễ dẫn đến lãng phí đầu tư và đầu tư không đúng cách,

không đáp ứng được yêu cầu sử dụng trong tương lai.

1.1.2. Quan điểm về huy động và phân bổ các nguồn lực cho đầu tư phát

triển KCHTTM vùng KTTĐMT trong thời kỳ 2006 - 2020

Việc huy động và phân bổ các nguồn lực cho phát triển nói chung và

cho phát triển các loại hình KCHTTM nói riêng luôn đứng trước những lựa

chọn giữa ngắn hạn và dài hạn, giữa ưu tiên và không ưu tiên, giữa phát triển

đồng bộ và phát triển có lựa chọn, . Đối với vùng KTTĐMT, những lựa

chọn này càng trở nên khó khăn hơn do sự hạn chế về nguồn lực trong vùng,

về sức hấp dẫn thu hút nguồn lực bên ngoài. Trong điều kiện khó khăn đó,

để huy động và phân bổ các nguồn lực thực hiện qui hoạch phát triển

KCHTTM tại vùng KTTĐMT cần thống nhất một số quan điểm có tính

nguyên tắc sau:

Quan điểm 3, huy động và phân bổ các nguồn lực vào phát triển các

loại hình KCHTTM một cách hợp lý đảm bảo sự phát triển nhanh các hoạt

động thương mại cả trong ngắn hạn và dài hạn, đảm bảo các hoạt động

thương mại trong vùng được thực hiện dựa trên hệ thống KCHTTM từng

bước được hiện đại hoá.

Quan điểm này được đề xuất dựa trên các yếu tố sau:

(1) Thực tế cho thấy, hệ thống KCHTTM trong vùng KTTĐMT hiện

nay vẫn còn hạn chế cả về loại hình, số lượng, qui mô và trình độ hoạt động.

Một trong những nguyên nhân quan trọng của tình trạng này là thiếu sự huy

động và phân bổ có hiệu quả các nguồn lực phát triển hoạt động thương mại

nói chung và KCHTTM nói riêng.

(2) Trong thời kỳ 2006 - 2020, trong vùng KTTĐMT, cùng với quá

trình chuyển hoá từ vùng kinh tế kém phát triển sang thời kỳ phát triển

nhanh, các hoạt động thương mại sẽ phát triển nhanh cả về lượng và chất.

Điều đó đòi hỏi phải tăng cường huy động và phân bổ một cách hợp lý các

nguồn lực phát triển cho từng loại hình KCHTTM và trong từng giai đoạn

phát triển