[FONT=Times New Roman]LỜI NÓI ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong quá trình gia công, mòn dụng cụ cắt là nguyên nhân dẫn đến dụng

cụ cắt bị phá huỷ. Các nghiên cứu ngày nay đã phát triển công nghệ gia công

theo xu hướng nâng cao vận tốc cắt và tốc độ chạy dao. Việc tăng tốc độ cắt và

tốc độ chạy dao đồng nghĩa với nhiệt cắt sinh ra là rất lớn, điều này không chỉ

làm giảm tuổi thọ của dụng cụ cắt mà chất lượng của sản phẩm cũng bị giảm đi.

Người ta sử dụng dung dịch trơn nguội nhằm giải quyết vấn đề này. Bởi vì dung

dịch trơn nguội có khả năng làm giảm ma sát trong vùng cắt, tải nhiệt ra khỏi

vùng cắt, hạn chế tác dụng xấu của nhiệt độ đối với dụng cụ cắt. Đảm bảo nhiệt

độ làm việc của môi trường thấp và ổn định. Giúp vận chuyển phoi ra khỏi vùng

cắt dễ dàng. Tuy nhiên, sử dụng dung dịch trơn nguội trong quá trình gia công

hiện nay cho thấy nhược điểm của nó là gây ô nhiễm môi trường và độc hại đối

với lao động. Do vậy, việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ bôi trơn tối thiểu

(Minimum Quantity Lubricant - MQL) cho quá trình gia công là cần thiết và cần

được phát triển.

Phương pháp bôi trơn tối thiểu sử dụng dầu thực vật làm dung dịch bôi

trơn với lưu lượng khoảng từ 50 - 500 ml/1 giờ, nhỏ hơn rất nhiều so với phương

pháp tưới tràn (có thể lên tới 10l/phút). Quan niệm về phương pháp bôi trơn tối

thiểu cũng gần giống với phương pháp gia công khô và phương pháp bôi trơn cực

tiểu được đề ra với ý nghĩa bảo vệ môi trường và người lao động. Ngoài ý nghĩa

đó phương pháp này còn mang lại các hiệu quả về kinh tế do tiết kiệm được dầu

bôi trơn, giảm thời gian làm sạch phôi, dụng cụ cắt và máy móc.

Hiện nay, phương pháp tiện khô không bôi trơn làm nguội đã trở nên

thông dụng trong sản xuất công nghiệp khi gia công các loại thép có độ cứng cao,

đặc trưng của phương pháp này là năng lượng sử dụng cho quá trình cắt rất lớn.

Điều này được chứng minh khi so sánh với phương pháp tưới tràn truyền thống,

lực cắt nhỏ hơn và nhiệt sinh ra trong quá trình cắt cũng nhỏ hơn so với phương

pháp gia công khô. Do vậy, khi sử dụng phương pháp gia công khô sẽ làm giảm- 6 -

Luận văn thạc sỹ Chuyên ngành: Công nghệ chế tạo máy

tuổi thọ của dụng cụ cắt và chất lượng bề mặt khi gia công tinh lần cuối, để có

thể gia công được phải giảm tốc độ chạy dao và chiều sâu cắt, dẫn đến năng suất

cắt giảm xuống. Việc áp dụng phương pháp bôi trơn tối thiểu vào quá trình tiện

cứng sẽ làm tăng tuổi thọ của dụng cụ cắt cũng như chất lượng bề mặt khi gia

công tinh lần cuối.

Ở Việt Nam hiện nay, việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ bôi trơn tối

thiểu vào quá trình tiện cứng hầu như chưa được quan tâm. Với những lợi ích về

môi trường, kinh tế và ý nghĩa khoa học mà phương pháp này mang lại em thấy

cần thiết khi chọn đề tài nghiên cứu: "Ảnh hưởng của bôi trơn tối thiểu (MQL)

đến mòn dụng cụ cắt và nhám bề mặt khi tiện tinh thép 9CrSi (9XC) qua tôi".

2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích của nghiên cứu thực nghiệm nhằm: Nghiên cứu so sánh giữa

phương pháp bôi trơn làm nguội tối thiểu sử dụng dầu thực vật của Việt Nam

với phương pháp gia công khô. Qua đó đánh giá được những ưu nhược điểm của

bôi trơn tối thiểu và gia công khô khi tiện cứng.

3. Đối tƣợng nghiên cứu

Nghiên cứu công nghệ bôi trơn tối thiểu khi áp dụng cho quá trình tiện

cứng. Ở đây chỉ nghiên cứu tiện cứng thép 9XC đã qua tôi đạt độ cứng 55 - 60

HRC, sử dụng dao gắn mảnh CBN.

4. Phƣơng pháp nghiên cứu

Sử dụng phương pháp nguyên cứu lý thuyết kết hợp thực nghiệm, trong đó

nghiên cứu thực nghiệm là chủ yếu.

5. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài

a.Ý nghĩa khoa học.

Nghiên cứu ứng dụng thành công công nghệ bôi trơn tối thiểu vào quá

trình tiện sẽ đóng góp thêm các kiến thức về công nghệ gia công cắt gọt. Cung

cấp thêm các kiến thức về cơ chế mòn của dụng cụ cắt và chất lượng bề mặt khi

tiện cứng.

b.Ý nghĩa thực tiễn.- 7 -

Luận văn thạc sỹ Chuyên ngành: Công nghệ chế tạo máy

Công nghệ tiện cứng ngày nay được áp dụng rất rộng rãi nhằm thay thế

cho nguyên công mài vốn rất tốn kém. Khi tiện cứng người ta thường sử dụng

phương pháp gia công khô. Nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả của quá trình tiện

cứng với việc ứng dụng công nghệ bôi trơn tối thiểu sẽ làm giảm ma sát trong

vùng cắt dẫn đến giảm được mòn dụng cụ cắt, đồng thời nâng cao chất lượng của

bề mặt chi tiết gia công. Áp dụng phương pháp này với việc sử dụng dầu thực vật

của Việt Nam sẽ làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tác hại đối với công nhân

vận hành máy và lượng tiêu tốn dung dịch bôi trơn là rất ít. Từ những hiệu quả về

kỹ thuật của phương pháp này khi áp dụng vào thực tế sản xuất sẽ mang lại hiệu

quả kinh tế rất lớn.

6. Nội dung của đề tài

Ngoài lời nói đầu, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của đề tài

gồm 3 chương và phần kết luận chung.

Chương 1: Tổng quan.

Nội dung chính là tìm hiểu một số lý thuyết cơ bản về quá trình tiện và bôi

trơn làm nguội. Tổng hợp từ các nghiên cứu đã có, định hướng vấn đề nghiên cứu

Chương 2: Cơ sở lý thuyết

Nghiên cứu lý thuyết về bôi trơn tối thiểu khi tiện và bôi trơn tối thiểu khi

tiện cứng. Giới hạn vấn đề nghiên cứu, mục đích và phương pháp nghiên cứu.

Chương 3: Nghiên cứu so sánh giữa phương pháp bôi trơn tối thiểu và

phương pháp gia công khô khi tiện tinh thép 9XC đã qua tôi.

Nội dung chính bao gồm:

- Nghiên cứu so sánh giữa bôi trơn làm nguội tối thiểu và gia công khô khi

tiện tinh cứng qua các chỉ tiêu về chất lượng bề mặt, lượng mòn dao, cơ chế mòn,

để từ đó tìm được các ưu điểm nổi trội của phương pháp bôi trơn tối thiểu.

- Nghiên cứu sử dụng dầu thực vật của Việt Nam áp dụng vào quá trình

tiện cứng khi sử dụng phương pháp bôi trơn tối thiểu.

Kết luận chung.

7. Kết quả của đề tài- 8 -

Luận văn thạc sỹ Chuyên ngành: Công nghệ chế tạo máy

- Đã tìm hiểu được một số lý thuyết cơ bản về bôi trơn làm nguội trong cắt

gọt, đặc biệt là bôi trơn tối thiểu trong quá trình tiện cứng.

- Sử dụng thành công dầu thực vật sẵn có ở Việt Nam vào tiện cứng khi sử

dụng phương pháp bôi trơn tối thiểu.

- Kết quả nghiên cứu đã cho thấy hiệu quả kinh tế-kỹ thuật của phương

pháp tiện tinh cứng sử dụng công nghệ bôi trơn tối thiểu so với tiện khô.

8. Lời cảm ơn

Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới:

- TS. Trần Minh Đức, thầy giáo đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em hoàn

thành luận văn này.

- Phòng Thí nghiệm Kỹ thuật cơ khí và Động lực - Trung tâm thí nghiệm -

Trường ĐHKT Công nghiệp; Phòng Thí nghiệm Vật lý - Khoa Vật lý - Trường

Đại học Sư phạm Thái Nguyên và các bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ học viên

hoàn thành luận văn này.