MS: LVQLGD028

SỐ TRANG: 86

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

NĂM: 2008

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Vai trò vị trí của giáo dục đào tạo trong sự nghiệp phát triển kinh tế -xã hội của nước ta

Trong công cuộc công nghiệp hóa (CNH), Hiện đại hóa (HĐH) đất nước

“những chính sách, giải pháp đúng trong phát triển giáo dục và đào tạo phải

hướng tới hình thành một nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp

công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời đại ngày nay”(1)

- Nguồn nhân lực là một bộ phận của nguồn vốn cho công nghiệp hóa,

hiện đại hóa cũng cần được huy động và sử dụng có hiệu quả như các nguồn

vốn khác (tài nguyên thiên nhiên, tài sản cố định, tích lũy từ nhiều thế hệ, vị

trí địa lý, nhiều loại vốn hữu hình, vô hình khác v.v...). Hơn thế nữa, nguồn

nhân lực còn cần được bồi dưỡng, phát triển để tăng thêm giá trị cho con

người, thông qua những yếu tố như giáo dục và đào tạo, sức khỏe và dinh

dưỡng, môi trường việc làm, trong đó giáo dục và đào tạo là cơ sở cho những

yếu tố khác.

- Nguồn nhân lực là nguồn vốn quý giá nhật, có vai trò quyết định sự

thành công của công cuộc CNH, HĐH nếu ta biết bồi dưỡng, phát huy và sử

dụng nguồn nhân lực có hiệu quả. Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc vv là

những nước nghèo về tài nguyên thiên nhiện, nhưng đã thành công trong công

cuộc CNH, vì đã biết phát triển nguồn nhân lực của mình, đào tạo nguồn nhân

lực có trình độ thành thạo về kỹ thuật, thương mại, quản lý v.v... tạo ra lợi thế

mới về năng suất lao động và đạt được hiệu suất tư bản cao; những nước này

không có mỏ than, sắt nhưng lại xây dựng được ngành luyện kim hùng hậu

bậc nhất trên thế giới. Từ đó, tiếp tục đổi mới sự nghiệp giáo dục – đào tạo

hướng vào CNH, HĐH được cụ thể hóa thêm với một số nhận thức mới sau

đây: - Sự phát triển GD-ĐT phải hướng tới hình thành nguồn nhân lực có chất

lượng mới, đòi hỏi GD-ĐT phải gắn liền với thị trường sức lao động của công

cuộc CNH, HĐH, bố trí lại ngành nghề, xác định chất lượng đào tạo mới,

thiết kế lại nội dung chương trình. Điều quan trọng là người tốt nghiệp có khả

năng thích ứng và cơ động trước những biến đổi của thị trường sức lao động.

- Sự phát triển GD-ĐT nhằm đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH đòi hỏi nhà

trường cũng phải được công nghiệp hóa, hiện đại hóa phù hợp với những đặc

điểm của GD-ĐT. Đặc biệt phải nhanh chóng đổi mới phương pháp đào tạo,

phương pháp tổ chức quản lý, làm cho nhà trường có đủ sức hấp dẫn thu hút

thêm sự đầu tư của nhà nước, sự đóng góp của xã hội, tạo điều kiện cho nhà

trường nâng cao được khả năng “tự thân vận động”.

- Sự phát triển GD-ĐT ngày nay đòi hỏi xây dựng được mối quan hệ liên

thông rộng rãi với thế giới, làm cho nền giáo dục có khả năng tiếp nhận và

chọn lọc các thành tựu tiền tiến về GD-ĐT của thế giới, tạo điều kiện nâng

cao chất lượng nguồn nhân lực tiếp cận với những chuẩn mực quốc tế.

- Sự phát triển GD-ĐT phải đáp ứng những yêu cầu phát triển cao và

bền vững của kinh tế-xã hội. Do vậy phải phấn đấu xây dựng nền giáo dục

nước ta thành một nền giáo dục tiền tiến theo kịp sự phát triển của các nước

trong khu vực và trên thế giới.

Cùng với sự phát triển manh mẽ của hệ thống giáo dục quốc dân, những

năm qua, nhiều trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề

đã được thành lập và đi vào hoạt động, nâng tổng số các trường trong cả nước

đạt khoảng:

- Hơn 400 trường đại học, cao đẳng

- 300 trường trung cấp chuyên nghiệp

Đó là chưa kể các trường sau đây do Bộ Lao động –Thương binh –Xã

hội quản lý trực tiếp gồm:

- 4 trường đại học sư phạm kỹ thuật

- 3 trường Cao đẳng sư phạm kỹ thuật Nghề và hơn 80 trường cao

đẳng nghề, khoảng 200 trường trung cấp nghề vừa được đổi tên

và nâng cấp sau khi luật dậy nghề có hiệu lực.

1.2. Sự phát triển của hệ thống các trường TCCN ngoài công lập tại Tp.HCM với nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực

Trong sự phát triển chung của đất nước, tại TP HCM, một số trường

cũng được thành lập và đang đi vào hoạt động. Riêng các trường Trung cấp

chuyên nghiệp ngoài công lập đến nay đã có 23 trường, trong tổng số 37

trường TCCN toàn thành phố, các trường này vừa đào tạo nguồn nhân lực có

trình độ Trung cấp cho TP HCM, vừa cho các tỉnh khác với những ai có nhu

cầu muốn theo học ở trình độ này.

1.3. Tính cấp thiết của đề tài

1.3.1 Công tác tuyển sinh hàng năm của các trường TCCN ngoài công

lập có ý nghĩa và tầm quan trọng đối với việc ổn định và phát triển của

trường.

+) Trường ngoài công lập có quyền bình đẳng như các trường công lập

khác trong mọi hoạt động của mình, điều này đã được luật pháp quy định.

Nhưng về mặt tài chính thì trường ngoài công lập phải hoàn toàn tự lo liệu và

giải quyết, miễn sao những hoạt động tài chính của trường phải tuân thủ đúng

những quy định chung của nhà nước. được thể hiện thông qua những chính

sách và những nguyên tắc về quản lý tài chính.

Nguồn tài chính của các trường ngoài công lập được tạo nên chủ yếu

từ các nguồn sau đây: - Từ việc góp vốn của các nhà sáng lập trường, của các thành viên Hội

đồng quản trị và có thể từ các cổ đông.

- Từ nguồn thu học phí của học sinh hàng năm là chủ yếu.

- Ngoài ra có thể còn có từ một vài nguồn thu phụ khác, liên kết đào tạo

v.v…

+) Để bảo đảm cho nhà trường ngoài công lập tồn tại, đứng vững và

phát triển, trường cần phải có một nguồn tài chính ổn định và không ngừng

tăng trưởng hàng năm. Nguồn tài chính này phụ thuộc rất nhiều vào việc thu

học phí của học sinh, do vậy công tác tuyển sinh hàng năm có ý nghĩa rất

quan trọng đối với hoạt động của nhà trường ngoài công lập.

1.3.2. Việc duy trì sĩ số hàng năm, hạn chế tình trạng bỏ học sau khi

nhập học có ý nghĩa quan trọng đối với sự tồn tại và đứng vững của trường.

Từ thực tế trên, việc duy trì sĩ số học sinh ở từng năm học của trường

được xem như một giải pháp cực kỳ quan trọng, vừa có ý nghĩa để duy trì

hoạt động đào tạo, vừa có ý nghĩa cho việc ổn định và gia tăng nguồn thu tài

chính của trường, là tiềm lực cho sự phát triển mọi mặt hoạt động khác. Vì

vậy, sau khi đã hoàn thành việc tuyển sinh cho từng năm học, quá trình đào

tạo sẽ được tiến hành theo kế hoạch của từng trường. Nhưng một thực tế diễn

ra ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề nói chung và ở các trường

trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập nói riêng là số học sinh bỏ học ngang

chừng chiếm một tỷ lệ khá cao, thông thường từ 15-30% sĩ số học sinh của

một khóa học, vì lý do dễ hiểu là – có rất nhiều lý do (tiêu cực, cũng như tích

cực) để dẫn dắt một học sinh đến học ở một trường TCCN và như vậy cũng

có nhiều lý do để học sinh bỏ học sau một thời gian ngắn vào học ở trường.

- Nếu có được những giải pháp hữu hiệu để duy trì sĩ số học sinh, thì

điều đó có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự tồn tại, đứng vững và phát triển

của các trường TCCN ngoài công lập. vì vậy tôi chọn đề tài này để nghiên cứu, mong tìm được những giải pháp hữu hiệu hơn với hy vọng góp một phần

nhỏ nào đó vào việc giải quyết những vấn đề bức xúc hiện nay đang tồn tại ở

các trường TCCN nói chung và các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài

công lập nói riêng tại TP HCM.

1.3.3. Sơ lược về những vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu

Chiến lược phát triển kinh tế –xã hội của Việt Nam tới năm 2010 dự

kiến là một quốc gia:

- Có nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững.

- Xã hội ổn định, đảm bảo công bằng và đời sống cao cho nhân dân.

- Giữ gìn bản sắc truyền thống và văn hóa Việt Nam

- Có nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, hội nhập toàn diện

vào nền kinh tế thế giới, có khả năng cạnh tranh quốc tế.

- Có đặc điểm của một xã hội công nghiệp và dựa vào trí thức trong vòng

20 năm tới.

Tầm nhìn này được thể hiện bằng những mục tiêu cụ thể:

- Xóa đói, giảm nghèo

-Phổ cập giáo dục THCS

- Giảm tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng từ 1/3 xuống còn 20-25%

- Tăng tuổi thọ trung bình từ 68 lên 70-75 tuổi.

- GDP tăng gấp 2 lần vào năm 2010, thông qua tăng trưởng kinh tế hàng

năm lên 8%

- Tỷ trọng nông nghiệp trong GDP giảm từ 25%-16%; tỷ trọng công

nghiệp tăng từ 35%-40%; tỷ trọng dịch vụ tăng từ 40%-43%.

Để thực hiện những mục tiêu trên, chiến lược phát triển Giáo dục và Đào

tạo 2001-2010 đã nêu ra bối cảnh, thời cơ và những thách thức mới cho nền

giáo dục nước nhà, -Mục tiêu chung: - Giáo dục – đào tạo con người Việt Nam phát triển

toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; trung

thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi

dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng

và bảo vệ tổ quốc.

- Mở rộng quy mô đi đôi với coi trọng chất lượng giáo dục – đào tạo và

hiệu quả sử dụng, đáp ứng nhu cầu nhân lực trước mắt và lâu dài của sự

nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bồi dưỡng nhân tài, nâng cao

dân trí, đáp ứng nhu cầu học tập của mọi tầng lớp nhân dân, tiến tới một xã

hội học tập.

Thực hiện mục tiêu trên, những năm qua hệ thống các trường lớp được

phát triển mạnh mẽ và không ngừng mở rộng, đặc biệt là các trường ngoài

công lập từ đại học, cao đẳng, đến trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề nhằm

đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH đất nước,

với mong muốn đến năm 2010, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo ở các trình độ

đạt tỷ lệ sau:

- Cao đẳng, đại học, sau đại học : 6%

- Trung cấp chuyên nghiệp : 8%

- CNKT : 26%

Tổng cộng : 40%

Thực tế hiện nay, tỷ lệ trên đang mất cân đối khá mạnh, dẫn đến tình

trang thừa Thày, thiếu thợ đặc biệt là những CNKT có tay nghề bậc cao,

Nhưng không vì thế mà việc tuyển sinh ở các trường Trung cấp chuyên

nghiệp, dạy nghề (nay là trung cấp nghề) bớt đi những khó khăn.

Do nhận thức chưa đầy đủ, hoặc do những tác động về mặt tâm lý, nhiều

học sinh và cả gia đình họ đều không muốn cho con, em mình vào học ở các

trường Nghề hoặc ở trường TCCN, nhiều học sinh chỉ vào học ở các trường này khi không còn cách nào khác. Vì thế ngay cả khi đã vào học nghề, học

sinh vẫn chưa thực sự yên tâm để học tập và sẵn sàng bỏ học ngang chừng khi

có điều kiện mới thích hợp và được cho là tốt hơn.

- Tình trạng bỏ học nhiều sau một thời gian ngắn vào học đang là một

thực tế và là điều bức xúc hiện nay ở các trường trung cấp chuyên nghiệp

ngoài công lập tại TP HCM, tạo ra những khó khăn cho hoạt động đào tạo và

thâm hụt về mặt tài chính của trường, đôi khi rất khó giải quyết Vì thế, việc

duy trì sĩ số học sinh ở các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập tại

TPHCM , đang là vấn đề làm đau đầu các nhà quản lý ở các trường này. Do

vậy, mỗi trường đều cố gắng tìm biện pháp giải quyết theo cách riêng của

mình, theo kiểu gặp đâu giải quyết đó, công việc mang tính chất sự vụ, chạy

theo công việc hàng ngày diễn ra, miễn sao hạn chế việc bỏ học chừng nào

hay chừng đó nhằm duy trì sĩ số học sinh.

1.4. Về bản thân người nghiên cứu

- Là hiệu trưởng của một trường TCCN ngoài công lập nên tôi có được

những điều kiện cần thiết để giải quyết trực tiếp những vấn đề liên quan đến

học sinh.

- Bản thân cũng đã có được những thực tế nhất định trong việc quản lý

một nhà trường TCCN nên sẽ giúp cho việc thực hiện đề tài này.

2. Mục đích nghiên cứu

- Làm rõ thực trạng quản lý về việc duy trì sĩ số học sinh của một số

trường ngoài công lập tại TP HCM

- Đề xuất được những giải pháp phù hợp, có hiệu quả cho việc duy trì sĩ

số học sinh.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu - Hoạt động về duy trì sĩ số học sinh của Hiệu trưởng, Cán bộ quản lý,

Giáo viên, học sinh học sinh một số trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài

công lập ở TP HCM.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

- Thực trạng quản lý việc duy trì sĩ số học sinh tại các trường trung cấp

chuyên nghiệp ngoài công lập ở TP HCM.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

4.1. Làm rõ cơ sở lý luận liên quan đến đề tài nghiên cứu

4.2. Thực trạng quản lý việc duy trì sĩ số học sinh ở một số trường

TCCN Ngoài công lập tại TP HCM.

4.3. Đề xuất một số giải pháp quản lý việc duy trì sĩ số học sinh tại các

trường TCCN ngoài công lập ở TP HCM trong thời gian tới.

5. Giới hạn nghiên cứu

Đề tài chỉ nghiên cứu thực trạng và giải pháp quản lý việc duy trì sĩ số

học sinh tại 4 trường ở khóa học 2005 và 2006:

 Trường TH TT Kinh tế – Kỹ thuật Sài Gòn.

 Trường TH Dân lập Kinh tế – Kỹ thuật Vạn Tường.

 Trường TH Dân lập Công nghệ thông tin Sài Gòn.

 Trường Trung học TT Tin học –Kinh tế Sài Gòn

6. Giả thuyết nghiên cứu

- Trên cơ sở khảo sát thực trạng để đưa ra các giải pháp quản lý sẽ giúp

cho việc duy trì sĩ số học sinh trong quá trình đào tạo tại các trường TCCN

ngoài công lập, tạo điều kiện cho việc ổn định hoạt động của nhà trường.

7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu nhằm mục đích thu thập tư liệu để

xây dựng tổng luận nghiên cứu của đề tài.

7.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu trưng cầu ý kiến lãnh đạo trường,

cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh nhằm mục đích làm rõ thực trạng và giải

pháp quản lý việc duy trì sĩ số học sinh tại các trường TCCN ngoài công lập

ở TP HCM với mẫu nghiên cứu đại diện ở mỗi trường chọn: 10 cán bộ quản

lý, 20 giáo viên, 150 học sinh với cách chọn ngẫu nhiên,

Kết quả điều tra được xử lý theo phương pháp tính tỷ lệ phần trăm.

7.3. Phương pháp tọa đàm (trò chuyện): đối với học sinh, giáo viên, cán

bộ quản lý và lãnh đạo trường nhằm bổ trợ cho phương pháp điều tra bằng

phiếu