MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Nhân loại đã bước sang thập niên đầu tiên của thế kỷ 21, thế kỷ trí tuệ con người giữ vai trò quyết định sự phát triển, với những xu thế toàn cầu hoá, phát triển kinh tế tri thức, công nghệ cao, nhất là công nghệ thông tin, hình thành nền văn minh trí tuệ...

Những xu thế này là cơ hội lớn cần nắm bắt để con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá (CMH, HĐH) nước ta, bên cạnh những bước tuần tự phải có những bước nhảy vọt bằng cách vận dụng sáng tạo nhiều ý tưởng, tri thức và công nghệ hiện đại, nâng cao nội lực, đi thẳng vào một số ngành công nghệ cao, một số ngành kinh tế tri thức, với quy mô và tốc độ ngày càng lớn hơn, nhanh hơn. Những xu thế này đồng thời là những thách thức lớn cần vượt qua. Đại hội Đảng lần thứ IX đã nhấn mạnh, nước ta vẫn còn là một nước kinh tế kém phát triển, mức sống nhân dân còn thấp, trong khi đó cuộc cạnh tranh quốc tế ngày càng quyết liệt, nếu chúng ta không nhanh chóng vươn lên, sẽ càng tụt hậu xa về kinh tế. Cơ hội và thách thức đan xen nhau không chỉ về mặt kinh tế mà còn cả về văn hoá, xã hội. Thực chất đó là cơ hội và thách thức về yếu tố con người, về nguồn nhân lực, đặc biệt là năng lực trí tuệ sáng tạo và ý chí vươn lên bền vững của con người, của cộng đồng và của toàn xã hội.

Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của Đảng và Nhà nước về XHHGD được thể hiện trong các Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ VI, lần thứ VII, lần thứ VIII, Nghị quyết Hội nghị trung ương II (khoá VIII), Đại hội lần IX, lần X...là: Phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc;xây dựng nền giáo dục hiện đại của dân, do dân và vì dân; giáo dục vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội; giáo dục là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển bền vững.

Nội dung cơ bản của XHHGD bao gồm hai khía cạnh song hành quan hệ mật thiết và tác động lẫn nhau một cách biện chứng, đó là:

Thứ nhất, mọi tổ chức, mọi tập thể, mọi cá nhân theo khả năng củamình đều có thể cung ứng cơ hội học tập cho cộng đồng.

Thứ hai, mọi người dân trong cộng đồng đều có thể tận dụng cơ hội để có cơ hội học tập và tham gia phát triển GD, học để lập thân, lập nghiệp, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Xã hội hoá giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng để thúc đẩy sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, là điều kiện để tạo ra và phát huy lợi thế cạnh tranh về nguồn lực con người trong quá trình toàn cầu hoá và phát triển nền kinh tế tri thức.

Nghiên cứu XHHGD và việc tăng cường quản lý XHHGD đối với ngành giáo dục tỉnh Hoà Bình nói chung và đối với cấp Trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình nói riêng, không chỉ tìm kiếm những lời giải phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội khách quan, đáp ứng nhu cầu nhận thức, mà còn có ý nghĩa thực tiễn quan trọng: Cung cấp cơ sở cho dự đoán và định hướng sự phát triển XHHGD và tăng cường quản lý XHHGD trong giai đoạn hiện nay. Trong những năm qua, dưới sự Lãnh đạo của Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh Hoà Bình, công tác XHHGD đã được tiến hành dưới nhiều hình thức phong phú, cùng với cuộc vận động xã hội đóng góp nhân lực, tài lực, vật lực, huy động các nguồn đầu tư cho GD. Đặc biệt là cấp học THCS, thực hiện đa dạng hoá các loại hình trường lớp, gắn kết giáo dục nhà trường với cộng đồng xã hội. Do vậy, sự nghiệp giáo dục của tỉnh Hoà Bình đã thu được những thành tựu đáng tự hào về sự phát triển quy mô, số lượng và chất lượng giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT).

Tuy nhiên, trong những thành tích đã đạt được, việc thực hiện XHHGDbậc trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình nói chung vẫn còn gặp không ít khó khăn,trở ngại như: Một số phường, xã, cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể, phụ huynh học sinh vẫn chưa nhận thức được vị trí, tầm quan trọng của giáo dục trung học cơ sở. Mặt trái của nền kinh tế thị đã làm ảnh hưởng đến sự quan tâm của gia đình, của các LLXH đến trẻ em lứa tuổi học sinh THCS. Việc xiết chặt kỷ cương, chống bệnh thành tích, đồng thời sự phân luồng lao động xã hội đã làm cho một số gia đình, các em học sinh có tư tưởng chán nản, không chú trọng việc học tập, hoặc bỏ học để tham gia vào kiếm sống ngay ở lứa tuổi học sinh; hơn nữa không ít quan niệm khác nhau cho rằng nội dung chính của công tác xã hội hoá giáo dục chỉ là huy động kinh phí trong nhân dân, hoặc có nơi cho rằng XHHGD là để dân lo là chính dẫn đến việc đầu tư nguồn lực cho phát triển giáo dục chưa được quan tâm đúng mức. Mặt khác, việc quản lý nhà nước về công tác XHHGD còn thiếu một số biện pháp phù hợp, hiệu quả. Chính từ thực trạng trên, tác giả chọn đề tài: ''Quản lý công tác xã hội hóa giáo dục trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ học''. Với đề tài này, mong muốn được góp phần đẩy mạnh sự phát triển toàn diện giáo dục trung học cơ sở tại tỉnh Hoà Bình trong giai đoạn tiếp theo.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Trên cơ sở phân tích thực trạng và các biện pháp quản lý công tác xã hội hoá sự nghiệp giáo dục trung học cơ sở ở tỉnh Hoà Bình, từ đó đề xuất những biện pháp tăng cường quản lý công tác XHHGD trung học cơ sở trên địa bàn tỉnh nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ học.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

- Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý giáo dục, xã hội hoá giáo dục nói chung và xã hội hoá giáo d ục bậc trung học cơ sở nói riêng.

- Phân tích thực trạng quản lý công tác xã hội hoá giáo dục bậc trung học cơ sở từ năm 2004-2008.

- Phân tích xu hướng, nguyên nhân tình trạng học sinh bỏ học hiện nay.

- Đề xuất một số biện pháp quản lý tăng cường công tác xã hội hoá giáo dục bậc trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình từ nay đến năm 2015, nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ học.

4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

- Khách thể nghiên cứu: Các cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên và một số khách thể khác tham gia công tác xã hội hoá giáo dục trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình.

- Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý tăng cường công tác xã hội hoá giáo dục bậc trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ học.

5. Giả thuyết khoa học

Việc quản lý công tác XHHGD tỉnh Hoà Bình nói chung và đối với giáo dục trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình nói riêng, trong thời gian qua tuy đã đạt được những kết quả nhất định, song vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Nếu đề xuất được những giải pháp quản lý phù hợp, khả thi hơn sẽ đẩy mạnh và phát huy tốt hơn việc quản lý công tác XHHGD trung học cơ sở ở tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng GD&ĐT bậc THCS tỉnh Hoà Bình trong giai đoạn tới, đồng thời khắc phục được tình trạng học sinh bỏ học hiện nay.

6. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài chỉ giới hạn nghiên cứu vấn đề xã hội hoá giáo dục ở bậc trung học cơ sở trên địa bàn tỉnh Hoà Bình giai đoạn từ năm 2004 đến năm 2008.

Đề tài tập trung nghiên cứu công tác xã hội hoá giáo dục trung học cơsở trên các mặt cơ bản sau:

- Sự lãnh đạo của cấp uỷ, chính quyền địa phương đối với công tácXHHGD bậc trung học cơ sở.

- Các biện pháp quản lý của Sở GD&ĐT, phòng GD&ĐT trong côngtác XHHGD bậc trung học cơ sở.

- Sự phối hợp của các cơ quan, đoàn thể, các ban ngành, các tổ chức chính trị - xã hội trong tỉnh, để phát triển giáo dục bậc trung học cơ sở và khắc phục tình trạng học sinh bỏ học.

7. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp, khái quát hoá những vấn đề lý luận cơ bản của đề tài, làm cơ sở cho nghiên cứu thực tiễn các giải pháp nhằm tăng cường công tác XHHGD trung học cơ sở trong tỉnh.

- Vận dụng các phương pháp xã hội học như: Điều tra, khảo sát, thâm nhập thực tiễn, trao đổi với các khách thể nghiên cứu, tham khảo các văn bản tổng kết của các điển hình tiên tiến trong GD&ĐT; xem xét, đánh giá các báo cáo sơ kết, tổng kết về tình hình quản lý công tác XHHGD trung học cơ sở trong tỉnh; từ đó phân tích, tổng hợp, rút ra đánh giá và những bài học kinh nghiệm tạo tiền đề cho việc đề xuất các biện pháp quản lý tăng cường công tác xã hội hoá giáo dục bậc trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ học trong giai đoạn tới.

8. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục các tài liệu tham khảo, luận văn được trình bày trong 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu.

Chương 2: Thực trạng quản lý công tác xã hội hoá giáo dục trung học cơ sở và tình trạng học sinh bỏ học từ năm 2004 đến năm 2008 ở tỉnh Hoà Bình.

Chương 3: Định hướng và các biện pháp quản lý tăng cường công tác xã hội hoá giáo dục trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình từ nay đến năm 2015 nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ học.