MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

1. Lý do chọn đề tài 1

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài 3

3. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3

4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu 3

5. Câu hỏi nghiên cứu/ giả thuyết nghiên cứu của đề tài 3

5.1. Câu hỏi nghiên cứu 3

5.2. Giả thuyết nghiên cứu 4

6. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4

6.1. Khách thể nghiên cứu 4

6.2. Đối tượng nghiên cứu 4

7. Phương pháp nghiên cứu 4

7.1. Nghiên cứu lý thuyết 4

7.2. Nghiên cứu thực nghiệm 4

7.3. Phương pháp Toán học 4

8. Cấu trúc của luận văn 5

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN 6

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu 6

1.1.1. Trên thế giới 6

1.1.2. Việt Nam 8

1.2. Các khái niệm cơ bản về đo lường và đánh giá trong giáo dục 11

1.3. Phương pháp trắc nghiệm trong kiểm tra đánh giá 15

1.3.1. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập 15

1.3.2. Mục đích, ý nghĩa của việc kiểm tra, đánh giá KQHT 16

1.3.3. Phương pháp trắc nghiệm trong kiểm tra đánh giá 18

1.4. Quy trình xây dựng đề thi và ngân hàng câu hỏi TNKQ 22

1.4.1. Quy trình xây dựng đề thi TNKQ 22

1.4.2. Ngân hàng câu hỏi TNKQ 26

1.5. Kỹ thuật xây dựng các câu hỏi TNKQ 27

1.5.1. Loại đúng – sai (True or False) 27

1.5.2. Loại ghép đôi (Matching items) 29

1.5.3. Loại điền khuyết (Supply item) 30

1.5.4. Loại nhiều lựa chọn (Multi choice questions - MCQ) 31

1.5.5. So sánh trắc nghiệm khách quan và trắc nghiệm tự luận 35

1.6. Phân tích đánh giá câu hỏi và bài trắc nghiệm 37

1.6.1. Mục đích phân tích câu hỏi và bài trắc nghiệm 37

1.6.2. Phương pháp phân tích câu hỏi theo lý thuyết khảo thí hiện đại 38

1.6.3. Một số yêu cầu thống kê đối với câu hỏi và bài TNKQ 45

1.7. Kết luận chương 1 50

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUY TRÌNH THIẾT KẾ ĐỀ THI TNKQ

TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC – ĐHTN 51

2.1. Vài nét về trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên 51

2.2. Thông tin chung về các giảng viên tham gia khảo sát 52

2.3. Thực trạng quy trình thiết kế đề thi TNKQ tại đơn vị 54

2.3.1. Thực trạng sử dụng các phương pháp KTĐG 54

2.3.2. Thực trạng quy trình thiết kế đề thi TNKQ 56

2.3.3. Thực trạng phân tích và xử lý kết quả thi 62

2.3.4. Thực trạng chất lượng đề thi 65

2.4. Kết luận chương 2 73

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUY TRÌNH

THIẾT KẾ ĐỀ THI TNKQ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC - ĐHTN 74

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 74

3.2. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quy trình thiết kế đề thi TNKQ

tại đơn vị 74

3.3. Tổ chức thử nghiệm biện pháp 75

3.4. Đánh giá chung của GV về tính khả thi và hiệu quả của các

biện pháp đã triển khai 91

3.5. Kết luận chương 3 93

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 95

TÀI LIỆU THAM KHẢO 99

PHỤ LỤC 102

MỞ ĐẦU

Hiện nay chất lượng giáo dục đang trở thành mối quan tâm chung của toàn xã hội, đặc biệt là chất lượng giáo dục đại học. Trong khi nguồn lực tại các cơ sở đào tạo còn hạn chế, chưa đủ đáp ứng kịp thời việc tăng nhanh quy mô và các loại hình đào tạo thì vấn đề chất lượng đào tạo trong giáo dục đại học hiện đang là điểm nóng rất cần được quan tâm.

Một trong những nội dung quan trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học chính là việc đổi mới phương pháp giảng dạy, trong đó có việc đổi mới về phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập của người học. Có thể nói việc kiểm tra đánh giá là hoạt động không thể thiếu của quá trình dạy và học. Thông qua kiểm tra đánh giá trình độ nhận thức, kỹ năng, kỹ xảo của người học sẽ phát hiện những sai sót, những lỗ hổng về kiến thức… từ đó giúp giáo viên và học sinh tự điều chỉnh hoạt động dạy và hoạt động học.

Theo cách thức thực hiện hệ thống các câu hỏi của quá trình dạy học, lý luận giáo dục xem xét kiểm tra và đánh giá như là một nhóm phương pháp dạy học. Từ xưa tới nay kiểm tra đánh giá kết quả học tập của người học nói chung thường sử dụng 2 hình thức thi chủ yếu là: thi viết (tự luận) và thi vấn đáp. Thực tế, hai hình thức này chưa kiểm tra, đánh giá đầy đủ kiến thức đã học của người học một cách nhanh gọn, toàn diện và khách quan. Thi viết (tự luận) và thi vấn đáp, phạm vi đề ra còn hạn chế về kiến thức, nhất là đối với kỳ thi học kỳ hoặc thi tốt nghiệp thì nội dung đề ra không thâu tóm, không bao quát hết chương trình môn học và không đánh giá được chính xác năng lực của người học. Mặt khác, hai hình thức thi này còn hạn chế về tính khách quan, giáo viên thường huy động kiến thức của một bài hoặc một chương để ra đề thi, dễ dẫn đến học sinh học tủ, học lệch, quay cóp…

Hướng tới yêu cầu kiểm tra đánh giá công bằng, khách quan kết quả học tập của người học, để đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá người ta bổ sung các hình thức đánh giá khác như sử dụng hình thức thi trắc nghiệm khách quan; chú ý tới việc đánh giá quá trình lĩnh hội tri thức của người học; quan tâm tới việc tích cựchoá hoạt động học tập của người học… Trên cơ sở nắm chắc kiến thức đo lường và đánh giá trong giáo dục, cần tiến hành xây dựng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm (gồm cả câu hỏi TNKQ và tự luận) chuẩn hoá cho từng môn học. Sử dụng ngân hàng này, người học có thể tự ôn tập kiểm tra kiến thức, giáo viên có thể sử dụng để kiểm tra đánh giá học sinh. Để làm được điều này, phải bắt đầu từ việc đào tạo đội ngũ chuyên gia về đánh giá trong giáo dục và bồi dưỡng các kiến thức về khoa học đo lường đánh giá trong giáo dục cho giáo viên ở mọi cấp học, bậc học.

Công cuộc đổi mới phương pháp giảng dạy ở trường đại học hiện nay đang được đặc biệt quan tâm, các giảng viên được tập huấn về đổi mới phương pháp giảng dạy, các phương pháp kiểm tra đánh giá, tuy nhiên hiệu quả chưa cao. Sử dụng ngân hàng câu hỏi và thi trắc nghiệm khách quan hiện đang được các trường khuyến khích, tuy nhiên đa số các câu hỏi trắc nghiệm khách quan do giảng viên tự biên soạn chưa theo đúng quy trình, đặc biệt các câu hỏi sau khi sử dụng không được phân tích, đánh giá nên các đề thi/ kiểm tra hiện nay là chưa chuẩn và chất lượng không cao.

Trước tình hình như vậy, tôi chọn đề tài luận văn: “Đánh giá quy trình thiết kế đề thi trắc nghiệm khách quan tại Khoa Khoa học Tự nhiên và Xã hội (nay là trường Đại học Khoa học) – Đại học Thái Nguyên”. Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ là tài liệu cần thiết góp phần vào quá trình nâng cao chất lượng và hiệu quả của việc biên soạn và thiết kế đề thi trắc nghiệm khách quan tại đơn vị, đồng thời giúp đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao kỹ năng của giảng viên trong việc thiết kế câu hỏi TNKQ dùng để kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài

• Đánh giá quy trình và hiệu quả của việc thiết kế và sử dụng các đề thi trắc

nghiệm khách quan hiện nay của Nhà trường;

• Đưa ra quy trình chuẩn thiết kế các đề thi trắc nghiệm khách quan.

• Đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao kỹ năng thiết kế đề thi TNKQ của

giảng viên.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

Để thực hiện mục đích trên, đề tài có các nhiệm vụ sau:

- Khảo sát thực trạng về quy trình, cách thức thiết kế đề thi trắc nghiệm khách quan của các giảng viên trong Trường.

- Phân tích các câu hỏi trắc nghiệm khách quan của các đề thi đã được sử dụng(căn cứ vào kết quả trả lời trắc nghiệm của sinh viên).

- Đưa ra quy trình chuẩn thiết kế đề thi trắc nghiệm khách quan.

4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu

• Đề tài nghiên cứu phương pháp, cách thức thiết kế đề thi trắc nghiệm khách

quan của các giảng viên trong Trường;

• Nghiên cứu, đánh giá các câu hỏi trắc nghiệm khách quan của một số đề thi

TNKQ đã được sử dụng trong Trường, từ đó đề xuất quy trình chuẩn thiết kếđề thi TNKQ.

5. Câu hỏi nghiên cứu/ giả thuyết nghiên cứu của đề tài.

5.1. Câu hỏi nghiên cứu

• Hiện nay các giảng viên trong Trường thiết kế đề thi TNKQ trên cơ sở nào?

Theo quy trình nào?

• Các giảng viên có nắm được quy trình thiết kế một đề thi TNKQ hay không?

• Đề thi của các giảng viên có đáp ứng yêu cầu kiểm tra đánh giá thành quả

học tập hay không?

5.2. Giả thuyết nghiên cứu

• Việc thiết kế đề thi TNKQ trong Nhà trường hiện nay hoàn toàn theo tính chủ

quan của các giảng viên.

• Chất lượng của các câu hỏi, đề thi TNKQ do các giảng viên biên soạn không

cao, không đánh giá chính xác năng lực của sinh viên.

6. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

6.1. Khách thể nghiên cứu

• Các giảng viên đang giảng dạy tại Trường và đang áp dụng hình thức thi

TNKQ cho các kỳ thi của Nhà trường.

• Các bài thi TNKQ (kết quả thi TNKQ do sinh viên làm)

6.2. Đối tượng nghiên cứu

• Nghiên cứu cách thức, quy trình thiết kế đề thi TNKQ của các giảng viên

trong Trường hiện nay.

7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Nghiên cứu lý thuyết

• Nghiên cứu các tài liệu về đo lường đánh giá trong giáo dục.

7.2. Nghiên cứu thực nghiệm

• Quan sát: quan sát quá trình thực hiện đổi mới kiểm tra đánh giá của giảng

viên, quá trình thử nghiệm xây dựng ngân hàng câu hỏi TNKQ.

• Điều tra: bằng phiếu hỏi và phỏng vấn để tìm hiểu quy trình thiết kế đề thi

TNKQ của các giảng viên trong Trường.

• Phân tích và tổng kết kinh nghiệm

7.3. Phương pháp Toán học

• Sử dụng phần mềm SPSS phân tích số liệu thống kê.

• Sử dụng phần mềm chuyên dụng Quest, ConQuest.

8. Cấu trúc của luận văn

Mở đầu

Chương 1. Cơ sở lý luận và tổng quan về quy trình thiết kế đề thi.

Chương 2. Thực trạng quy trình thiết kế đề thi TNKQ tại trường Đại họcKhoa học – Đại học Thái Nguyên.

Chương 3. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quy trình thiết kế đề thiTNKQ tại trường Đại học Khoa học.

Kết luận và kiến nghị Tài liệu tham khảo Phụ lục