MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chương I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

II.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN 3

I.1.1. Tính kháng (resistance) 3

I.1.2. Tính kháng chéo (Cross Resistance) 3

I.1.3.Tính đa kháng (Multiple resistance) 3

I.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TÍNH KHÁNG TTS Ở CÔN TRÙNG VÀ RUỒI ĐỤC LÁ. 4

I.2.1. Trên thế giới 4

I.2.2 Ở Việt Nam 6

I.3. NHỮNG NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC TÍNH KHÁNG TTS Ở CÔN TRÙNG 7

1.3.1. Nghiên cứu di truyền tính kháng với nhóm TTS Bacillus thuringiens. 8

I.3.2. Nghiên cứu tính kháng với thuốc Phethoate và Fenvalare trên sâu tơ 9

I.3.3.Một số kết quả nghiên cứu khác. 11

I.4. Sù tiÕn ho¸ tÝnh kh¸ng TTS cña c«n trïng vµ s©u h¹i 11

I 5. C¸c c¬ chÕ cña tÝnh kh¸ng TTS ë c«n trïng 18

I.5.1. Cơ chế di truyền của tính kháng TTS 18

I.5.2 Cơ chế hóa sinh của tính kháng TTS 20

I.5.2.1- Giảm khả năng thấm 20

I.5.2.2.Giảm độ mẫn cảm đối với các vị trí tác động của TTS 21

I.5.2.3. Tăng khả năng giải độc TTS cho côn trùng 23

Chương II: ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 30

II.1. Đối tượng nghiên cứu 30

II.1.1.Đặc điểm hình thái 30

II.1.2. Đặc điểm sinh thái 31

II.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 32

II.2.1 Địa điểm 32

II.2.2.Thời gian nghiên cứu: 33

II.3. Dụng cụ và vật liệu thí nghiệm 33

II.3.1. Dụng cụ 33

II.3.2.Vật liệu 33

II.4. Phương pháp nghiên cứu 34

II.4.1 Điều tra tình hình sử dụng thuốc trừ sâu. 34

II.4.2. Nuôi ruồi và xác định độ mẫn cảm của ấu trùng ruồi đục lá 35

II.4.2.1 Nuôi ruồi 35

II.4.2.2 Xác định độ mẫn cảm của ấu trùng ruồi đục lá ở các quần thể tự nhiên. 36

II.4.2.3. Xử lí số liệu 37

I.I.4.3. Quá trình tạo dòng kháng. 37

Chương III: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 39

III.1. Mức độ mẫn cảm và khả năng kháng của ấu trùng ruồi đục lá L. satuvae Blanchard với 5 loại TTS ở các quần thể nghiên cứu 39

III.1.1- Đánh giá độ mẫn cảm và khả năng kháng với TTS của ấu trung ruồi đục lá ở ba quần thể tự nhiên. 39

III.1.1.1. Kết quả thí nghiệm với thuốc Sherpa 25EC 39

III.1.1.2. Kết quả thí nghiệm với thuốc Success 120SC 41

III.1.1.3. Kết quả thí nghiệm với thuốc Abamectin 1.8EC 43

III.1.1.4. Kết quả thí nghiệm với thuốc Forfox 400EC 45

III.1.1.5. Kết quả thí nghiệm với thuốc Trigard 75WP 46

III.1.2. Mức mẫn cảm của ấu trùng ruồi đục lá dòng kháng với 5 loại TTS. 48

III.1.3. Tình hình sử dụng TTS của nông dân tại những địa điểm nghiên cứu. 51

III.1.4. Thảo luận 56

III.2.Tạo dòng kháng Cypermethrin 59

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 62

TÀI LIỆU THAM KHẢO 63

MỞ ĐẦU

ĐẶT VẤN ĐỀ

Rau xanh là nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể con người

Tuy nhiên, hiện nay rau xanh đang đứng trước tình trạng bị nhiều loài côn trùng phá hoại, gây khó khăn cho công tác phòng trừ dịch bệnh trong đó có loài ruồi đục lá Lyriomyza sativae Blanchard.

Hiện tượng côn trùng kháng thuốc được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1887 (Dẫn theo Babos. Patts; 1951). Kể từ đó cho tới nay có nhiều loài kháng thuốc ngày càng tăng và việc phòng trừ chúng gặp rất nhiều hết sức khó khăn.

Về phương diện sinh học, tính kháng thuốc trừ sâu là một hiện tượng tiến hóa sinh học ở mức độ quần thể có liên quan mật thiết tới các gen trong cơ thể chống thuốc, khi sinh vật tiếp xúc liên tục và lâu dài với thuốc bảo vệ thực vật sẽ xảy ra quá trình chọn lọc. Các cá thể mang gen kháng thuốc sẽ được chọn lọc và dẫn đến sức đề kháng tăng qua các thế hệ dưới áp lực chọn lọc của thuốc trừ sâu. Trước khi tiếp xúc trực tiếp với thuốc trừ sâu tần số alen kháng thuốc trong QT thường là thấp, sau nhiều thế hệ tiếp xúc với thuốc làm cho tần số alen kháng thuốc trong QT tăng lên. Tính kháng thuốc của dịch hại lúc đầu là tăng từ từ, sau đó nhanh dần lên và cuối cùng tạo quần thể kháng mạnh.

Sử dụng thuốc hóa học là phương pháp cơ bản và có hiệu lực cao trong việc phòng trừ sâu hại nói chung và ruồi đục lá Lyriomyza sativae Blanchard nói riêng. Tuy nhiên, tình trạng lạm dụng quá mức các loại thuốc hóa học như: sử dụng với cường độ và liều lượng quá cao, không đúng thời điểm, tần suất phun ., đã làm tăng tính kháng thuốc ở sâu hại gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như: Làm giảm năng suất và chất lượng của nông sản, ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái, để lại lượng lớn dư lượng thuốc trừ sâu trong nông sản gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, gây tâm lý bất an cho cộng đồng.

Để góp phần vào việc phòng trừ ruồi đục lá hại rau đậu có hiệu quả và làm cơ sở cho việc đề xuất một quy trình sử dụng hợp lý thuốc trừ sâu, ngăn chặn sự gia tăng khả năng kháng thuốc của sâu hại và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, cần phải đẩy mạnh nghiên cứu tính kháng thuốc của sâu hại và đưa ra được các phương pháp phòng trừ tối ưu có hiệu quả nhằm mang lại lợi ích cho con người mà vẫn đảm bảo sự cân bằng sinh thái ở mức cao nhất có thể.

Xuất phát từ những vấn đề thực tế nêu trên chúng tôi đã lựa chọn tiến hành thực hiện đề tài: “NGHIÊN CỨU TÍNH MẪN CẢM VỚI MỘT SỐ TTS CỦA ẤU TRÙNG RUỒI ĐỤC LÁ Liriomyza sativae Blanchard Ở BA QUẦN THỂ: SONG PHƯƠNG - HÀ NỘI, AN BÌNH VÀ ĐÌNH TỔ - BẮC NINH”

Mục đích nghiên cứu của đề tài:

Nhằm đánh giá độ mẫn cảm của ấu trùng ruồi đục lá ở 3 quần thể tự nhiên với 5 loại TTS, từ đó có cơ sở đưa ra những phương pháp sử dụng TTS hợp lí giúp người nông dân phòng trừ hiệu quả được các loại sâu hại.

Nội dung nghiên cứu của đề tài

1- Điều tra tình hình sử dụng thuốc trừ sâu trên rau, đậu của các hộ nông dân tại các địa điểm nghiên cứu.

2- Xác định độ mẫn cảm với 5 loại thuốc thuộc các nhóm khác nhau

của ấu trùng ruồi đục lá tuổi 1 tại 3 quần thể: Song Phương- Hà Nội, An Bình và Đình Tổ- Bắc Ninh.

Những đóng góp mới của luận văn này:

-Đánh giá độ mẫn cảm với một số loại TTS thông dụng của ấu trùng ruồi đục lá ở những quần thể tự nhiên tại những địa điểm nghiên cứu làm cơ sở cho biên pháp sử dụng TTS hợp lý

- Cung cấp thêm tư liệu về quá trình tạo dòng kháng, từ đó có thể giải thích được sự hình thành một số quần thể sâu hại kháng TTS trong tự nhiên.