LỜI NÓI ĐẦU

Một quốc gia muốn tăng trưởng và phát triển kinh tế thì cần có những chính sách kinh tế thích hợp trong từng giai đoạn phát triển. Trong số những chính sách đó, chính sách công nghiệp là chính sách quan trọng hàng đầu vì công nghiệp đóng góp lớn vào GDP và là động lực để phát triển nông nghiệp cũng như dịch vụ. Đối với các nước phát triển, việc đưa ra chính sách công nghiệp nhằm phát triển các ngành công nghiệp hiện có, đầu tư vào các ngành công nghiệp mới có hàm lượng chất xám và khoa học cao, đảm bảo cho sự phát triển của đất nước. Đối với các nước đang phát triển, chính sách công nghiệp là chính sách quan trọng nhất, là cốt lõi của chiến lược công nghiệp hoá của bất kỳ quốc gia nào. Công cuộc công nghiệp hoá của một nước chỉ có thể thực hiện được khi có một nền công nghiệp phát triển dựa trên những chính sách phát triển công nghiệp hợp lý. Chính sách công nghiệp phù hợp sẽ giúp các nước đang phát triển tăng trưởng kinh tế, tăng cường khả năng hội nhập kinh tế khu vực và kinh tế quốc tế. Ngay từ những năm 60, Việt Nam đã xác định công nghiệp hoá là nhiệm vụ trung tâm của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Để thực hiện được chủ trương chiến lược đó, Đảng và Nhà nước đã thực hiện nhiều chính sách công nghiệp. Đặc biệt, trong những năm đổi mới, nhiều chính sách công nghiệp mới đã được đưa ra nhằm đẩy nhanh tốc độ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, tăng trưởng và phát triển kinh tế phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa kinh tế và sự hội nhập kinh tế thế giới của Việt Nam. Tuy nhiên, hệ thống các chính sách này chưa đồng bộ, việc hoạch định các chính sách còn nhiều bất cập, việc triển khai và thực thi chính sách còn nhiều hạn chế. Vì vậy, hiệu quả thực tế của chính sách công nghiệp còn chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng kinh tế của đất nước và yêu cầu phát triển của công nghiệp trong điều kiện mới. Chính vì vậy em đã chọn đề tài “Chính sách công nghiệp của Việt Nam trong chiến lược phát triển kinh tế hiện nay” để thực hiện khoá luận tốt nghiệp này.

MỤC LỤC

Trang

Lời nói đầu

Chương 1 : Những vấn đề lý luận của chính sách công nghiệp

I : Tổng quan về chính sách công nghiệp 3

1 : Khái niệm về chính sách công nghiệp 3

1.1 : Khái niệm 3

1.2 : Phân loại 5

2 : Vai trò của chính sách công nghiệp 6

3 : Cơ sở của chính sách công nghiệp 8

3.1 : Tiêu chuẩn lựa chọn 8

3.2 : Những thất bại của thị trường .10

4 : Nội dung của chính sách công nghiệp 13

4.1 : Lựa chọn những ngành công nghiệp ưu tiên .13

4.2 : Xây dựng những chính sách khuyến khích, hỗ trợ các ngành công nghiệp ưu tiên 14

II : Chính sách công nghiệp của một số nước Châu Á và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam .16

1 : Chính sách công nghiệp của Nhật Bản 16

2 : Chính sách công nghiệp của Trung Quốc .20

3 : Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam .22

Chương 2 : Thực trạng chính sách công nghiệp Việt Nam

I : Thời kỳ trước đổi mới 26

1 : Chính sách công nghiệp thời kỳ trước đổi mới .26

1.1 : Chính sách công nghiệp giai đoạn 1955 – 1975 .26

1.2 : Chính sách công nghiệp giai đoạn 1975 – 1985 .27

2 : Tình hình công nghiệp Việt Nam trước năm 1986 – kết quả đạt được .29

II : Chính sách công nghiệp của Việt Nam trong thời kỳ đổi mới 31

1 : Lựa chọn các ngành công nghiệp ưu tiên 32

1.1 : Các ngành công nghiệp ưu tiên .32

1.2 : Các ngành công nghiệp ưu tiên theo vùng lãnh thổ 36

2 : Chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển các ngành công nghiệp .38

2.1 : Chính sách đầu tư 38

2.1.1 : Mục tiêu của chính sách đầu tư .38

2.1.2 : Nội dung của chính sách đầu tư 39

2.2 : Chính sách tài chính – tiền tệ 42

2.2.1 : Chính sách tài chính 42

2.2.2 : Chính sách tiền tệ 43

2.3 : Chính sách phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất 44

2.4 : Chính sách xuất nhập khẩu .45

2.5 : Chính sách phát triển khoa học – công nghệ 47

2.5.1 : Quan điểm của Nhà nước 47

2.5.2 : Các biện pháp hỗ trợ .48

3 : Đánh giá chính sách công nghiệp Việt Nam thời kỳ từ đổi mới đến nay .49

3.1 : Thành tưu đạt được 49

3.1.1 : Xác định được các ngành công nghiệp mũi nhọn và tạo được sự chuyển biến tích

cực trong cơ cấu công nghiệp 49

3.1.2 : Đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghiệp 53

3.1.3 : Hình thành các khu công nghiệp, khu chế xuất 54

3.1.4 : Tăng trưởng xuất khẩu 55

3.1.5 : Góp phần giải quyết việc làm 57

3.2 : Những hạn chế 57

3.2.1 : Việc lựa chọn các ngành ưu tiên còn nhiều bất cập, mang tính

chủ quan, không sát với thực tế và tiềm năng .57

3.2.2 : Hiệu quả sản xuất kinh doanh của các ngành công nghiệp chưa cao 59

3.2.2.1: Hiệu quả sản xuất kinh doanh của các ngành sản xuất công nghiệp .59

3.2.2.2: Trình độ công nghệ của các ngành công nghiệp 60

3.2.3 : Hiệu quả của các khu công nghiệp, khu chế xuất còn hạn chế .61

3.2.4 : Sức cạnh tranh của các ngành công nghiệp còn thấp 61

3.2.5 : Chính sách khuyến khích, hỗ trợ các ngành công nghiệp ưu tiên còn nhiều bất cập .63

Chương 3 : Một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện chính sách công nghiệp Việt Nam

I : Bối cảnh mới và sự tác động tới chính sách công nghiệp của Việt Nam 67

1 : Các nhân tố nước ngoài .67

1.1 : Xu thế toàn cầu hoá và khu vực hoá .67

1.2 : Tác động của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ trên thế giới 70

1.3 : Những biến đổi môi trường và yêu cầu phát triển bền vững toàn cầu 70

2 : Các nhân tố trong nước .71

II : Phương hướng mới của chính sách công nghiệp Việt Nam 72

1 : Quan điểm phát triển chính sách công nghiệp 72

2 : Quan điểm về chính sách công nghiệp .74

3 : Các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách công nghiệp 75

3.1 : Xác định các ngành công nghiệp ưu tiên trong giai đoạn mới 75

3.1.1 : Các ngành công nghiệp thế hệ thứ nhất .76

3.1.2 : Các ngành công nghiệp thế hệ thứ hai .76

3.1.3 : Các ngành công nghiệp thế hệ thứ ba 77

3.2 : Hoàn thiện các chính sách khuyến khích và hỗ trợ phát triển các ngành công nghiệp .80

3.3 : Đẩy mạnh thu hút và nâng cao hiệu quả vốn đầu tư phát triển các ngành công nghiệp .81

3.3.1 : Thu hút vốn đầu tư nước ngoài 81

3.3.2 : Thu hút vốn đầu tư trong nước 82

3.4 : Xúc tiến xuất khẩu và bảo vệ thị trường cho các ngành công nghiệp .84

3.4.1 : Đối với thị trường nội địa 85

3.4.2 : Đối với thị trường nước ngoài .85

3.5 : Hỗ trợ tài chính và cải cách hệ thống thuế 86

3.6 : Hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ trong các ngành công nghiệp .87

3.7 : Phát triển nguồn nhân lực .88

3.8 : Nâng cao năng lực hoạt động quản lý của Nhà nước 89

Kết luận

Tài liệu tham khảo