LỜI NÓI ĐẦU

Trong lĩnh vực kỹ thuật điện ngày nay, điện tử công suất là lĩnh vực kỹ thuật hiện đại. Với những bước tiến nhảy vọt trong kỹ thuật chế tạo linh kiện bán dẫn, các linh kiện điện tử công suất: điôt công suất, Tiristor, GTO, Triac, IGBT, SID, MCT . . . ra đời và hoàn thiện có tính năng dòng điện, điện áp, tốc độ chuyển mạch ngày càng được nâng cao làm cho kỹ thuật điện truyền thống thay đổi một cách sâu sắc. Song song với những tiến bộ đó các chiến lược điều khiển khác nhau cũng được áp dụng để điều khiển các bộ biến đổi theo các cấu trúc khác nhau nhằm tạo ra bộ biến đổi thông minh, linh hoạt và có các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật, năng lượng tối ưu.

Bộ biến đổi DC – DC giảm áp kiểu Quadratic (Quadratic Buck converter) có giá trị trung bình điện áp ra phụ thuộc vào bình phương điện áp vào, thường được sử dụng ở mạch một chiều trung gian thiết bị biến đổi điện năng công suất nhỏ, cấu trúc mạch của bộ biến đổi giảm áp kiểu Quadratic vốn không phức tạp nhưng vấn đề điều khiển nó nhằm đạt được hiệu suất biến đổi cao và đảm bảo ổn định luôn là mục tiêu của các công trình nghiên cứu. Bản chất mạch của bộ biến đổi giảm áp kiểu Quadratic có các phần tử phi tuyến do vậy chọn điều khiển trượt với bản chất là đưa ra luật điều khiển rơle hai vị trí tác động nhanh đến đối tượng điều khiển sẽ phù hợp cho việc điều khiển bộ biến đổi trên.

Thực hiện luận văn tốt nghiệp trong khuôn khổ chương trình đào tạo Thạc sỹ ngành tự động hóa của trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên, Tôi được giao đề tài: ’’ Điều khiển trượt bộ biến đổi DC – DC giảm áp kiểu quadratic”

Mục tiêu của đề tài luận văn là nghiên cứu điều khiển trượt cho bộ biến đổi giảm áp kiểu Quadratic, khảo sát đánh giá tính hiệu quả của điều khiển trượt đối với bộ biến đổi và biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hệ thống.

Luận văn phân tích các quá trình động học đối tượng thông qua mô hình toánhọc từ đó đưa ra và chứng minh tính phù hợp của các phương án điều khiển, cuối cùnglà tiến hành phân tích kiểm chứng, hoàn thiện trên phần mềm mô phỏng Matlab- Simulink.

Đề tài có tính cấp thiết để tối ưu hóa chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật cho bộ biến đổi giảm áp. Thiết kế nguyên lý đã thực hiện trong bản luận văn hoàn toàn có thể triển khai áp dụng chế tạo bộ biến đổi trên thực tế với những linh kiện sẵn có, thông dụng.

Luận văn được trình bày trong 4 chương:

- Chương 1: Bộ biến đổi DC – DC giảm áp kiểu Quadratic

- Chương 2: Nguyên lý điều khiển trượt

- Chương 3: Điều khiển trượt bộ biến đổi DC – DC giảm áp kiểu quadratic

- Chương 4: Mô phỏng kiểm chứng trên nền MATLAB – Simulink

Sau thời gian thực hiện, đến nay bản luận văn của tôi đã hoàn thành với kết quả tốt. Trước thành công này tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy PGS.TSKH. Nguyễn Phùng Quang, người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này, tôi cũng xin được bày tỏ lòng biết ơn tới các anh các chị trong Trung tâm Công nghệ cao Trường Đại học Bách khoa Hà Nội cũng như gia đình, bạn bè đã tạo điều kiện giúp

đỡ tôi trong quá trình làm luận văn.

LỜI NÓI ĐẦU

Trang3

MỤC LỤC 5

Chương 1 BỘ BIẾN ĐỔI GIẢM ÁP KIỂU QUADRATIC 7

1.1 Giới thiệu các bộ biến đổi bán dẫn 7

1.2 Phân loại các bộ biến đổi bán dẫn 9

1.3 Các bộ biến đổi DC-DC 10

1.3.1 Bộ biến đổi giảm áp (buck converter) 11

1.3.2 Bộ biến đổi tăng áp (boost converter) 14

1.3.3 Bộ biến đổi đảo áp (buck-boost converter) 16

1.3.4 Bộ biến đổi giảm áp kiểu quadratic (Quadratic buck converter) 17

1.3.4.1 Mô hình của bộ biến đổi 18

1.3.4.2 Mô hình dạng chuẩn 19

1.3.4.3 Điểm cân bằng 21

1.3.4.4 Hàm truyền tĩnh 22

Chương 2 ĐIỀU KHIỂN TRƯỢT

2.1 Giới thiệu 23

2.2 Các hệ thống cấu trúc biến 23

2.2.1 Điều khiển đối với các hệ thống điều chỉnh bằng chuyển mạch đơn 24

2.2.2 Các mặt trượt 27

2.2.3 Ký hiệu 28

2.2.4 Điều khiển tương đương và trượt động lý tưởng 29

2.2.5 Tính tiếp cận được của các mặt trượt 33

2.2.6 Các điều kiện bất biến cho các nhiễu loạn tìm được 37

Chương 3

ĐIỀU KHIỂN BỘ BIẾN ĐỔI DC-DC GIẢM ÁP KIỂU QUADRATIC

3.1 Ý tưởng điều khiển 40

3.2 Điều khiển trực tiếp 42

3.3 Điều khiển gián tiếp 44

Chương 4

MÔ PHỎNG KIỂM CHỨNG TRÊN NỀN MATLAB & 48

SIMULINK

4.1 Mạch lực bộ biến đổi 49

4.2 Xây dựng bộ điều khiển 52

4.2.1 Bộ điều chỉnh dòng điện 52

4.2.2 Bộ điều chỉnh điện áp 62

4.2.2.1 Thử nghiệm các thông số hệ thống 65

4.2.2.2 Thử nghiệm tính điều chỉnh được của hệ thống 73

KẾT LUẬN 75

TÀI LIỆU THAM KHẢO 76