MỤC LỤC

Trang

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

LỜI MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...........................1

1.1 Tổng quan về hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại.............................1

1.1.1 Khái niệm tín dụng....................................... ............................................. .......1

1.1.2 Các loại hình tín dụng của ngân hàng thương mại........................................ ...1

1.1.3 Rủi ro trong hoạt động tín dụng của các NHTM......................................... .....3

1.2 Sự cần thiết của hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại........................................ ............................................. ..........................4

1.2.1 Khái niệm về xếp hạng tín nhiệm...................................... ..............................4

1.2.2 Ý nghĩa và tác dụng của xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp..........................5

1.2.2.1 Ý nghĩa của hệ thống xếp hạng tín nhiệm...................................... .............5

1.2.2.2 Tác dụng của hệ thống xếp hạng tín nhiệm...................................... ..........5

1.2.3 Những chỉ tiêu dùng trong phân tích xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp.........6

1.2.3.1 Rủi ro kinh doanh........................................ ............................................. ....6

1.2.3.1.1 Các chỉ tiêu định tính phản ánh rủi ro kinh doanh..................................6

1.2.3.1.2 Các chỉ tiêu định lượng phản ánh rủi ro kinh doanh...............................8

1.2.3.2 Rủi ro tài chính....................................... ............................................. .........8

1.2.3.2.1 Các chỉ tiêu định tính phản ánh rủi ro tài chính......................................8

1.2.3.2.2 Các chỉ tiêu định lượng phản ánh rủi ro tài chính...................................8

1.2.3.2.2.1 Nhóm chỉ tiêu về khả năng sinh lợi........................................ ..........9

1.2.3.2.2.2 Nhóm chỉ tiêu về đòn bẩy tài chính....................................... .........10

1.2.3.2.2.3 Nhóm chỉ tiêu về hiệu quả hoạt động...................................... .......11

1.2.3.2.2.4 Nhóm chỉ tiêu về khả năng thanh khoản...................................... ..13

1.2.3.2.2.5 Nhóm chỉ tiêu thể hiện sự linh hoạt về tài chính............................14

1.2.3.2.2.6 Nhóm chỉ tiêu về quy mô doanh nghiệp..................................... ....15

1.2.3.2.2.7Nhóm chỉ tiêu thể hiện chiều hướng tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận...................................... ............................................. ...............15

1.2.3.2.2.8 Nhóm chỉ tiêu về lưu chuyển tiền tệ......................................... ......15

1.2.3.2.2.9 Nhóm chỉ tiêu về giá trị thị trường của doanh nghiệp....................16

1.2.3.3 Rủi ro do biến động kinh tế vĩ mô.......................................... ................. 16

1.2.4 Các mô hình xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp..................................... ........17

1.2.4.1 Mô hình Probit....................................... ............................................. ......17

1.2.4.2 Mô hình điểm số Z của Altman....................................... .........................17

1.2.4.3 Mô hình cấu trúc rủi ro tổng hợp của Merton....................................... ....18

1.3 Kinh nghiệm của các nước trên thế giới về xếp hạng tín nhiệm doanh

nghiệp..................................... ............................................. ......................................19

1.3.1 Kinh nghiệm các nước...................................... ............................................. .19

1.3.1.1 Kinh nghiệm của Moody và S&P trong xếp hạng tín nhiệm doanh

nghiệp..................................... ............................................. .....................19

1.3.1.2 Kinh nghiệm của Đức về xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp...................20

1.3.1.3 Kinh nghiệm Malaysia..................................... .........................................21

1.3.2 Một số quy định của Ủy ban Basel về hệ thống xếp hạng tín nhiệm nội bộ của các ngân hàng thương mại........................................ .............................22

1.3.3 Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam trong việc nâng cao hiệu quả hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại các ngân hàng thương mại......24

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1............................................ ............................................. 25

CHƯƠNG 2 PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH THỰC HIỆN XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH......................................... ....................26

2.1 Tổng quan về tình hình hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại tại Thành phố Hồ Chí Minh......................................... ............................................. ...26

2.1.1 Những thuận lợi........................................ ............................................. .........26

2.1.1.1 Tình hình phát triển kinh tế-xã hội TPHCM........................................ ....26

2.1.1.2 Tình hình huy động vốn của các NHTM tại TPHCM...............................27

2.1.1.3 Tình hình hoạt động tín dụng của các NHTM tại TPHCM.......................28

2.1.2 Những khó khăn........................................ ............................................. .........29

2.2 Quá trình phát triển hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại tại TPHCM........................................ ..........................30

2.2.1 Giai đoạn 1994-2000......................................... ............................................. .30

2.2.2 Giai đoạn từ năm 2000 đến nay.......................................... ............................30

2.3 Những ưu điểm và hạn chế trong xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp của các NHTM tại TPHCM........................................ ............................................. .............35

2.3.1 Những ưu điểm...................................... ............................................. ............35

2.3.2 Những hạn chế........................................ ............................................. ...........36

VÍ DỤ 1............................................ ............................................. ...........................39

VÍ DỤ 2............................................ ............................................. ...........................50

2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế trong xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại NHTM......................................... ............................................. ........................60

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2............................................ ............................................. ......63

CHƯƠNG 3 CÁC GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN HỆ THỐNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.........................64

3.1 Những cơ sở nền tảng cho việc đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại tại TPHCM........................................ ............................................. ................................64

3.1.1 Cơ sở pháp lý.......................................... ............................................. .........64

3.1.2 Trình độ quản lý và công nghệ của hệ thống NHTM Việt Nam đang dần được nâng cao.......................................... ............................................. ........65

3.1.3 Hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi phải nâng cao hiệu quả xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại các NHTM Việt Nam.......................................... ..............66

3.2 Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp của ngân hàng thương mại........................................ .................................66

3.2.1 Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích........................................ ..................66

3.2.1.1 Các chỉ tiêu tài chính....................................... .........................................66

3.2.1.2 Các chỉ tiêu phi tài chính....................................... ...................................68

3.2.1.2.1 Nhóm chỉ tiêu lưu chuyển tiền tệ......................................... ................68

3.2.1.2.2 Nhóm chỉ tiêu đánh giá vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp..............69

3.2.1.2.3 Nhóm chỉ tiêu đánh giá mức độ rủi ro ngành......................................7 0

3.2.1.2.4 Nhóm chỉ tiêu đánh giá về chất lượng quản trị điều hành..................71

3.2.1.2.5 Nhóm chỉ tiêu đánh giá về quan hệ với ngân hàng.............................73

3.2.2 Hoàn thiện hệ thống thang điểm xếp hạng....................................... .............74

3.2.2.1 Về nguyên tắc chấm điểm...................................... ..................................74

3.2.2.2 Về số lượng các thứ hạng và mô tả đặc điểm của từng thứ hạng............74

3.2.3 Hoàn thiện quy trình xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp................................76

3.2.4 Các giải pháp khác........................................ ............................................. ....82

3.2.4.1 Xây dựng đội ngũ chuyên gia phân tích........................................ ...........82

3.2.4.2 Ứng dụng công nghệ thông tin.......................................... ........................82

3.2.4.3 Phỏng vấn doanh nghiệp..................................... ......................................83

3.3 Những kiến nghị đối với các đơn vị hữu quan......................................... ..............83

3.3.1 Kiến nghị với Bộ tài chính hoàn thiện chuẩn mực kế toán Việt Nam...........83

3.3.2 Kiến nghị với Tổng cục thống kê về xây dựng các chỉ tiêu tài chính trung bình ngành....................................... ............................................. ...................83

3.3.3 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.......................................... ....84

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3............................................ ............................................. ......85

KẾT LUẬN....................................... ............................................. ................................87

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC