PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những lĩnh vực quan trọng nhất trong hệ thống bảo đảm xã hội. Bảo hiểm xã hội có bản chất nhân văn sâu sắc nhằm mục đích ổn định cuộc sống của người lao động. Nó luôn theo suốt cả cuộc đời người lao động từ khi còn trong bụng mẹ được hưởng chế độ thai sản đến khi trưởng thành người lao động được hưởng các chế độ ốm đau, tai nạn lao động (TNLĐ), bệnh nghề nghiệp (BNN), khi về già được hưởng chế độ hưu trí và khi qua đời được hưởng chế độ mai táng phí.

Thông qua phương tiện đồng tiền, bảo hiểm xã hội thực hiện các hoạt động thu, chi bảo hiểm xã hội - đây là nội dung chính của chính sách tài chính bảo hiểm xã hội. Các hoạt động bảo hiểm xã hội cần phải có nguồn tài chính làm phương tiện, song mục tiêu của các hoạt động tài chính bảo hiểm xã hội không phải vì mục tiêu lợi nhuận mà vì mục đích an sinh xã hội.

Xuất phát từ bản chất tốt đẹp của bảo hiểm xã hội nên ngay từ khi mới thành lập nước Đảng và Nhà nước ta đã rất quan tâm đến hoạt động này. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, chính sách bảo hiểm xã hội luôn gắn liền và phát triển cùng với các thời kỳ phát triển của đất nước. Trong thời kỳ bao cấp, chính sách tài chính bảo hiểm xã hội cũng mang nặng tính bao cấp. Bước sang thời kỳ đổi mới, để phù hợp với chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, chính sách bảo hiểm xã hội nói chung và chính sách tài chính bảo hiểm xã hội nói riêng đã được Nhà nước điều chỉnh kịp thời.

Tuy nhiên trong việc thực hiện chính sách tài chính bảo hiểm xã hội đã bộc lộ một số nội dung cần phải được nghiên cứu để hoàn chỉnh tiếp như: Nhận thức về tài chính bảo hiểm xã hội như thế nào cho đúng, quỹ bảo hiểm xã hội có độc lập với ngân sách hay không, tài chính bảo hiểm xã hội có phải là tài chính của đơn vị sự nghiệp có thu hay không... Và theo nội dung đổi mới thì việc thực hiện chính sách tài chính bảo hiểm xã hội có gì thuận lợi, khó khăn, và còn những tồn tại gì cần giải quyết? Đây chính là những vấn đề thời sự cần phải được nghiên cứu một cách có hệ thống.

Xuất phát từ nhận thức trên, tôi lựa chọn đề tài “Phương hướng hoàn thiện chính sách tài chính bảo hiểm xã hội ở Việt nam” làm luận văn Thạc sỹ của mình.

2. Mục đích nghiên cứu

-Tổng hợp và hệ thống hoá những vấn đề lý luận về bản chất của tài chính bảo hiểm xã hội.

-Đánh giá thực trạng về tài chính bảo hiểm xã hội, thực tế quản lý tài chính bảo hiểm xã hội ở Việt nam trong thời gian qua.

-Đề xuất phương hướng nhằm hoàn thiện chính sách tài chính bảo hiểm xã hội ở nước ta trong thời gian tới.

3. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối chính sách của Đảng được đề ra trong các kỳ đại hội VI,VII,VIII và IX về lĩnh vực kinh tế xã hội.

Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, hệ thống, khái quát, tổng hợp, thống kê và phân tích.

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

Đề tài làm rõ thêm những nội dung liên quan đến chính sách tài chính bảo hiểm xã hội như nhận thức về tài chính của bảo hiểm xã hội như thế nào cho đúng, quỹ bảo hiểm xã hội có độc lập với ngân sách hay không, tài chính bảo hiểm xã hội có phải là tài chính của đơn vị sự nghiệp có thu hay không... Đánh giá thực trạng về tài chính bảo hiểm xã hội, thực tế quản lý tài chính BHXH ở Việt nam trong thời gian qua. Trình bày một cách hệ thống nội dung chính sách tài chính trong thời kỳ đổi mới. Nêu lên phương hướng hoàn thiện chính sách tài chính bảo hiểm xã hội trong thời gian tới.

5. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài tập trung chủ yếu nghiên cứu chính sách tài chính bảo hiểm xã hội mà chủ yếu là chính sách thu, chi của 5 chế độ bảo hiểm xã hội do Bảo hiểm xã hội Việt nam quản lý còn chính sách bảo hiểm y tế do thời gian nghiên cứu có hạn nên đề tài chưa đề cập đến. Tuy nhiên Bảo hiểm y tế đã sát nhập vào bảo hiểm xã hội nên phần điều kiện tổ chức thực hiện đề tài có đề cập một số phần nhỏ để đảm bảo tính thống nhất trong việc tổ chức thực hiện.

6. Kết cấu của luận văn

Để làm rõ mục đích nghiên cứu nên trên ngoài phần mở đầu và kết luận đề tài có cấu trúc 3 chương chính như sau:

Chương 1- Cơ sở lý luận về bảo hiểm xã hội và tài chính bảo hiểm xã hội.

Chương 2-Thực trạng chính sách tài chính bảo hiểm xã hội ở Việt nam.

Chương 3-Phương hướng hoàn thiện chính sách tài chính bảo hiểm xã hội ở nước ta trong những năm tới.