GIẢI THÍCH MỘT SỐ THUẬT NGỮ CHUYÊN NGÀNH

1. Thủ tục hải quan: là các công việc mà người khai hải quan và công chức hải quan phải thực hiện theo quy định của Luật Hải quan, Luật thuế XNK, Luật Quản lý thuế và các văn bản liên quan đối với hàng hóa, phương tiện vận tải.

2. Người khai hải quan: bao gồm chủ hàng hóa, chủ phương tiện vận tải hoặc người được chủ hàng hóa, chủ phương tiện vận tải ủy quyền.

3. Kiểm tra hải quan: là việc kiểm tra hồ sơ hải quan, các chứng từ liên quan và kiểm tra thực tế hàng hóa, phương tiện vận tải do cơ quan hải quan thực hiện.

4. Thông quan: là việc cơ quan Hải quan quyết định hàng hóa được xuất khẩu, nhập khẩu, phương tiện vận tải được xuất cảnh, nhập cảnh.

5. Giaỉ phóng hàng: là việc cơ quan Hải quan cho phép hàng hóa đang trong quá trình làm thủ tục thông quan được đặt dưới quyền quyết định của người khai Hải quan.

6. Kiểm tra sau thông quan: là hoạt động nghiệp vụ do cơ quan chuyên trách của ngành Hải quan thực hiện nhằm thẩm định tính chính xác, trung thực của việc khai hải quan đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu đã được thông quan và đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của người khai hải quan làm cơ sở xem xét mức độ ưu tiên trong việc làm thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan và xử lý vi phạm (nếu có).

7. Khai báo từ xa: là quy trình thủ tục mà doanh nghiệp khai báo tại công ty sau đó truyền dữ liệu đến cơ quan Hải quan, doanh nghiệp chỉ đến cơ quan Hải quan để hoàn tất thêm các thủ tục tiếp theo như khai báo thuế, kiểm tra thực tế hàng hóa( nếu có). Khai báo từ xa chỉ thực hiện tại khâu khai báo và tiếp nhận hồ sơ. DN có thể lựa chọn 3 hình thức (3 phần mềm) như khai qua phần mềm của hảiquan được cung cấp miễn phí cho DN hay qua trang web của cục hoặc phần mềm của chính DN viết theo những tiêu chí của hải quan, sau đó dùng đường truyền Internet chuyển đến cơ quan hải quan.

8. Khai báo điện tử: là quy trình thủ tục mà doanh nghiệp khai báo tại công ty qua mạng VAN (mạng giá trị gia tăng). Tại cơ quan Hải quan hệ thống sẽ xử lý thông tin khai báo của Doanh nghiệp, tự phân luồng hàng hóa. Khai báo điện tử thực hiện qui trình từ khi đăng ký tiếp nhận cho đến thông quan hàng hóa.

9. Hải quan điện tử: Hải quan điện tử liên quan đến việc thiết lập một môi trường Hải quan hoàn toàn điện tử, không giấy tờ: trên thực tế là tự động hóa tất cả các qui trình thủ tục Hải quan gồm tờ khai xuất khẩu và nhập khẩu; thủ tục nhập khẩu; hệ thống quá cảnh; bảo lãnh; kế toán; quản lý rủi ro…

10. Quản lý rủi ro: là việc áp dụng có hệ thống các thủ tục và thông lệ trong quản lý nhằm cung cấp cho cơ quan Hải quan các thông tin cần thiết để xử lý các lô hàng hoặc sự di chuyển của hàng hóa có rủi ro.

Trang bìa

Lời cam đoan

Lời tri ân

Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các sơ đồ, biểu đồ Giải thích từ ngữ chuyên ngành

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU….1

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ NGOẠI THƯƠNG, THUẾ NHẬP KHẨU VÀ HẢI QUAN….…4

I.TỔNG QUAN VỀ NGOẠI THƯƠNG VÀ THUẾ NHẬP KHẨU….….4

1. Hoạt động ngoại thương và chính sách ngoại thương.….…...4

1.1.Hoạt động ngoại thương trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế...…...4

1.2. Chính sách ngoại thương và các biện pháp thực hiện chính sách ngoại thương….…4

1.2.1. Chính sách ngoại thương…..…4

1.2.2. Các biện pháp thực hiện chính sách ngoại thương…...…5

2.Thuế quan- một trong những biện pháp thực hiện chính sách ngoại thương-Những vấn đề chung.…..5

3. Thuế nhập khẩu…...5

3.1. Khái niệm thuế nhập khẩu....5

Xét về phương diện kinh tế….…6

Xét về phương diện pháp lý ….6

3.2. Vai trò của chính sách thuế nhập khẩu.7

3.2.1. Kiểm soát hàng hóa nhập khẩu…..7

3.2.2. Bảo hộ sản xuất trong nước…..…..8

3.2.3. Huy động nguồn lực cho Ngân sách Nhà nước...…..…8

3.2.4. Thực hiện các chính sách đối ngoại...…8

3.3. Chính sách thuế nhập khẩu trong giai đoạn hiện nay…...…9

3.3.1. Cam kết ràng buộc trong hiệp định thương mại Việt Nam- Hoa kỳ

( BTA).9

3.3.2.Cam kết ràng buộc trong AFTA...…...…..9

3.3.3. Cam kết cắt giảm thuế nhập khẩu trong APEC.….10

3.3.4. Cam kết trong khu vực mậu dịch tự do ASEAN-Trung Quốc, ASEAN-

Ấn Độ....…10

3.3.5. Cam kết về thuế khi gia nhập WTO..….11

3.4. Công cụ phi thuế quan- một công cụ hỗ trợ chính sách thuế.…11

3.4.1. Khái niệm về công cụ phi thuế quan...…11

3.4.2. Bản chất của công cụ phi thuế quan…...….…12

3.4.3. Các loại công cụ phi thuế quan…...12

3.4.3.1. Các biện pháp hạn chế về số lượng…...…12

3.4.3.2. Các biện pháp tài chính, tiền tệ….…...….12

3.4.3.3. Các biện pháp mang tính kỹ thuật…..…...12

3.4.4. Mối quan hệ giữa công cụ thuế quan và phi thuế quan trong hội nhập kinh tế

quốc tế..….13

II/ TỔNG QUAN VỀ HẢI QUAN...13

1. Lịch sử ra đời, quá trình tổ chức hoạt động của Hải quan Việt Nam..13

2. Nhiệm vụ của Hải quan....16

3. Phạm vi địa bàn hoạt động của Hải quan..16

4. Nội dung quản lý của Hải quan đối với thuế nhập khẩu trong giai đoạn hiện nay..…..….17

4.1. Khái niệm...17

4.2. Khuôn khổ pháp lý điều chỉnh hoạt động quản lý thuế nhập khẩu của cơ

quan Hải quan...18

4.3. Nội dung quản lý thuế……..20

4.3.1. Quản lý khai thuế…..20

4.3.1.1. Tiếp nhận khai báo thuế của Doanh nghiệp...22

4.3.1.2. Kiểm tra việc khai báo thuế của DN…….23

4.3.1.3. Thực hiện công tác kế toán theo dõi thu nộp tiền thuế của các tổ

chức, cá nhân nộp thuế 25

4.3.2. Quản lý nộp thuế….25

4.3.2.1. Hàng kinh doanh theo hợp đồng mua bán….…..….27

4.3.2.2. Hàng hoá tạm nhập, tái xuất…....…..27

4.3.2.3. Hàng là nguyên liệu nhập để sản xuất hàng xuất khẩu……28

4.3.3. Hoàn, miễn, giảm thuế....28

4.3.4.Thanh tra thuế, giải quyết khiếu nại về thuế....29

5. Hiệu quả quản lý thuế.29

6. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả công tác quản lý thuế...30

7. Kinh nghiệm quản lý thuế của các nước trên thế giới...30

7.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc30

7.2. Kinh nghiệm của Đài Loan....31

7.3. Kinh nghiệm của các nước Asean....32

7.3.1. Kinh nghiệm của Indonesia32

7.3.2. Kinh nghiệm của Malaysia33

7.3.3. Kinh nghiệm của Philippin33

7.3.4. Kinh nghiệm của Thái Lan34

Kết luận chương 1.34

CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TP.HCM.36

I/ Đặc điểm kinh tế xã hội của TP.HCM ..36

II/ Thực trạng công tác quản lý thuế tại Cục Hải quan TP.HCM…...…..38

1. Giới thiệu về Cục Hải quan TP.HCM ….….38

2.Thực trạng công tác quản lý thuế tại Cục Hải quan TP.HCM.…..40

2.1. Quản lý khai thuế…...40

2.2. Quản lý nộp thuế...….42

2.2.1. Quản lý nộp thuế.…47

2.2.2. Quản lý theo dõi nợ.…....43

2.2.2.1. Biện pháp đốc thu thuế...…..43

2.2.2.2. Biện pháp đôn đốc thanh khoản thuế....….44

2.2.3. Quản lý cưỡng chế thuế…...45

2.3. Công tác hoàn thuế, miễn thuế, không thu thuế…46

2.4. Công tác thanh tra, xử phạt vi phạm pháp luật về thuế và công tác giải quyết khiếu nại về thuế...…47

3. Những kết quả đạt được…....48

3.1. Kết quả về mặt quản lý …..48

3.1.1. Minh bạch trong hoạt động....48

3.1.2. Hiện đại hóa hải quan.…49

3.1.3. Công tác quản lý khai thuế, nộp thuế, giám sát quản lý.…....50

3.1.4. Công tác giá tính thuế theo hiệp định trị giá GATT…...53

3.1.5. Công tác kiểm tra sau thông quan ..54

3.1.6. Công tác thanh tra, xử phạt vi phạm pháp luật về thuế và công tác giải quyết khiếu nại về thuế…...…..55

3.2. Kết quả thu thuế ...….56

III/ Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan

TP.HCM…58

1.Thuận lợi...….58

2. Khó khăn…...60

2.1. Những tồn tại, hạn chế chung…...….60

2.2. Những tồn tại trong công tác quản lý thuế…64

Kết luận chương 2.…....67

CHƯƠNG III :MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THUẾ NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TP. HCM..68

I. Sự cần thiết phải hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quản lý thuế nhập khẩu tại Hải quan TP.HCM...68

II. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế nhập khẩu tại Cục HQ TP.HCM…...….69

1.Nhóm giải pháp về việc kiến nghị Bộ tài Chính, Tổng Cục Hải quan bổ sung, hoàn thiện các văn bản .….…...70

2. Nhóm giải pháp về tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực phẩm chất đội ngũ cán bộ

công chức Hải quan…..….73

3. Nhóm giải pháp về chống gian lận thương mại, tăng cường về kiểm tra, kiểm soát….…...76

4. Nhóm giải pháp về tăng cường và hiện đại hoá cơ sở vật chất của ngành Hải quan...77

Kết luận chưong 3….78

KẾT LUẬN…...79

1. Tính cấp thiết của đề tài:

LỜI MỞ ĐẦU

Trong bất kỳ một chế độ xã hội nào, ở bất kỳ thời đại nào thuế luôn là một công cụ để thể hiện quyền lực nhà nước, thuế còn là nguồn tài chính chủ yếu để phục vụ nhu cầu chi tiêu của xã hội. Tại Việt Nam, thuế nhập khẩu chiếm 25% tỉ trọng thu thuế của quốc gia. Với tốc độ gia tăng và đa dạng hoá của xu thế hội nhập, với yêu cầu thực hiện các cam kết trong hội nhập kinh tế quốc tế như từng bước phải cắt giảm thuế quan thì nguồn thu từ thuế nhập khẩu chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Đây cũng là một khó khăn trong công tác thu của ngành Hải quan Việt Nam với thực tế là thuế nhập khẩu hàng hóa luôn bị giảm mạnh theo các cam kết trong hội nhập. Bên cạnh đó, chính sách thuế đặc biệt là chính sách thuế nhập khẩu của chúng ta trong thời gian qua cũng tồn tại rất nhiều bất cập. Điều đó đã làm hạn chế tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và các nước. Công tác quản lý thuế trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế cần phải được điều chỉnh linh hoạt, phù hợp với thông lệ quốc tế đồng thời cũng thể hiện được vai trò bảo hộ sản xuất trong nước, tạo nguồn thu cho Ngân sách nhà nước. Quản lý thuế cần phải được hiện đại hóa ngày càng toàn diện về phương pháp quản lý, thủ tục hành chính, bộ máy tổ chức, đội ngũ cán bộ, áp dụng rộng rãi công nghệ tin học… Vì vậy, việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế là một đòi hỏi cấp thiết, là một nhiệm vụ trọng tâm của ngành Hải quan và của Hải quan TP.HCM trong giai đoạn hiện nay. Do đó, việc chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan TP.HCM” vừa có ý nghĩa về mặt lý luận, vừa có ý nghĩa thời sự trong giai đoạn phát triển kinh tế Việt Nam hiện nay.

2. Mục tiêu nghiên cứu của Luận văn:

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là tìm ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan TP.HCM nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế trên lĩnh vực thuế và Hải quan; khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư, hoạt động xuất nhập khẩu phát triển mạnh mẽvà đúng hướng, tạo sự công bằng, bình đẳng cho các đối tượng khi tham gia các hoạt động sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu.

Để đạt được mục tiêu trên, luận văn đã nghiên cứu một số vấn đề lý luận cơ bản về thuế nhập khẩu, nội dung quản lý nhà nước về Hải quan đối với hoạt động này, thực trạng quản lý thuế nhập khẩu của Hải quan TP.HCM trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt tập trung phân tích những hạn chế, tồn tại trên cơ sở đó đề ra những giải pháp phù hợp.

3. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu của Luận văn:

Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu chủ yếu hoạt động quản lý thuếnhập khẩu tại Cục Hải quan TP.HCM

Đối tượng nghiên cứu: phân tích các vấn đề liên quan đến công tác quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan TP.HCM.

4. Phương pháp nghiên cứu:

Việc nghiên cứu của đề tài dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng, trong đó vận dụng các quan điểm khách quan, toàn diện, lịch sử khi xem xét các vấn đề cụ thể; đồng thời dựa trên các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về những vấn đề liên quan.

Trên cơ sở đó, luận văn đã sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu như: phương pháp nghiên cứu dữ liệu thứ cấp (với nguồn dữ liệu, thông tin được tác giả thu thập từ các website, số liệu thống kê của cơ quan quản lý, sách báo, tạp chí…); phương pháp kết hợp nghiên cứu với thực tiễn, phương pháp thống kê so sánh…

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu:

Về mặt lý luận: luận văn góp phần hệ thống hóa lý luận cơ bản về thuế, quản lý thuế, vai trò của thuế trong tiến trình hội nhập…. Ngoài ra, trong phần đề xuất, luận văn cũng đã đề xuất các biện pháp hỗ trợ chống nợ đọng thuế. Chống nợ đọng thuế hiện là một nhiệm vụ hết sức phức tạp và nặng nề của ngành Hải quan và Hải quan TP.HCM, trong đó tác giả đề nghị xem xét rút ngắn thời gian ân hạn thuế đã qui định trong luật, đây cũng là một yếu tố góp phần đáng kể giảm nợ đọng thuế. Về ý nghĩa thực tiễn: Nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý thuế nhập khẩunhằm góp phần đảm bảo nguồn thu cho Ngân sách nhà nước, phát huy vai trò bảo hộ sản xuất trong nước và thực hiện tốt các cam kết trong hội nhập, góp phần thực hiện tốt các chính sách đối ngoại của đất nước trong từng thời kỳ.

6. Bố cục của luận văn:

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, các phụ

biểu, luận văn gồm có 3 chương:

Chương I: Tổng quan về ngoại thương, thuế nhập khẩu và Hải quan

Chương II: Thực trạng công tác quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan TP.HCM Chương III: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan TP.HCM