MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Tiền lương là tiền trả cho việc cung ứng sức lao động (SLĐ), vì vậy, về bản chất, tiền lương biểu thị quan hệ kinh tế giữa người sử dụng lao động (NSDLĐ) và người lao động (NLĐ). Phạm trù tiền lương, tự nó đã bao hàm vừa là thu nhập, vừa là chi phí: Chi phí của nhà sản xuất để hợp thành chi phí SXKD; và thu nhập của NLĐ.

Cảng biển là ngành công nghiệp giữ ví trí chiến lược của nền kinh tế quốc dân (KTQD). Hầu hết các Quốc gia đều thống nhất cho rằng, để có thể chuyển một nền kinh tế nông nghiệp, sản xuất nhỏ thành nền kinh tế công nghiệp, sản xuất hiện đại, có nghĩa là làm cho xã hội tiến thêm một nấc thang văn minh mới, Cảng biển phải “đi trước một bước”

Trong nhiều năm qua, Cảng biển Việt Nam mà một trong những nòng cốt là Công ty TNHH MTV Cảng Hải Phòng, đã được Chính phủ đặc biệt quan tâm, tạo điều kiện để nhanh chóng trở thành Cảng biển “đi trước mở đường” cho sự phát triển của các ngành, các lĩnh vực khác của nền KTQD. Cùng với sự mở rộng đầu tư về nguồn lực, Cảng Hải Phòng đã từng bước đổi mới mô hình tổ chức, hệ thống quản lý để nâng cao hiệu quả SXKD và hội nhập với sự phát triển của ngành cảng biển trong khu vực và trên thế giới. TCTL là một trong các khâu của hệ thống quản lý Cảng Hải Phòng cũng đã có nhiều cải tiến nhằm thay đổi nhận thức không còn phù hợp về tiền lương của thời kỳ bao cấp, nhanh chóng tạo ra những đòn bẩy mạnh mẽ khuyến khích NLĐ. Đặc biệt để Cảng Hải Phòng có cơ hội thu hút và trọng dụng đội ngũ nhân viên có chất lượng cao - một trong những trụ cột về năng lực cạnh tranh của ngành. Tuy vậy, những cải tiến ở mặt này, mặt kia trong lĩnh vực tổ chức, TCTL của Cảng Hải Phòng vẫn là chắp vá, thụ động, chưa tạo ra diện mạo mới về chính sách đãi ngộ nhân lực, đặc biệt khi Cảng Hải Phòng chuyển sang hoạt động theo mô hình Công ty TNHH MTV.

Nhiệm vụ quản lý nói chung và nhiệm vụ TCTL nói riêng đang đặt ra nhiều yêu cầu mới và cấp bách, các chính sách về tiền lương, phương thức TCTL, quan điểm, triết lý về tiền lương và đãi ngộ NLĐ .cần được nghiện cứu có hệ thống, toàn diện. Trên ý nghĩa đó, tác giả lựa chọn đề tài: “Nghiên cứu một số giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức tiền lương tại Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu – Công ty TNHH Một thành viên Cảng Hải Phòng” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

Thứ nhất, luận văn hệ thống hoá những lý luận căn bản về tiền lương và TCTL trong nền Kinh tế thị trường (KTTT) định hướng XHCN. Theo đó, luận văn làm rõ những khác biệt trong nhận thức về khái niệm, bản chất của tiền lương của KTTT và kinh tế kế hoạch hoá tập trung; nghiên cứu sâu các quan điểm về tiền lương, các chính sách và sự vận hành chính sách tiền lương để làm rõ những đặc trưng cơ bản về tổ chức, TCTL trong nền KTTT định hướng XHCN.

Thứ hai, luận văn phân tích và đánh giá thực trạng công tác TCTL tại Cảng Hải Phòng mà cụ thể là tại Xi nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu theo các nội dung: Xây dựng và quản lý mức lương tối thiểu (Lmin); Quản lý ĐMLĐ và Đơn giá tiền lương (ĐGTL); Lập kế hoạch Quỹ tiền lương (QTL); Quy chế phân phối và các hình thức phân phối tiền lương. Nêu bật những thành công và tồn tại, hạn chế trong tổ chức TCTL tại Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu và nguyên nhân của tình hình.

Thứ ba, luận văn đề xuất những quan điểm và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác TCTL tại Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu – Cảng Hải Phòng phù hợp với yêu cầu quản lý của Công ty TNHH MTV.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu công tác quản lý, xây dựng lương tối thiểu, định mức lao động, đơn giá tiền lương, quản lý quỹ tiền lương và cơ chế phân phối tiền lương đến người lao động

Phạm vi nghiên cứu: Công tác tổ chức tiền lương tại xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu giai đoạn 2006 – 2010.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

Xây dựng hệ thống, cơ chế tổ chức tiền lương hợp lý tại Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu

5. Phương pháp nghiên cứu

Phư­ơng pháp nghiên cứu hệ thống: Hệ thống tài liệu lý luận liên quan đến tiền lương.

Phư­ơng pháp thống kê tổng hợp, khảo sát, thu thập các tài liệu, phư­ơng pháp phân tích số liệu để nghiên cứu một cách toàn diện về tổ chức tiền lương.

Phư­ơng pháp so sánh, suy đoán logic, ph­ương pháp chuyên gia để phân tích đánh giá thực trạng, định h­ướng nhằm đưa ra các giải pháp.

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

Ý nghĩa khoa học: xây dựng cơ sở khoa học cho công tác tổ chức tiền lương và các biện pháp hoàn thiện.

Ý nghĩa thực tiễn: Đánh giá công tác tổ chức tiền lương tại xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu

Đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức tiền lương tại Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu.

Là tài liệu tham khảo cho các doanh nghiệp, công ty, xí nghiệp cùng ngành.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận và kiến nghị, nội dung luận văn gồm 3 ch­ương được trình bày trong 97 trang với 7 bảng biểu và 5 hình vẽ.

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về tiền lương và công tác tổ chức tiền lương trong doanh nghiệp

Chương 2: Phân tích thực trạng công tác tổ chức tiền lương tại Xí ngiệp xếp dỡ Hoàng Diệu

Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức tiền lương tại Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu

Luận văn được hoàn thành tại Khoa Kinh tế quản trị kinh doanh Trường đại học Mỏ - địa chất. Tác giả xin trân thành cảm ơn PGS.TS Từ Sĩ Sùa đã tận tình giúp đỡ trong việc thực hiện hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Xin trân thành cảm ơn Ban Chủ nhiệm Khoa Sau đại học, Khoa Kinh tế quản trị kinh doanh cùng các Thầy, các Cô giáo trong Khoa đã giúp đỡ, truyền đạt kiến thức để tôi hoàn thành khoá học.

Xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo Vụ Lao động tiền lương Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, phòng tiền lương Công ty TNHH MTV Cảng Hải Phòng, xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu đã hỗ trợ cung cấp thông tin và các số liệu quý giá để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các chữ viết tắt

Danh mục các bảng

Danh mục các hình vẽ

MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TIỀN LƯƠNG VÀ CÔNG TÁC TỔ CHỨC TIỀN LƯƠNG TRONG DOANH NGHIỆP . 5

1.1 Khái niệm, bản chất của tiền lương . 5

1.1.1 Khái niệm . 5

1.1.2 Bản chất của tiền lương 15

1.2 Nội dung công tác tổ chức tiền lương 18

1.2.1 Khái niệm công tác tổ chức tiền lương 18

1.2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác tổ chức tiền lương . 21

1.2.3 Nội dung của công tác tổ chức tiền lương . 27

1.3 Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác tổ chức tiến lương của doanh nghiệp 36

1.4 Bài học kinh nghiệm 40

CHƯƠNG 2 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC TIỀN LƯƠNG TẠI XÍ NGHIỆP XẾP DỠ HOÀNG DIỆU . 42

2.1 Giới thiệu chung về Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu 42

2.2 Những đặc điểm của hoạt đồng sản xuất kinh doanh của Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu có ảnh hưởng đến công tác tổ chức tiền lương 42

2.2.1 Quá trình hình thành và phát triển của Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu . 42

2.2.2 Đặc điểm cơ bản về sản xuất kinh doanh có ảnh hưởng đến công tác tổ chức tiền lương của xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu . 43

2.2.3 Các nhân tố chủ yếu làm biến động công tác tổ chức tiền lương của Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu . 47

2.3 Thực trạng công tác tổ chức tiền lương của Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu 50

2.3.1 Thực trạng xây dựng và quản lý lương tối thiểu . 50

2.3.2 Thực trạng quản lý định mức lao động, đơn giá tiền lương 50

2.3.3 Thực trạng xây dựng kế hoạch và quản lý quỹ tiền lương 53

2.3.4 Quy chế và các hình thức phân phối tiên lương . 66

2.4 Những đánh giá chung . 72

2.4.1 Ưu điểm 74

2.4.2 Hạn chế, nhược điểm: . 75

CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TỔ CHỨC TIỀN LƯƠNG TẠI XNXD HOÀNG DIỆU . 77

3.1 Định hướng phát triển 77

3.1.1 Định hướng phát triển của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Cảng Hải Phòng 77

3.1.2 Định hướng phát triển của Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu . 78

3.2 Một số phương hướng hoàn thiện Công tác tổ chức tiền lương tại Xí nghiệp Hoàng Diệu 79

3.2.1 Đổi mới cơ chế quản lý ngành cảng biển phù hợp với yêu cầu của KTTT . 79

3.2.2 Coi tiền lương tối thiểu là công cụ nền tảng để hoàn thiện các nội dung của công tác quản lý tiền lương . 82

3.2.3 Củng cố, kiện toàn bộ máy làm công tác quản lý tiền lương ngang tầm nhiệm vụ 85

3.2.4 Nới lỏng sự kiểm soát của Nhà nước đối với hoạt động SXKD cảng biển . 86

3.3 Một số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác tổ chức tiền lương tại Xí nghiệp xếp dỡ Hoàng Diệu . 86

3.3.1 Nhóm giải pháp về xây dựng và quản lý lương tối thiểu 86

3.3.2 Nhóm giải pháp về quản lý định mức lao động và đơn giá tiền lương 87

3.3.3 Nhóm giải pháp về xây dựng kế hoạch và quản lý quỹ tiền lương 90

3.3.4 Nhóm giải pháp về hoàn thiện cơ chế phân phối tiền lương đến người lao động 90

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ . 94

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤ