Cũng như các nền văn minh khác của nhân loại, triết học Ấn Độ là tấm gương phản ánh toàn bộ sự biến đổi của xã hội Ấn Độ cổ đại. Những học thuyết về nguyên lý vũ trụ, những tư tưởng triết lý đạo đức, nhân sinh thâm trầm, sâu sắc trong các kinh Veda, Upanishad, Bhagavad Gita, Ramayana, Mahabharata và triết lý Phật giáo… không chỉ hóa thân vào trong chính truyền thống văn hóa mà còn chi phối quan điểm sống của người Ấn Độ từ ngàn xưa đến nay. Nó đã được các danh nhân, các lãnh tụ của nhân dân Ấn Độ như Rabindranath Tagore, Jawaharlal Nehru, Mahatma Gandi… vận dụng tài tình trong bước đường đấu tranh giải phóng dân tộc mình. Hàng ngàn năm qua, văn hóa Ấn Độ đặc biệt là tư tưởng Phật giáo đã được du nhập, truyền bá và ảnh hưởng khá sâu đậm trong đời sống tinh thần, đạo đức của nhân dân ta. Vì lẽ đó, việc tìm hiểu những đặc điểm của triết học Ấn Độ nói chung và tư tưởng giải thoát nói riêng trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc những tinh túy của nó, góp phần vào việc giữ gìn và phát huy bản sắc truyền thống văn hóa dân tộc ta, trong sự giao lưu văn hóa sâu rộng và đa dạng hiện nay là một điều hết sức cần thiết và có ý nghĩa của tiểu luận.