MS: LVVL-VLNT008

SỐ TRANG: 143

NGÀNH: VẬT LÝ

CHUYÊN NGÀNH: VẬT LÝ NGUYÊN TỬ, HẠT NHÂN VÀ NĂNG LƯỢNG CAO

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

NĂM: 2010

GIỚI THIỆU LUẬN VĂN

PHẦN MỞ ĐẦU

Trái đất được hình hành từ nhiều nguyên tố khác nhau trong đó có các

nguyên tố phóng xạ, các nguyên tố này phân bố rộng khắp các quyển của trái đất

như thạch quyển, địa quyển, thủy quyển, khí quyển và sinh quyển. Nguyên tố phóng

xạ tự nhiên có từ thời hồng hoang, cùng tuổi với vũ trụ. Nó bao gồm rất nhiều hạt

nhân phóng xạ nguyên thủy tạo thành các chuỗi phóng xạ uranium (U), thorium

(Th) và hạt nhân kali-40 (K-40).

Khi con người ở trong ngôi nhà thì ngôi nhà trở thành một “lô cốt” chắn

gần hết các tia bức xạ từ không gian bên ngoài chiếu vào nhà. Do đó liều chiếu

ngoài và chiếu trong đối với con người chủ yếu do vật liệu xây dựng từ nền nhà,

tường nhà, và trần nhà gây nên. Các loại vật liệu xây dựng này phần lớn được chế

tạo từ đất, đá lấy ở bề mặt trái đất, do đó nó cũng chứa một lượng phóng xạ tự nhiên

nhất định. Mặt khác, trong chu kỳ 24 giờ, con người sống làm việc và sinh hoạt bên

trong ngôi nhà của mình nhiều hơn bên ngoài khoảng 80%. Vấn đề cần quan tâm là

mức phóng xạ nào trong loại vật liệu xây dựng nào là nguy hiểm, ảnh hưởng đến

sức khỏe của con người? Điều này thế giới nghiên cứu đã nhiều, nhưng ở Việt Nam

vấn đề này còn khá mới mẻ và cho mãi đến năm 2006, vấn đề này mới thực sự được

quan tâm và đi sâu vào nghiên cứu. Tiếp theo đó năm 2007, Bộ xây dựng đã có

quyết định về việc ban hành tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam TCXDVN 397:2007

“Hoạt độ phóng xạ tự nhiên của vật liệu xây dựng. Mức an toàn trong sử dụng và

phương pháp thử”. Phóng xạ trong vật liệu xây dựng chủ yếu là kali, uranium,

thorium và các nhân được tạo thành từ chuỗi phân rã phóng xạ của chúng, trong đó

quan trọng nhất là radium (Ra-226). Sự có mặt của Ra-226 trong vật liệu xây dựng

gây nên một liều chiếu cho những người sống trong nhà bởi việc hít thở khí radon

phân rã từ radium và thoát ra từ vật liệu xây dựng vào không khí trong nhà. Sự tác

động này gây nên những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người, đặc

biệt là làm gia tăng tỷ lệ ung thư phổi . - 2 -

Dựa vào lý do này mà tôi thực hiện luận văn “Khảo sát độ phóng xạ trong

đá ốp lát dùng làm vật liệu xây dựng khu vực thành phố Hồ Chí Minh” nhằm:

+ Khảo sát hoạt độ phóng xạ tự nhiên trong đá ốp lát trong vật liệu xây

dựng khu vực thành phố Hồ Chí Minh phục vụ cho việc giám sát kỹ thuật theo

TCXDVN 397: 2007.

+ Tìm nguyên nhân mẫu đá ốp lát trong vật liệu xây dựng có hoạt độ phóng

xạ cao.

+ Đưa ra các khuyến cáo cần thiết cho nhà sản xuất và người tiêu dùng.

Mục đích của luận văn là xác định hoạt độ phóng xạ tự nhiên của đá ốp lát

dùng làm vật liệu xây dựng bằng phổ kế gamma phông thấp tại Trung tâm Hạt nhân

TP. Hồ Chí Minh và tìm nguyên nhân mẫu đá ốp lát có phóng xạ cao.

Đề tài: “Khảo sát độ phóng xạ trong đá ốp lát dùng làm vật liệu xây

dựng khu vực thành phố Hồ Chí Minh” được thực hiện với 61 mẫu đá ốp lát

khác nhau được thu thập và phân tích phóng xạ. Sau đó đánh giá các chỉ số Index

phóng xạ, liều hấp thụ trung bình hàng năm, hoạt độ Ra tương đương…

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu

Do phóng xạ tự nhiên ảnh hưởng đến sức khỏe của con người xuất phát chủ

yếu từ vật liệu xây dựng trong đó đá ốp lát là vật liệu hiện nay con người tiếp xúc

trực tiếp thường xuyên cho nên đối tượng nghiên cứu của luận án này là đá ốp lát

được thu thập tại các cửa hàng vật liệu xây dựng ở TP. Hồ Chí Minh.

Phương pháp nghiên cứu là dùng hệ phổ kế gamma phông thấp tại Trung

tâm Hạt nhân TP. Hồ Chí Minh trên cơ sở lý thuyết về tương tác của tia gamma với

vật chất.

Bố cục của luận án

Luận án đuợc trình bày theo 3 chương:

Chương 1 trình bày tổng quan về vấn đề nghiên cứu: nguồn gốc phóng xạ, - 3 -

những ảnh hưởng của radon đến sức khỏe con người, radon trong vật liệu xây dựng

và tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước ngoài nước.

Chương 2 là phần thực nghiệm: nêu các phương pháp nghiên cứu và lí do

chọn phương pháp dùng hệ phổ kế gamma phông thấp; trình bày về cấu tạo, những

đặc trưng của hệ phổ kế gamma phông thấp của Trung tâm Hạt nhân TP. HCM và

các đồng vị phóng xạ quan tâm; trình bày về quá trình thu thập, xử lý, đo mẫu và

tính toán hoạt độ các nhân phóng xạ quan tâm trong mẫu sao cho khoa học và chính

xác nhất.

Chương 3 là phần kết quả nghiên cứu: trình bày các kết quả định tính và

định lượng hoạt độ phóng xạ của 61 mẫu đá ốp lát thông qua việc xử lý phổ gamma;

giải thích nguyên nhân những mẫu có hoạt độ phóng xạ cao; so sánh kết quả này

với một số kết quả của các nghiên cứu khác trên thế giới.

Phần kết luận đưa ra những nhận xét tổng quát rút ra từ kết quả của quá

trình nghiên cứu cùng đề xuất của tác giả về một số nguyên tắc bảo vệ an toàn

phóng xạ có liên quan đến phóng xạ tự nhiên trong đá ốp lát dùng làm vật liệu xây

dựng.