MS: LVHH-PPDH025

SỐ TRANG: 158

NGÀNH: HÓA HỌC

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HÓA HỌC

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

NĂM: 2009

GIỚI THIỆU LUẬN VĂN

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa trong

thư gửi học sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Non sông Việt Nam có trở

nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được vẻ vang sánh vai cùng các

cường quốc năm Châu hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các

cháu”. Thực hiện lời dạy của Người, Đảng và Nhà nước ta luôn chăm lo đến sự

nghiệp giáo dục và đào tạo: “Giáo dục – Đào tạo cùng với khoa học công nghệ là

quốc sách hàng đầu”. Trong những năm qua, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước,

toàn xã hội và sự nỗ lực phấn đấu của ngành giáo dục, sự nghiệp GD-ĐT đã có một

số tiến bộ mới: ngân sách đầu tư cho giáo dục nhiều hơn, cơ sở vật chất kĩ thuật

được tăng cường, quy mô giáo dục được mở rộng, trình độ dân trí được nâng cao.

Những tiến bộ ấy đã góp phần quan trọng vào công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo

vệ Tổ quốc.

Chúng ta đang sống trong một thế giới diễn ra sự bùng nổ về khoa học và công

nghệ do đó sự nghiệp giáo dục và đào tạo nước ta đóng vai trò, chức năng quan

trọng trong việc “nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” để thực

hiện thành công công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập với

quốc tế, sánh vai cùng các nước tiên tiến trên thế giới.

Từ thực tế đó đặt ra cho ngành giáo dục và đào tạo không những có nhiệm vụ

“giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ

năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành

nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm

công dân” mà còn phải có nhiệm vụ phát hiện, bồi dưỡng những học sinh có năng

khiếu, có tư duy sáng tạo nhằm đào tạo các em trở thành những nhà khoa học, nhà

quản lý, doanh nhân giỏi và trở thành cán bộ lãnh đạo các cấp của Đảng, Nhà nước.

Vì vậy, việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi môn hóa học ở trường phổ thông

có một vị trí quan trọng đặc biệt.

Từ thực trạng của việc dạy và học ở các lớp chuyên hóa cũng như việc bồi

dưỡng học sinh giỏi hóa học đang gặp một số khó khăn như: giáo viên chưa chuẩn

bị tốt hệ thống lý thuyết và chưa xây dựng được hệ thống bài tập chuyên sâu trong

quá trình giảng dạy; học sinh không có nhiều tài liệu tham khảo; nội dung giảng dạy

so với nội dung thi quốc gia, quốc tế là rất xa…

Xuất phát từ thực tế đó, tôi chọn nghiên cứu đề tài “XÂY DỰNG HỆ THỐNG

LÝ THUYẾT, BÀI TẬP PHẦN HÓA LÍ DÙNG TRONG BỒI DƯỠNG HỌC

SINH GIỎI VÀ CHUYÊN HÓA THPT” với mong muốn góp phần nâng cao hiệu

quả quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi và dạy chuyên hóa học.

2. Mục đích của đề tài

Xây dựng hệ thống lý thuyết – bài tập cơ bản, nâng cao phần nhiệt động lực học,

cân bằng hóa học, động hóa học và điện hóa học dùng trong bồi dưỡng HSG và

chuyên hóa THPT nhằm nâng cao hiệu quả dạy học theo hướng phát huy tính tích

cực, chủ động tìm tòi, tự học và sáng tạo của học sinh.

3. Nhiệm vụ của đề tài

 Nghiên cứu cơ sở lý luận có liên quan đến đề tài.

 Nghiên cứu chương trình chuyên hóa học, các đề thi học sinh giỏi cấp tỉnh,

Olympic 30 – 4, quốc gia, quốc tế, đề thi Olympic của 1 số nước và đi sâu vào phần

hóa lí.

 Xây dựng hệ thống lý thuyết phần nhiệt động hóa học, cân bằng hóa học, động

hóa học, điện hóa học.

 Xây dựng hệ thống bài tập tự luận và trắc nghiệm theo các chuyên đề lí thuyết

trên dùng trong bồi dưỡng học sinh giỏi và chuyên hóa học.

 Đề xuất phương pháp sử dụng hệ thống lý thuyết, hệ thống bài tập trong việc tổ

chức hoạt động học tập cho học sinh theo mô hình dạy học tương tác và hình thức

dạy học hợp tác theo nhóm nhỏ.

 Thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá hiệu quả của hệ thống lý thuyết, bài tập và

phương pháp đã đề xuất.

4. Giả thuyết khoa học

Nếu xây dựng được hệ thống kiến thức lý thuyết và bài tập đa dạng, phong phú,

có chất lượng kết hợp với phương pháp sử dụng hợp lí chúng trong dạy học thì sẽ

giúp học sinh nâng cao được kiến thức, rèn luyện khả năng tự học, tự nghiện cứu,

chủ động và sáng tạo góp phần nâng cao chất lượng bộ môn và hiệu quả của quá

trình bồi dưỡng học sinh giỏi và chuyên hóa học THPT.

5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

5.1. Khách thể nghiên cứu

Quá trình dạy học hóa học ở trường THPT.

5.2. Đối tượng nghiên cứu

 Hệ thống lý thuyết – bài tập phần nhiệt động lực học, cân bằng hóa học, động hóa

học và điện hóa học dùng trong bồi dưỡng học sinh giỏi và chuyên hóa học.

 Các phương pháp sử dụng hệ thống lý thuyết – bài tập trong việc bồi dưỡng học

sinh giỏi và chuyên hóa học.

6. Phạm vi nghiên cứu

 Nội dung: phần nhiệt động lực học, cân bằng hóa học, động hóa học và điện hóa

học.

 Đối tượng: giáo viên dạy chuyên hóa và bồi dưỡng HSG; HS các lớp chuyên hóa

và đội tuyển HSG hóa học.

 Địa bàn nghiên cứu: Trường THPT chuyên Lê Khiết; THPT Trần Quốc Tuấn và

THPT Sơn Tịnh; đội tuyển HSG quốc gia và đội tuyển HSG giải toán trên máy tính

cầm tay – tỉnh Quảng Ngãi.

7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

 Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các nguồn tài liệu để xây dựng

cơ sở lý luận có liên quan đến đề tài.

 Nghiên cứu chương trình chuyên hóa học.

 Sưu tầm, phân tích các đề thi học sinh giỏi hóa học các cấp.

 Căn cứ vào tài liệu hướng dẫn nội dung thi chọn HSG quốc gia của Bộ GD – ĐT.

7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

 Phương pháp điều tra: trắc nghiệm, phỏng vấn, dự giờ để tìm hiểu thực tiễn quá

trình bồi dưỡng HSG và chuyên hóa học ở trường THPT.

 Trao đổi, tổng kết kinh nghiệm với các GV giảng dạy các lớp chuyên hóa và bồi

dưỡng HSG hóa học.

 Thực nghiệm sư phạm nhằm:

+ Kiểm tra, đánh giá chất lượng của hệ thống lý thuyết, bài tập đã đề xuất.

+ Kiểm nghiệm hiệu quả của việc đề xuất phương pháp sử dụng hệ thống lý thuyết,

bài tập.

7.3. Phương pháp toán học thống kê

 Lập bảng số liệu, xây dựng đồ thị và tính các tham số đặc trưng.

 Xử lí số liệu thực nghiệm sư phạm thu được.

8. Đóng góp của đề tài

 Đã xây dựng được hệ thống kiến thức lý thuyết – bài tập (trắc nghiệm tự luận và

trắc nghiệm khách quan) phần nhiệt động lực học, cân bằng hóa học, động hóa học

và điện hóa học dùng cho bồi dưỡng học sinh giỏi và chuyên hóa học.

 Đề xuất phương pháp sử dụng hệ thống lý thuyết, hệ thống bài tập trong việc tổ

chức hoạt động học tập cho học sinh theo mô hình dạy học tương tác và hình thức

dạy học hợp tác theo nhóm nhỏ.

 Nội dung luận văn là tư liệu bổ ích cho giáo viên trong việc giảng dạy các lớp

chuyên và bồi dưỡng đội tuyển HSG hóa học THPT phần hóa lí.