MS: LVHH-PPDH033

SỐ TRANG: 173

NGÀNH: HÓA HỌC

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HÓA HỌC

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

NĂM: 2009

GIỚI THIỆU LUẬN VĂN

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong những năm gần đây, cùng với việc thực hiện đổi mới giáo dục, phương

pháp dạy học cũng đã được đổi mới: từ lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy

học theo “phương pháp dạy học tích cực” nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ

động, sáng tạo, phát triển tư duy học sinh, từ đó nâng cao chất lượng dạy học.

Trong dạy học hoá học có thể nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng

lực cho học sinh bằng nhiều phương pháp dạy học khác nhau, thông qua bài truyền

thụ kiến thức mới, bài tập hoá học, thực hành thí nghiệm…Trong đó, bài tập hoá

học có tác dụng rất tích cực đến việc giáo dục, rèn luyện và phát triển tư duy học

sinh. Bài tập hoá học vừa là mục đích, vừa là nội dung lại vừa là phương pháp dạy

học hiệu nghiệm; là thước đo thực chất sự nắm vững kiến thức và kỹ năng hoá học

của học sinh. Nó cung cấp cho học sinh cả kiến thức, cả con đường giành lấy kiến

thức và cả niềm vui sướng của sự phát hiện và tìm ra đáp số. Mặt khác, trong

chương trình và SGK mới thời lượng giành cho tiết bài tập cũng được tăng lên so

với chương trình cũ. Vì vậy, việc dạy bài tập hoá học sao cho hiệu quả là một nhiệm

vụ quan trọng của người giáo viên.

Trên thực tế, giáo viên thường tập trung đầu tư nhiều vào kiểu bài nghiên cứu tài

liệu mới mà chưa chú ý đầu tư vào tiết bài tập. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ

đến chất lượng học tập của học sinh. Thực tế cho thấy ở nhiều học sinh kĩ năng giải

bài tập rất yếu, thậm chí khi đọc một bài tập các em không định được hướng giải,

nhất là học sinh ở các lớp ban cơ bản. Mặt khác, việc kiểm tra, đánh giá kết quả học

tập, kiểm tra, thi cử của học sinh đã được thực hiện bằng trắc nghiệm khách quan

đòi hỏi học sinh không chỉ giải đúng mà còn phải giải bài tập một cách nhanh chóng

nữa.

Qua tham khảo các tài liệu về PPDH, chúng tôi nhận thấy PPDH phức hợp có

hiệu quả khi sử dụng để dạy bài tập hoá học. PPDH phức hợp là sự tổ hợp các

phương pháp dạy học, đã được đề cập đến nhiều trong các tài liệu về PPDH. Tuy

nhiên việc áp dụng PPDH phức hợp để dạy bài tập của một phần cụ thể trong

2

chương trình hoá học THPT thì chưa được quan tâm nghiên cứu. Với những lý do

trên, chúng tôi chọn đề tài “ Sử dụng phương pháp dạy học phức hợp hướng dẫn

học sinh giải bài tập phần hoá hữu cơ lớp 11 - chương trình cơ bản” làm đề tài

nghiên cứu với mong muốn tích luỹ kinh nghiệm giảng dạy cho bản thân và chia sẻ

với các bạn đồng nghiệp.

2. Mục đích nghiên cứu

Sử dụng PPDH phức hợp hướng dẫn học sinh giải bài tập phần hoá hữu cơ lớp

11 – chương trình cơ bản nhằm giúp học sinh giải bài tập tốt hơn, nhanh hơn, góp

phần nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn hóa học.

3. Ðối tượng và khách thể nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Việc sử dụng PPDH phức hợp hướng dẫn học sinh giải

bài tập phần hoá hữu cơ lớp 11 – chương trình cơ bản.

Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học hoá học ở trường trung học phổ thông.

4. Nhiệm vụ của đề tài

- Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài:

+ Bài tập hoá học và vai trò của nó trong dạy học hoá học.

+ PPDH, PPDH phức hợp, xu thế đổi mới và phát triển PPDH hiện nay.

- Tìm hiểu thực trạng việc dạy và học bài tập hoá học ở trường THPT.

- Nghiên cứu nội dung kiến thức, bài tập phần hoá hữu cơ lớp 11, phân loại bài

tập.

- Sử dụng PPDH phức hợp vào hướng dẫn học sinh giải các dạng bài tập phần

này.

- Thực nghiệm sư phạm xác định hiệu quả của đề tài.

5. Phạm vi nghiên cứu

Sử dụng PPDH phức hợp hướng dẫn HS giải bài tập giới hạn trong phần hóa

hữu cơ của lớp 11 – chương trình cơ bản.

6. Giả thuyết khoa học

Nếu sử dụng PPDH phức hợp một cách linh hoạt, hợp lý để hướng dẫn học sinh

giải bài tập phần hoá hữu cơ lớp 11 – chương trình cơ bản thì sẽ giúp HS giải bài

3

tập tốt hơn, phát triển tư duy học sinh, nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn hóa

học.

7. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: đọc, phân tích tổng hợp lý thuyết về cơ sở

lý luận của đề tài, truy cập thông tin trên internet.

- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: điều tra thực trạng (sử dụng phiếu điều tra,

phỏng vấn, dự giờ), phương pháp chuyên gia, thực nghiệm sư phạm.

- Phương pháp thống kê toán học xử lý kết quả.

8. Những đóng góp mới của đề tài

- Bước đầu áp dụng PPDH phức hợp vào hướng dẫn HS giải bài tập phần hóa

hữu cơ lớp 11 – chương trình cơ bản.

- Đề xuất qui trình sử dụng PPDH phức hợp để hướng dẫn HS giải bài tập, trong

đó sử dụng phối hợp dạy học đặt và giải quyết vấn đề, grap và algorit dạy học; rút ra

một số chú ý khi sử dụng PPDH phức hợp để hướng dẫn HS giải bài tập.

- Xây dựng được hệ thống các bài tập tương tự phần hóa hữu cơ lớp 11 (gồm

119 bài, mỗi dạng từ 3 bài trở lên) để rèn kĩ năng giải bài tập cho HS.

- Nội dung của luận án giúp giáo viên và học sinh THPT về phương pháp dạy

học sinh giải bài tập và rèn kĩ năng giải bài tập, góp phần nâng cao chất lượng dạy

và học bộ môn hóa học.