GIỚI THIỆU

Lưu vực sông Đồng Nai là một trong những lưu vực sông lớn của Việt Nam. Đây là nơi tập trung dân cư đông đúc, những thành phố lớn, những khu công nghiệp trọng điểm của khu vực Đông Nam Bộ. Ngày nay, do sự gia tăng dân số nhanh chóng, con người đã khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên nước tại lưu vực sông Đồng Nai một cách bừa bãi. Điều đó đã làm các tai biến lũ quét và xói mòn đất xảy ra rất thường xuyên với cường độ ngày càng mạnh hơn gây ra những thiệt hại lớn về người và của cho cư dân sống trong khu vực này. Như vậy, việc nghiên cứu một cách đầy đủ về các lưu vực sông, đặc biệt là nhận diện, phân loại đặc điểm các lưu vực có liên quan đến tai biến môi trường là vô cùng cần thiết đối với lưu vực sông Đồng Nai. Chính vì lí do đó, tác giả quyết định thực hiện đề tài “Ứng dụng Hệ Thống Thông Tin Địa Lý để phân loại các tiểu lưu vực trong lưu vực sông Đồng Nai”.

Trong đề tài này, từ dữ liệu SRTM DEM, tác giả sử dụng các công cụ GIS và viễn thám để xác định đặc điểm hình dạng, mạng dòng chảy và địa hình của 3 lưu vực sông chính và của các tiểu lưu vực cấp 5 tại khu vực nghiên cứu. Dựa vào những đặc điểm lưu vực xác định được, tác giả tiến hành phân loại các tiểu lưu vực cấp 5 này thành 7 nhóm. Mỗi nhóm lưu vực này mang những nét đặc trưng về địa hình khác nhau.

Đồng thời, trong đề tài, tác giả cũng tiến hành xác định nguy cơ xảy ra lũ quét tại khu vực nghiên cứu từ dữ liệu SRTM DEM. Từ kết quả thu được, tác giả sẽ đánh giá mối tương quan giữa nguy cơ xảy ra lũ quét với 7 dạng lưu vực được phân loại.

™&˜

MỤC LỤC

[URL="/#_Toc237211663"]ABSTRACT i

[URL="/#_Toc237211664"]GIỚI THIỆU ii

[URL="/#_Toc237211665"]MỤC LỤC iii

[URL="/#_Toc237211666"]DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT vi

[URL="/#_Toc237211667"]DANH MỤC BẢNG vii

[URL="/#_Toc237211668"]DANH MỤC BIỂU ĐỒ vii

[URL="/#_Toc237211669"]DANH MỤC HÌNH ẢNH viii

[URL="/#_Toc237211670"]Chương 1: [URL="/#_Toc237211671"]TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI. 1

[URL="/#_Toc237211672"]1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ 1

[URL="/#_Toc237211673"]1.2 MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI. 1

[URL="/#_Toc237211674"]1.3 KHU VỰC VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 2

[URL="/#_Toc237211675"]1.4 NỘI DUNG THỰC HIỆN ĐÊ TÀI. 3

[URL="/#_Toc237211676"]1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG TRONG ĐỀ TÀI. 3

[URL="/#_Toc237211677"]1.6 DỮ LIỆU SỬ DỤNG 4

[URL="/#_Toc237211678"]1.7 PHẦN MỀM SỬ DỤNG 4

[URL="/#_Toc237211679"]1.8 Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN 5

[URL="/#_Toc237211680"]Chương 2: [URL="/#_Toc237211681"]TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU LƯU VỰC 6

[URL="/#_Toc237211682"]2.1 GIỚI THIỆU VỀ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU LƯU VỰC SÔNG 6

[URL="/#_Toc237211683"]2.2 MỘT SỐ KỸ THUẬT KHÁC SỬ DỤNG TRONG KHÓA LUẬN 8

[URL="/#_Toc237211684"]2.2.1 Nắn chỉnh hình học ảnh. 8

[URL="/#_Toc237211685"]2.2.2 Lọc ảnh bằng ma trận lẻ. 9

[URL="/#_Toc237211686"]2.2.3 Kỹ thuật tái phân loại ảnh. 9

[URL="/#_Toc237211687"]2.2.4 Kỹ thuật tính toán trên dữ liệu raster. 9

[URL="/#_Toc237211688"]2.2.5 Kỹ thuật thống kê dữ liệu raster. 9

[URL="/#_Toc237211689"]2.3 ĐỊNH HƯỚNG PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN TRONG KHÓA LUẬN 10

[URL="/#_Toc237211690"]Chương 3: [URL="/#_Toc237211691"]KẾT QUẢ XÁC ĐỊNH ĐẶC ĐIỂM CÁC LƯU VỰC [URL="/#_Toc237211692"]TRONG KHU VỰC NGHIÊN CỨU 11

[URL="/#_Toc237211693"]3.1 THỐNG KÊ ĐẶC ĐIỂM 3 LƯU VỰC SÔNG CHÍNH 11

[URL="/#_Toc237211694"]3.1.1 Đặc điểm về hình thái của 3 lưu vực sông chính. 11

[URL="/#_Toc237211695"]3.1.2 Đặc điểm mạng dòng chảy của 3 lưu vực sông chính. 11

[URL="/#_Toc237211696"]3.1.3 Đặc điểm địa hình của 3 lưu vực sông chính. 12

[URL="/#_Toc237211697"]3.2 THỐNG KÊ ĐẶC ĐIỂM TIỂU LƯU VỰC CẤP 5 TRONG KVNC 21

[URL="/#_Toc237211698"]3.2.1 Đặc điểm hình thái của các tiểu lưu vực cấp 5. 21

[URL="/#_Toc237211699"]3.2.2 Đặc điểm mạng dòng chảy của các tiểu lưu vực cấp 5. 23

[URL="/#_Toc237211700"]3.2.3 Đặc điểm địa hình của các tiểu lưu vực cấp 5. 24

[URL="/#_Toc237211701"]Chương 4: [URL="/#_Toc237211702"]PHÂN LOẠI CÁC TIỂU LƯU VỰC CẤP 5 [URL="/#_Toc237211703"]TRONG KHU VỰC NGHIÊN CỨU 26

[URL="/#_Toc237211704"]4.1 PHÂN LOẠI CÁC LƯU VỰC CẤP 5 TRÊN KVNC 26

[URL="/#_Toc237211705"]4.1.1 Nguyên tắc chọn đối tượng lưu vực cần phân loại 26

[URL="/#_Toc237211706"]4.1.2 Nguyên tắc xác định đặc điểm phân loại 27

[URL="/#_Toc237211707"]4.1.3 Kết quả phân loại các tiểu lưu vực cấp 5. 29

[URL="/#_Toc237211708"]4.2 XÁC ĐỊNH MỐI LIÊN QUAN GIỮA DẠNG LƯU VỰC VỚI TAI BIẾN LŨ QUÉT 35

[URL="/#_Toc237211709"]4.2.1 Xây dựng bản đồ nguy cơ xảy ra lũ quét tại khu vực nghiên cứu. 35

[URL="/#_Toc237211710"]4.2.2 Xác định mối liên hệ giữa các nhóm lưu vực với nguy cơ xảy ra lũ quét 40

[URL="/#_Toc237211711"]Chương 5: [URL="/#_Toc237211712"]KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. 41

[URL="/#_Toc237211713"]TÀI LIỆU THAM KHẢO 43

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN VỊ TRÍ CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU.

PHỤ LỤC 2: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN ĐỘ CAO ĐỊA HÌNH CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU.

PHỤ LỤC 3: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN MẠNG LƯỚI DÒNG CHẢY CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU.

PHỤ LỤC 4: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN ĐỘ DỐC ĐỊA HÌNH CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU.

PHỤ LỤC 5: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN HƯỚNG SƯỜN CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU.

PHỤ LỤC 6: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN PHÂN CẮT SÂU ĐỊA HÌNH CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU.

PHỤ LỤC 7: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN CÁC TIỂU LƯU VỰC CẤP 5 TRONG KVNC.

PHỤ LỤC 8: BẢN ĐỒ MẠNG DÒNG CHẢY CÁC TIỂU LƯU VỰC CẤP 5 TRONG KHU VỰC NGHIÊN CỨU.

PHỤ LỤC 9: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN KẾT QUẢ PHÂN LOẠI CÁC TIỂU LƯU VỰC CẤP 5.

PHỤ LỤC 10: BẢN ĐỒ THỂ HIỆN NGUY CƠ LŨ QUÉT XÉT TRÊN YẾU TỐ ĐỊA HÌNH.

PHỤ LỤC 11: ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI CÁC TIỂU LƯU VỰC CẤP 5 TẠI KVNC.

PHỤ LỤC 12: ĐẶC ĐIỂM MẠNG DÒNG CHẢY CÁC TIỂU LƯU VỰC CẤP 5 TẠI KVNC.

PHỤ LỤC 13: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÌNH CÁC TIỂU LƯU VỰC CẤP 5 TẠI KVNC.

PHỤ LỤC 14: KẾT QUẢ TÍNH TOÁN GIÁ TRỊ NGUY CƠ LŨ QUÉT TRÊN CÁC TIỂU LƯU VỰC CẤP 5 TRONG KVNC.

PHỤ LỤC 15: HÌNH ẢNH TẠI MỘT SỐ VỊ TRÍ KHẢO SÁT THỰC ĐỊA.

Chương 1

TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI

1.1 ĐẶT VẤN ĐỀĐời sống loài người liên quan mật thiết với các lưu vực sông. Trên các lưu vực sông con người thực hiện các hoạt động sản xuất, khai thác tài nguyên (khai khoáng, khai thác rừng, sử dụng đất .) phục vụ cho các nhu cầu kinh tế, xã hội. Những hoạt động này diễn ra càng nhiều sẽ càng ảnh hưởng tới nguồn tài nguyên nước vô cùng quan trong này.

Do sự gia tăng dân số nhanh chóng, con người đã khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên từ các lưu vực một cách bừa bãi. Những hoạt động khai thác không hợp lý đã tác động trực tiếp đến các lưu vực, làm thay đổi các quá trình tự nhiên diễn ra bên trong mỗi lưu vực. Kết quả tất yếu của việc này chính là các tai biến tự nhiên (lũ quét, ngập lụt, xói mòn đất ) diễn ra ngày một nhiều hơn, mạnh hơn, gây nên những thiệt hại vô cùng to lớn cho con người.

Lưu vực sông Đồng Nai là một trong những lưu vực sông lớn của Việt Nam. Đây là nơi tập trung dân cư đông đúc, những thành phố lớn, những khu công nghiệp trọng điểm của khu vực Đông Nam Bộ. Ngày nay, việc khai thác lưu vực không hợp lý đã làm các tai biến lũ quét và xói mòn đất xảy ra rất thường xuyên và với cường độ ngày càng mạnh hơn gây ra những thiệt hại lớn về người và của cho cư dân sống trong khu vực này.

Như vậy, việc nghiên cứu một cách đầy đủ về các lưu vực sông, đặc biệt là nhận diện, phân loại đặc điểm các lưu vực có liên quan đến tai biến môi trường là vô cùng cần thiết đối với lưu vực sông Đồng Nai. Chính vì lí do đó, sinh viên quyết định thực hiện đề tài “Ứng dụng Hệ Thống Thông Tin Địa Lý để phân loại các tiểu lưu vực trong lưu vực sông Đồng Nai”.

1.2 MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀINghiên cứu tính toán các đặc điểm hình thái và địa hình của các tiểu lưu vực trong lưu vực sông Đồng Nai và phân loại các tiểu lưu vực cấp 5 tại khu vực này.

1.3 KHU VỰC VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

[*]Khu vực nghiên cứu: Khu vực nghiên cứu trong đề tài này là một phần của hệ thống lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai, vị trí địa lý của khu vực vào khoảng từ 106034’24’’ đến 108043’41’’ kinh độ Đông và từ 10050’14’’ đến 12022’03’’ vĩ độ Bắc. Khu vực này thuộc địa giới hành chính của 6 tỉnh: Bình Dương, Bình Phước, Bình Thuận, Đồng Nai, Lâm Đồng và Đắk Nông.

Toàn bộ khu vực nghiên cứu bao gồm 3 lưu vực sông chính sau:

[*]Lưu vực sông La Ngà: có vị trí địa lý từ 107009’50’’ đến 108009’21’’ kinh độ Đông và từ 10050’14’’ đến 11046’57’’ vĩ độ Bắc, thuộc địa giới hành chính 3 tỉnh Đồng Nai, Bình Thuận, Lâm Đồng.

[*]Phần thượng lưu và trung lưu sông Đồng Nai: có vị trí địa lý từ 106057’51’’ đến 108043’41’’ kinh độ Đông và từ 10057’48’’ đến 12020’14’’ vĩ độ Bắc, thuộc địa giới hành chính 5 tỉnh Bình Phước, Lâm Đồng, Đồng Nai, Đắk Nông, Bình Thuận.

[*]Lưu vực sông Bé: có vị trí địa lý từ 106034’24’’ đến 107030’33’’ kinh độ Đông và từ 1106’30’’ đến 12022’03’’ vĩ độ Bắc, thuộc địa giới hành chính 4 tỉnh Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Đắk Nông.