Trong tác phẩm Tâm tình đất nước bác sĩ Nguyễn Khắc Viện giúp người đọc có một chuyến “du lịch” qua những trang sách, đi khắp đất nước Việt Nam, “gặp gỡ” những con người, những nền văn hoá của các dân tộc. Từ thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến, tới đất tổ vua Hùng, rồi từ Hạ Long - di sản thiên nhiên văn hoá thế giới đến khúc ruột miền Trung cũng như những địa danh gắn liền với các cuộc kháng chiến của nhân dân ta như Rừng Sát, miền Đông đất đỏ, vùng Đồng Tháp Mười... Cuốn sách cũng nói về những hồi ức của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện sau bao nhiêu năm xa Tổ quốc, được về lại nơi ông sinh ra và lớn lên. Trong sách có đoạn viết: “Tôi nhận thấy rằng từ hai năm nay, từ tháng 4 năm 1975, mỗi bước đi trên đất nước mình, tôi đều cảm nhận sâu sắc cái cảm giác sở hữu ấy, hay nói đúng hơn là tái sở hữu. Nước Việt Nam đã trở thành, lại trở thành Việt Nam, mỗi khúc sông, mỗi mỏm đá, mỗi khoảnh đồi ngày nay đều thuộc về tất cả chúng ta, về mỗi người chúng ta. Kẻ xa xứ trở lại làng quê, phát hiện lại mỗi khúc ngoặt của con đường, giếng nước và các rào giậu của xóm mình”.“…Nếu Thăng Long đã qua hơn chín trăm năm lịch sử thì Hà Nội ngày nay hồi sinh với Cách Mạng tháng Tám gần năm mươi tuổi; về xây đựng thì vẻn vẹn mười tám năm sau khi hòa bình lập lại. Năm mươi năm lịch sử dày đặc, tôi không nói nhiều vì còn in sâu trong trí óc mỗi người nơi Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập, cũng là nơi Bác yên nghỉ muôn đời, nơi ông Trần Phú, Tổng bí thư đầu tiên của Đảng thảo luận cương, ngay trong một căn phòng nhỏ hẹp mà một quan chức cao cấp Pháp dành cho bồi bếp, nơi B52 của Mỹ rơi giữa các vườn hoa Ngọc Hà, và xưa hơn, vết đạn đầu tiên quân Pháp bắn vào thành Hà Nội năm 1878 nay còn đó để cho ai về thăm Hà Nội có dịp nhớ lại những bước thăng trầm của dân tộc, những giờ phút vinh nhục, và nhìn về ngày mai…”