Vấn đề thể loại là vấn đề quan trọng nhất trong lịch sử phát triển của văn học. Nói như Bakhtin “thể loại chứ không phải phương pháp hoặc trường phái sáng tác là những nhân vật chính của tấn kịch văn học” [2;7]. Vốn được coi là thể loại “trụ cột”, tiểu thuyết luôn giữ một vai trò quan trọng trong việc tạo nên diện mạo của một nền văn học. “Chiếc máy cái” này vẫn đang từng ngày, từng giờ vận động không ngừng nghỉ góp phần đẩy cả guồng máy văn học về phía trước. Được coi như “giá đỡ của tiểu thuyết”, nhân vật là yếu tố quan trọng, tạo nên “linh hồn” của những tác phẩm thuộc thể loại này. Đây là yếu tố quyết định sức hấp dẫn của tác phẩm, đồng thời cũng là thước đo tài năng sáng tạo của tác giả.

Quan sát văn học thời kì đổi mới, ta thấy nhiều những dấu hiệu chuyển biến tích cực. Gương mặt của Vi Thuỳ Linh, Phan Huyền Thư, Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Huy Thiệp, Đỗ Hoàng Diệu… đã tạo cho văn học nước nhà một sắc diện mới. Trong cuộc chạy đua ngấm ngầm nhưng không kém phần quyết liệt giữa các thể loại, tiểu thuyết Việt Nam dường như có một độ lùi nhất định. Vận động chậm với những bước tiến ngắn, nhưng tiểu thuyết nước ta vẫn đạt được nhiều cách tân quan trọng, trong đó cách tân về nhân vật tiểu thuyết là điểm nhấn rõ nét nhất. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy chưa có một công trình nghiên cứu khái quát một cách toàn diện và hệ thống những chuyển biến ở phương diện này của tiểu thuyết.

Kết cấu đề tài:

Chương I: Ý thức về sự cách tân tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương

Chương II: Nhân vật trong tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương

Chương III: Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong tiểu thuyết