Vấn đề thể loại là vấn đề quan trọng nhất trong lịch sử phát triển của văn học. Nói như Bakhtin “thể loại chứ không phải phương pháp hoặc trường phái sáng tác là những nhân vật chính của tấn kịch văn học” [2;7].

Diện mạo văn học được góp mặt bởi sự hiện diện của thơ ca, kịch, truyện ngắn, kí… “Là sản phẩm tinh thần tiêu biểu nhất cho thời đại mới” [2;8], tiểu thuyết luôn giữ một vị trí quan trọng trong mọi nền văn học. “Chiếc máy cái” này vẫn đang từng ngày, từng giờ vận động không ngừng nghỉ góp phần đẩy cả guồng máy văn học về phía trước.

Nhân vật văn học chính là linh hồn, tạo nên sức sống của những tác phẩm văn học thuộc mọi thể loại. Đó không chỉ là phương tiện khái quát nghệ thuật, thể hiện quan niệm của nhà văn về cuộc sống và con người, mà còn là thước đo tài năng và sự sáng tạo của tác giả đó.

Quan sát văn học thời kì đổi mới những năm gần đây, ta thấy nhiều những dấu hiệu chuyển biến tích cực. Gương mặt của Vi Thuỳ Linh, Phan Huyền Thư, Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Huy Thiệp, Đỗ Hoàng Diệu… đã tạo cho văn học nước nhà một sắc diện mới. Trong cuộc chạy đua ngấm ngầm nhưng không kém phần quyết liệt giữa các thể loại, tiểu thuyết Việt Nam dường như có một độ lùi nhất định. Vận động chậm với những bước tiến ngắn, nhưng tiểu thuyết nước ta vẫn đạt được nhiều cách tân quan trọng, trong đó cách tân về nhân vật tiểu thuyết là điểm nhấn rõ nét nhất. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy chưa có một công trình nghiên cứu khái quát một cách toàn diện và hệ thống những chuyển biến ở phương diện này của tiểu thuyết. Khoá luận của chúng tôi muốn bước đầu nhận diện những cách tân này của tiểu thuyết Việt Nam qua một hiện tượng tiêu biểu: Nguyễn Bình Phương.

Kết cấu đề tài:

Chương I: Ý thức về sự cách tân tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương

Chương II: Nhân vật trong tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương

Chương III: Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương