A- PHẦN MỞ ĐẦU

I- Lí do chọn đề tài

Ca dao là bộ phận quan trọng trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Nú là cây đàn ca lên muôn điệu cảm xúc, tâm tư, tình cảm của người bình dân xưa. Đến với ca dao, chúng ta như được đắm mình trong bầu sữa ngọt ngào của mẹ, lời ru à ơi của bà. Giai điệu ca dao là giai điệu cảm xúc nên nú dễ dàng đi vào thế giới tình cảm của con người như một tiếng nói thân quen của chính mình. Ca dao làm giàu có thêm kho tàng văn học Việt Nam, làm phong phú thêm nền văn hoá dân tộc. Có thể nói, ca dao chính là tấm gương phản ánh sâu sắc và trung thực thế giới tinh thần của con người Việt Nam: đời sống tâm tư tình cảm, mối quan hệ và cái nhìn- cách nhìn của con người về thiên nhiên, xã hội và chính mình. Có lẽ vì thế mà nhà nghiên cứu Cao Huy Đỉnh đã viết: “Thơ ca trữ tình dân gian là một hệ thống hình ảnh thiên nhiên và lao động quyện lẫn với cảm nghĩ và tâm tình của con người…Thật khó lòng tách bạch được cảnh, tình, người và việc ở trong đú”.

Là một đất nước nông nghiệp, con người Việt Nam gắn bó với thiên nhiên như sự gắn bó tất yếu và máu thịt. Con người tồn tại cùng thiên nhiên, trong thiên nhiên và nhờ thiên nhiờn, không thể cách biệt với thiên nhiên. Con người gắn bó với thiên nhiên cả thể xác lẫn tâm hồn. Có người nói: “Thiờn nhiên là người bạn chân thành, cởi mở và trung thực của con người” là vì vậy. Do vậy, thiên nhiên đã đi vào tiềm thức của con người tự bao giờ chẳng hay!

Có lẽ vì thế, thiên nhiên đã đi vào thơ ca dân gian rất tự nhiên, gần gụi! Gần gũi và thân thuộc là con đường nhỏ, là dòng sông chảy nặng phù sa, là bông cúc nở sang thu, là hạt mưa bụi đầu mựa…Cao cả mà nặng nghĩa ân tình là biển Đông cuộn sóng, là đỉnh Thái Sơn cao ngất, là rừng vàng biển