Cuộc chiến tranh Việt Nam - theo c�ch gọi của người Mỹ - đ� l�i xa hơn một phần tư thế kỷ, nhưng thất bại của Mỹ v� những hậu quả k�m theo - được kh�i qu�t bằng cụm từ "hội chứng Việt Nam" - vẫn c�n mang t�nh thời sự n�ng hổi. C�u hỏi: Tại sao Việt Nam ? Vẫn c�n đ� v� tiếp tục th�ch thức c�c nh� nghi�n cứu Mỹ t�m ra c�u trả lời thoả đ�ng.

Cuốn s�ch "Cuộc chiến tranh b� mật chống H� Nội" xuất bản năm 1999, của nh� nghi�n cứu Mỹ, gi�o sư Richard H. Shultz, Jr m� c�c bạn đang c� trong tay l� một trong những nỗ lực giải đ�p c�u hỏi đ�: Như t�n gọi, cuốn s�ch đề cập đến một kh�a cạnh rất đặc biệt v� b� mật của cuộc chiến tranh. Nhưng kh�c với một số �t cuốn s�ch đ� viết về đề t�i n�y, Cuộc chiến tranh b� mật chống H� Nội kh�ng khai th�c những yếu tố b� mật, đặc biệt để l�i k�o độc giả. Ngược lại, với c�c nguồn t�i liệu tuyệt mật của CIA, Bộ Quốc ph�ng v� Nh� Trắng mới được c�ng bố, v� đặc biệt l� c�c cuộc phỏng vấn những người trực tiếp chỉ đạo, điều h�nh v� thực hiện cuộc chiến tranh b� mật, cuốn s�ch đi s�u ph�n t�ch tư tưởng chỉ đạo, dựng lại qu� tr�nh hoạt động, ph�n t�ch c�c nguy�n nh�n thất bại v� tr�n cơ sở đ� r�t ra những b�i học cần thiết cho nước Mỹ. C� thể n�i cuốn s�ch l� một tổng kết kh� đầy đủ của c�c nh� nghi�n cứu Mỹ về c�c hoạt động b� mật chống ph� miền Bắc trong cuộc chiến tranh Việt Nam.

Theo cuốn s�ch, từ năm 1951 đến 1972, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Nh� Trắng, Lầu Năm G�c v� CIA, Mỹ đ� th�nh lập một tổ chức cực kỳ b� mật để tung gi�n điệp biệt k�ch ra miền Bắc, điều h�nh hoạt động tuy�n truyền t�m l� chiến, tiến h�nh c�c hoạt động ph� hoại tr�n biển v� ngăn chặn đường m�n Hồ Ch� Minh. T�c giả đ� l�m r� vai tr� của giới l�nh đạo cao cấp nhất ở Washington v� những toan t�nh của họ trong quyết định tiến h�nh c�c hoạt động b� mật chống miền Bắc. Họ l� Tổng thống Kenedy, Johnson v� Nixon; l� Bộ trưởng Quốc ph�ng Mc.Namara, Gi�m đốc Cục t�nh b�o Trung ương Mỹ Colby, Cố vấn an ninh Tổng thống Bundy, Bộ trưởng Tư ph�p Robert Kenedy v� nhiều quan chức d�n sự, qu�n sự cao cấp kh�c. Đồng thời, qua những trang s�ch, c�c phương thức hoạt động, kể cả những thủ đoạn "bẩn thỉu" m� Mỹ sử dụng trong hoạt động b� mật cũng được m� tả chi tiết.

Mặc d� được tập trung chỉ đạo, sử dụng một số lượng lớn nguồn nh�n lực v� vật lực trong một thời gian d�i, cuốn s�ch kết luận Mỹ đ� thất bại. Hầu hết số gi�n điệp biệt k�ch tung ra Bắc đều bị bắt giữ hoặc ti�u diệt, chiến tranh t�m l� bị ph� sản, con đường Hồ Ch� Minh tr�n bộ v� tr�n biển vẫn tiếp tục hoạt động. Như cuốn s�ch thừa nhận, Việt Nam l� đối thủ qu� kh� chơi đối với Mỹ. Tuy nhi�n, thay v� t�m nguy�n nh�n thất bại trong sai lầm chiến lược của giới cầm quyền Mỹ như Mc.Namara đ� từng chỉ ra, t�c giả mới chỉ dừng lại ở những nguy�n nh�n về tổ chức, năng lực v� phối hợp của ph�a Mỹ.

Với những nội dung v� c�ch đặt vấn đề trong cuốn s�ch, c� thể thấy t�c giả đ� cố gắng c� c�ch nh�n tương đối kh�ch quan về cuộc chiến tranh b� mật của Mỹ ở Việt Nam. Mặc d� một số đ�nh gi� nhận định của t�c giả mang t�nh phiến diện một chiều, do đ� c�n c� những hạn chế nhất định, cuốn s�ch đ� g�p phần l�m s�ng tỏ một kh�a cạnh c�n �t được nghi�n cứu của cuộc chiến tranh Việt Nam.

.