Đúng vào dịp kỷ niệm 55 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia đã cho ra mắt độc giả cuốn sách Phác thảo chân dung văn hoá Việt Nam. Với gần 800 trang in khổ lớn, cuốn sách là một công trình khoa học có giá trị lớưn, với sự tha gia của đông đảo các nhà hoạt động chính trị, văn hoá, khoa học và các nhà quản lý.

Cuốn sách có ba phần chính. Phần thứ nhất: Văn hoá và sức mạnh của văn hoá; Pphần thứ hai: Phác thảo chân dung văn hoá Việt Nam; Phần thứ ba: Xây dựng và phát triển nền văn hoá tiên tiến, dậm đà bản sắc dân tộc. Xuất phát từ những yếu tố cấu thành và sức mạnh của nền văn hoá trong quá trình dựng nước và giữ nước, nội dung cuốn sách đã phản ánh khá phong phú những nét chính yếu, in đậm dấu ấn trong văn hoá vật chất và văn hoá tinh thần của nhân dân ta, tiêu biểu là chủ nghĩa yêu nước truyền thống. Và, ngày nay nó được kế thừa và nâng lên tầm cao mới trong thời đại Hồ Chí Minh - thời đại của độc lập dân tộc, là nền tảng để dân tộc ta có thể phát triển nhanh, bền vững thành một nước công nghiệp; Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, sánh vai cùng bầu bạn khắp năm châu ở những thập niên đầu thế kỷ 21.

Trong lời tựa cuốn sách, Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu viết: “Nhìn lại lịch sử hàng nghìn năm từ thời các vua Hùng dựng nước đến nay, Việt Nam thường xuyên phải đối mặt với thiên tai và địch hoạ. Trước những thử thách ấy, để tồn tại và phát triển, ông cha ta đã sớm biết khơi nguôn sức mạnh từ chiều sâu của nền văn hoá dân tộc - một nền văn hoá có bề dày lịch sử, không ngừng được hun đúc, phát triển và làm giàu thêm bằng chắt lọc tinh hoa các nền văn hoá tiên tiến của nhân loại để tạonê những giá trị văn hoá cao đẹp, mang đậm bản sức dân tộc, thấm đượm tính nhân văn. Đó là một nền văn hoá giàu lòng nhân ái, nặng nghĩa đồng bào, ý chí quật cường, tinh thần bao dung và lòng tự tin dân tộc, v.v… Điều đó giải thích rõ vì sao dân tộc Việt Nam đất không rộng, người không đông, kinh tế chậm phát triển, lại bị hàng nghìn năm phong kiến nước ngoài thống trị và ra sức đồng hoá mà vẫn anh dũng, kiên cường đấu tranh bảo vệ chủ quyền dân tộc, đã nhiều phen làm cho kẻ thù khiếp sợ và vẫn giữ vững bản sắc văn hoá của mình. Minh chứng gần đây nhất là chiến công chói lọi đánh thắng hai đế quốc to là Pháp và Mỹ . Nguyên nhân có nhiều, nhưng trước hết phải kể đến sức mạnh của chính nghĩa, của khát vọng được sống trong độc lập tự do, của truyền thống dựng nước và giữ nước, của bản lĩnh, trí tuệ và chủ nghĩa nhân văn Việt Nam, có thể tóm tắt đó là sức mạnh của văn hoá Việt Nam được vun đắp qua hàng nghìn năm lịch sử và được phát huy cao độ ở thời đại Hồ Chí Minh. Sức mạnh ấy được kết tinh trong câu nói bất hủ của Bác Hồ: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”.

Trải qua trường kỳ của lịch sử, dân tộc ta đã sản sinh ra biết bao anh hùng hào kiệt tiêu biểu cho dòng dõi con lạc, cháu hồng. Trên lĩnh vực văn hoá, đã có những nhân vật kiệt xuất được tôn vinh là danh nhân văn hoá thế giới, đã góp phần làm rạng rỡ non sông đất nước ta, truyền thống văn hiến của dân tộc ta như Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Chí Minh…