Mỗi một di tích kiến trúc cổ truyền đều là những di sản văn hoá quý giá của dân tộc. Trải qua thời gian, bản thân những di tích kiến trúc ấy đã tự thâu nạp cho mình những giá trị văn hoá độc đáo và trở thành thực thể văn hóa không thể thiếu đối với sinh hoạt văn hoá của cộng đồng. Mỗi loại hình di tích lại có vị trí và vai trò riêng trong tâm hồn của người Việt. Có lẽ trong số các loại hình di tích ấy, hình ảnh ngôi đình gần gũi và mang đậm dấu ấn trong tâm hồn mỗi con người Việt Nam hơn cả. Đối với bất kỳ một người con khi sinh ra, trưởng thành ở mỗi một vùng quê đều không thể quên được hình ảnh ấy. Ngôi đình đã thực sự trở thành một phần trong tâm hồn họ; là niềm tự hào, tự tôn của mỗi người Việt Nam. Và chính bằng tình cảm thân thiết, gần gũi với ngôi đình mà có không ít những tác phẩm văn học dân gian lấy hình ảnh ngôi đình là nguồn cảm hứng sáng tạo như những làn điệu dân ca, ca dao, tục ngữ

Cũng giống như bao miền quê khác, mỗi người con được sinh ra trên quê hương xứ Đoài đều cảm thấy tự hào về vùng đất truyền thống, về bề dày lịch sử ; đồng thời còn tự hào về vùng đất với những lễ hội cổ truyền mang đậm dấu ấn tín ngưỡng dân gian của cư dân đồng bằng Bắc Bộ như lễ hội chùa Thầy, chùa Tây Phương, hội Giã La, hội Giá mà ít vùng đất nào sánh kịp. Đến với vùng đất này, chúng ta được hoà mình trong không gian linh thiêng của những lễ hội ấy. Nhưng có lẽ, điều độc đáo và gây được cảm xúc, ấn tượng hơn cả khi đặt chân tới vùng đất này đó là sự tuyệt mỹ của những ngôi đình cổ. Bằng tài nghệ, trí sáng tạo của mình, các nghệ nhân dân gian đã để lại cho hậu thế những công trình kiến trúc độc đáo mang đậm phong cách kiến trúc cổ truyền của người Việt. Đó là những ngôi đình vừa thoáng rộng, vừa bao trùm trong không gian linh thiêng như đình Chu Quyến, đình Tây Đằng

Mở đầu. 1

Chương 1. Đình Giang Xá trong diễn trình lịch sử. 5

1.1 Tổng quan về vùng đất, con người Giang Xá .5

1.2 Lịch sử ra đời, tồn tại của di tích đình Giang Xá .10

1.3 Lịch sử vị thần được thờ. . 12

1.4 Một số di tích khác thờ Lý Nam Đế ở làng Giang Xá .17

1.4.1 Chùa Giang Xá. 18

1.4.2 Đền Giang Xá. . 20

Chương 2. Giá trị kiÕn tróc, nghÖ thuËt vµ lÔ héi của đình Giang Xá .23

2.1 Giá trị kiến trúc . .23

2.1.1 Không gian cảnh quan 24

2.1.2 Bố cục mặt bằng tổng thể 28

2.1.3 Kết cấu kiến trúc 31

2.1.4 Trang trí trên kiến trúc 41

2.1.5 Một sè di vật tiêu biểu của đình Giang Xá 52

2.2 Lễ hội Đình Giang Xá . .56

2.2.1 Thời gian diễn ra lễ hội 57

2.2.2 Công việc chuẩn bị cho lễ hội 59

2.2.3 Diễn trình lễ hội . 60

Chương 3. Vấn đề bảo vệ, tôn tạo và khai thác giá trị di tích đình Giang Xá . . 65

3.1 Thực trạng di tích ®×nh Giang X¸ 65

3.1.1 Hiện trạng của các kết cấu kiến trúc . 65

3.1.2 Thực trạng cảnh quan, không gian xung quanh di tích .66

3.1.3 Ý thức của cộng đồng dân cư trong việc bảo tồn di tích 67

3.1.4 Thực trạng lễ hội . .68

3.2 Vấn đề bảo vệ, tôn tạo di tích . 70

3.3. Khai thác, phát huy giá trị di tích 81

KÕt luËn . 85

Tµi liÖu tham kh¶o . .87